Du khách nước ngoài thích thú tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở xã Tự Do (Lạc Sơn).
Sinh ra, lớn lên trên miền sơn cước tươi đẹp này, cô gái dân tộc Mường Bùi Thị Him ở xóm Sát luôn tự hào khi hướng dẫn, giới thiệu với du khách về vẻ đẹp của quê hương, những phong tục, tập quán gắn với sinh hoạt đời thường của người dân.
Nơi đây nổi tiếng có thác Mu được ví như chốn bồng lai với phong cảnh hùng vĩ. Những tầng nước trong xanh, mát lạnh từ trên cao đổ xuống các mỏm đá xua tan cái oi bức của mùa hè. Phía chân thác còn có hồ nước tự nhiên rộng, nhiều du khách quốc tế rất thích tắm ở hồ này. Những cảnh đẹp khác nằm trong hệ sinh thái đa dạng cũng từng bước được quan tâm khai thác, như thác Cao, suối Cao, bãi Đồng Bè.
Không chỉ có thiên nhiên kỳ thú, trên địa bàn hiện bảo tồn được nếp nhà sàn truyền thống, cùng lời ăn tiếng nói, phong tục tập quán, trang phục, ẩm thực của người dân tộc Mường. Trên hành trình khám phá thiên nhiên, du khách có thể ghé thăm bất kỳ nhà dân nào đều sẽ được chào đón bằng tình cảm mộc mạc, hiếu khách.
Chị Helen, du khách Đức chia sẻ: Chúng tôi đã lưu lại đây suốt 1 tuần, đi tắm thác Mu, suối Mu, trecking xuyên rừng… Tôi đặc biệt ấn tượng với các chuyến đi bộ thăm thú bản làng, được người dân chỉ dẫn nhiệt tình và trải nghiệm hoạt động làm nông nghiệp, tham gia gặt, đập lúa, bắt cá suối hay đan lát, dệt vải theo cách thủ công cùng dân bản.
Theo thống kê, trên địa bàn xã còn khoảng trên 80% hộ ở nhà sàn. Không gian nhà sàn Mường thơ mộng nép mình bên đồi, bên suối và khung cảnh ruộng lúa bậc thang, cánh đồng ngô trải rộng mang đến cho du khách cảm giác thư thái, giao hoà với thiên nhiên giữa chốn thanh bình. Từ khi phát triển du lịch, bà con các xóm càng ý thức hơn về việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá. Những homestay mọc lên ngày càng nhiều nhưng vẫn giữ nguyên bản kiến trúc truyền thống để du khách được trải nghiệm nhiều hơn. Các xóm duy trì đội văn nghệ, tham gia biểu diễn phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hoá của khách. Trong nhân dân còn bảo tồn được văn hoá chiêng Mường, dân ca Mường, thành lập CLB hát dân ca Mường với các thành viên tiêu biểu như: Bùi Văn Nghi, Bùi Thị Hon, Bùi Thị Dìm, Bùi Thị Đào ở xóm Cối Cáo; Bùi Văn Chịch ở xóm Mu Khướng…
Đồng chí Bùi Văn Thịnh, Phó Chủ tịch UBND xã Tự Do cho biết: Những năm gần đây, Đảng bộ, chính quyền xã xác định du lịch là hướng phát triển kinh tế, thúc đẩy công cuộc giảm nghèo bền vững tại địa phương. Cùng với đó, việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Mường có ý nghĩa quan trọng, tạo sức hút cũng như níu chân du khách khám phá, trải nghiệm. Bên cạnh tuyên truyền, vận động người dân duy trì và phát huy vốn văn hoá vật thể, phi vật thể, xã ưu tiên hoàn thiện các thiết chế văn hoá ở cơ sở, đẩy mạnh phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”, tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ nhằm quảng bá nét đẹp văn hoá, vừa tạo điểm nhấn thu hút khách. Năm 2022, xã đón trên 13.500 du khách, trong đó có 2.400 khách lưu trú. Xã đã thành lập HTX Du lịch thác Mu với 19 thành viên. Trên địa bàn hiện có 12 cơ sở homestay tập trung tại xóm Mu Khướng và xóm Sát, mỗi homestay đón được khoảng 30 khách lưu trú, tối đa có hộ đón được 70 khách lưu trú. Với vẻ đẹp hoang sơ, nét văn hoá Mường đặc sắc, nơi đây đang là điểm đến hấp dẫn du khách quốc tế và khách nội địa.
Bùi Minh
