Hiện nay, sản phẩm y dược cổ truyền do Hợp tác xã thuốc nam gia truyền Triệu Gia (Kim Bôi) nghiên cứu, sản xuất được người dân tin dùng, đánh giá cao.
Bám sát Quyết định số 1893/QĐ-TTg, ngày 25/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ, Hoà Bình đã triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Kế hoạch số 67/KH-UBND, ngày 6/4/2021 của UBND tỉnh về phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y dược hiện đại đến năm 2030. Đồng thời căn cứ theo Quyết định số 3119/QĐ-UBND, ngày 28/12/2018 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Dự án Quy hoạch phát triển cây dược liệu tỉnh Hoà Bình, tỉnh đã tập trung phát triển các loại dược liệu có lợi thế như xạ đen, cà gai leo, giảo cổ lam... Tỉnh đặt mục tiêu đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và hướng tới xuất khẩu, đồng thời tạo ra các vùng sản xuất ổn định, bền vững, nâng cao giá trị kinh tế và tạo việc làm cho người dân.
Theo đồng chí Bùi Duy Linh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, tính đến nay, toàn tỉnh có trên 2.300 ha dược liệu và hương liệu được trồng, khai thác với các loại cây chủ lực như: 1.600 ha sả, thu hoạch trên 11.600 tấn/năm; 379 ha cà gai leo, thu hoạch trên 2.900 tấn/năm; 288 ha xạ đen, thu hoạch trên 2.200 tấn/năm. Ngoài ra còn có nghệ, ngải cứu, giảo cổ lam, đẳng sâm, hương nhu, đinh lăng, cát sâm, thìa canh... Bên cạnh đó, trong tỉnh có khoảng 65 ha dược liệu trồng dưới tán rừng; dược liệu khai thác tự nhiên đa dạng về loài, giống, như: đương quy, sa nhân, bình vôi, hà thủ ô, bạch chỉ...
Xã Yên Trị (Yên Thuỷ) là một trong những địa phương đi đầu về trồng cây dược liệu trên địa bàn tỉnh. Năm 2019, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp Yên Trị được thành lập, tập trung vào việc phát triển các sản phẩm từ cây xạ đen. Với khoảng 15 ha ban đầu, đến nay, diện tích trồng dược liệu toàn xã mở rộng trên 35ha, thu hút sự tham gia của 45 hộ trong HTX và 100 hộ khác. Anh Bùi Phi Nam, Giám đốc HTX Nông nghiệp Yên Trị cho biết: HTX đã từng bước liên kết các hộ trồng xạ đen nhỏ lẻ, tạo thành chuỗi sản xuất khép kín. Những ngày đầu, HTX còn gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất và kinh nghiệm sản xuất. Tuy nhiên, được sự hỗ trợ của cấp uỷ, chính quyền địa phương, sự quyết tâm và nỗ lực của các thành viên HTX, hệ thống nồi nấu điện hiện đại đã được đầu tư. HTX cũng trang bị dây chuyền sản xuất tiên tiến, đảm bảo quy trình chế biến khép kín từ khâu rửa nguyên liệu, phơi hoặc sấy khô, đến nấu, đóng gói sản phẩm. Đến nay, HTX đã có 2 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao, đó là cao xạ đen và cao dạ cẩm. Năm 2024, doanh thu của HTX ước đạt 3 tỷ đồng, tăng 12,9% so với năm 2023. Lợi nhuận bình quân đạt 170 triệu đồng, tăng 3,4% so với năm trước; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX ước đạt 4 triệu đồng/người/tháng, tăng 2,6% so với năm 2023.
Cùng với HTX Nông nghiệp Yên Trị, hiện nay, một số HTX trên địa bàn tỉnh đã sản xuất được các sản phẩm dược liệu đạt chứng nhận OCOP 3 - 4 sao, như cao cà gai leo Yên Thuỷ (HTX Nông lâm nghiệp Bảo Hiệu); an phế triệu gia (HTX thuốc nam gia truyền Triệu Gia, Kim Bôi); an phục khớp (HTX H20 Việt Nam, TP Hoà Bình). Bên cạnh đó, sản phẩm cà gai leo Yên Thủy và xạ đen Hòa Bình đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp văn bằng chứng nhận bảo hộ nhãn hiệu. Đây là minh chứng cụ thể cho thấy những chuyển biến đáng ghi nhận trong phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y dược hiện đại trên địa bàn tỉnh thời gian qua.
Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành Nông nghiệp và Môi trường, việc phát triển cây dược liệu tại Hòa Bình vẫn gặp nhiều khó khăn, trong đó phải kể là diện tích trồng nguyên liệu nhỏ lẻ, manh mún, thiếu mô hình sản xuất quy mô lớn; hạn chế về liên kết sản xuất và tiêu thụ; thiếu cơ chế khai thác trong rừng đặc dụng…
Để thúc đẩy y dược cổ truyền, góp phần bảo tồn và phát triển nguồn dược liệu quý, nâng cao giá trị kinh tế và bảo vệ sức khỏe cộng đồng, theo đồng chí Bùi Duy Linh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, ngành đã đề xuất xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ từ đào tạo, tập huấn đến sản xuất, chế biến và tiêu thụ dược liệu. Đồng thời hỗ trợ các mô hình trồng cây dược liệu công nghệ cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và môi trường. Mở rộng thị trường tiêu thụ, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và xuất khẩu dược liệu. Xây dựng vườn bảo tồn dược liệu cấp tỉnh, hướng tới phát triển bền vững…
Minh Vũ
