(HBĐT) - Chất độc da cam/dioxin (thường gọi tắt là chất độc da cam. Da cam/dioxin là cụm từ để chỉ đích danh nguồn gốc dioxin chất độc da cam mà quân đội Mỹ đã sử dụng trong chiến tranh Việt Nam) là cụm từ chỉ các chất độc chứa dioxin. Dioxin là từ chung chỉ 75 chất khác nhau nhưng độ độc của 75 chất không như nhau. Độc tính của dioxin quyết định bởi số lượng và vị trí nguyên tử Clo trong phân tử. Trong 75 chất dioxin có 7 chất độc tính cao, trong đó độc nhất là chất có 4 nguyên tử Clo, gọi là chất 2, 3, 7, 8 tetra chloro-dibenzo-dioxin (TCDD).
Các nhà khoa học đã tổng hợp được dioxin lần đầu tiên vào năm 1957. Họ phát hiện ra dioxin có thể gây ung thư, các dị tật bẩm sinh trên các phôi với liều rất nhỏ. Với liều lượng cỡ 1 picorgam (ppt - phần ngàn tỷ gram) dioxin có thể gây bệnh ung thư, tai biến sinh sản ở người; vài chục nanogram (ng - phần tỷ gram) dioxin có thể lập tức gây chết người).
Từ xa xưa, khi xuất hiện chiến tranh, người ta đã sử dụng chất độc vào mục đích quân sự. Chất độc lúc đó là các độc tố tự nhiên trong động vật, thực vật được tẩm vào các mũi tên và đầu gươm giáo. Cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, người ta đã điều chế được chất độc hoá học và sản xuất ra các loại vũ khí hoá học – vũ khí giết người hàng loạt – ngày càng hiện đại.
Chất độc hoá học đã từng được sử dụng trong Chiến tranh Thế giới thứ nhất (1914 – 1918) và Chiến tranh Thế giới thứ hai (1939 – 1945). Trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, Mỹ không chỉ dùng các loại bom, đạn gây thương vong mà còn sử dụng cả chất độc hoá học nhằm triệt hạ nguồn sinh sống của nhân dân Việt Nam, ngăn chặn bước tiến của các lực lượng vũ trang cách mạng, gây nên một thảm họa da cam chưa từng có trong lịch sử loài người.
(Còn nữa)
P.V (TH)