Huyện Mai Châu chú trọng giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá truyền thống để phát triển du lịch. Ảnh tại lễ hội Xên Mường huyện Mai Châu năm 2024.
Huyện Mai Châu nằm ở phía Tây của tỉnh Hòa Bình, giáp với hai tỉnh Thanh Hóa, Sơn La. Mai Châu xưa là 1 trong 5 châu của phủ Chợ Bờ khi thành lập tỉnh Mường (1886), tiền thân của tỉnh Hòa Bình hiện nay.
Cách Hà Nội khoảng 150km, xa nhịp sống ồn ào của thành phố, Mai Châu nổi tiếng với khung cảnh thiên nhiên hoang sơ, thanh bình, những con đường mòn uốn lượn qua những cánh rừng, thửa ruộng bậc thang xanh mướt bên những ngôi nhà sàn truyền thống thấp thoáng giữa không gian hùng vĩ. Không chỉ là vùng đất thiên nhiên tươi đẹp, Mai Châu còn là nơi hội tụ đa sắc màu văn hóa của đồng bào các dân tộc. Nhiều người đến Mai Châu bởi sự cuốn hút từ vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ và nét văn hóa đặc trưng của dân tộc bản địa. Là người từng đi đến nhiều vùng đất và có nhiều trải nghiệm, anh Lê Bảo Trung, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: Mai Châu luôn là điểm đến hấp dẫn với những du khách yêu thích khám phá và trải nghiệm bản sắc văn hóa dân tộc.
Với hơn 700 năm tuổi, bản Lác, xã Chiềng Châu mang đậm bản sắc và nét văn hóa của người Thái trắng. Bản Lác nằm ẩn mình trong thung lũng, được bao bọc bởi dãy núi trùng điệp tạo nên không gian yên bình. Ngoài thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên, bản Lác còn mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ khi khám phá cuộc sống của người dân trong những nếp nhà sàn truyền thống.
Ngoài bản Lác, tổ dân phố Pom Coọng (thị trấn Mai Châu) cũng là một điểm đến hấp dẫn. Cảnh quan thơ mộng, những ngôi nhà sàn truyền thống ẩn mình dưới ngọn đồi xanh mướt, cánh đồng lúa bát ngát trải dài tạo nên bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, thu hút du khách.
Mai Châu có nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống nhưng người Thái chiếm đa số nên nơi đây mang đậm không gian văn hóa của đồng bào dân tộc Thái. Nhìn từ đèo Thung Nhuối, thung lũng Mai Châu hiện ra xinh đẹp, thanh bình giữa núi non trùng điệp. Những ngày ruộng chưa lên mạ, những thửa ruộng ngập nước soi bóng trời mây, du khách đến đây dịp này lại thấy nhớ thương thung lũng vàng với hương lúa ngào ngạt. Nhớ mùi thơm nếp xôi trong bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng: "...Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói/ Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”.
Nhiều người biết đến Mai Châu qua bài thơ nổi tiếng ấy của nhà thơ Quang Dũng, cũng nhiều người muốn ghé thăm Mai Châu để biết thêm về ẩm thực nức lòng người nơi đây. Những món ăn bình dị được nấu từ hạt gạo, hạt nếp trồng trước nhà, những sản vật có sẵn nơi núi rừng. Có thưởng thức mới biết các cô gái Thái khéo tay khi đồ xôi như thế nào, món xôi ngũ sắc dẻo thơm làm mê mẩn du khách Việt và cả du khách ngoại quốc. Dưới nếp nhà sàn bảng lảng khói lam chiều phảng phất mùi thơm của nếp xôi, cuộc sống thật bình dị, yên ả làm tâm hồn ta thư thái.
Theo đồng chí Hoàng Đức Minh, Phó Chủ tịch UBND huyện, Mai Châu mang đến cho khách du lịch những trải nghiệm về một hành trình văn hóa hơn là một chuyến đi ngắm cảnh đẹp đơn thuần. Nơi đây trở thành điểm sáng trên bản đồ du lịch của tỉnh, được du khách trong và ngoài nước biết đến bằng những nét đặc trưng đậm chất văn hóa của mình. Với lợi thế đa dạng về thành phần dân tộc, giàu bản sắc văn hóa truyền thống, những năm qua, huyện Mai Châu đã khai thác tiềm năng về cảnh quan thiên nhiên và những nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, thu hút khách du lịch đến tham quan, nghỉ dưỡng, từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong định hướng phát triển KT-XH địa phương. Công tác bảo tồn, gắn di sản văn hóa các dân tộc trong phát triển du lịch cộng đồng được huyện thực hiện, khai thác hiệu quả, từ trang phục, nhà ở, ẩm thực, dân ca, dân vũ... Đặc biệt là giữ gìn trang phục, các làn điệu dân ca, dân vũ, khung dệt, nếp nhà sàn truyền thống và văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng, hấp dẫn của đồng bào dân tộc Thái. Thông qua đó giúp du khách có trải nghiệm về bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tạo nên một Mai Châu đẹp yên bình trong mắt du khách mỗi khi ghé thăm.
Mai Châu mời gọi du khách không chỉ bằng cảnh đẹp của đồng lúa xanh bạt ngàn, hương vị ngô nướng, nếp xôi bên bếp lửa, mà nơi này đón người, níu giữ du khách bởi những tấm lòng chân thật, gần gũi và ấm áp như được trở về với những người thân yêu trong không gian thanh bình, yên ả bên nếp nhà sàn thơ mộng.
Mạnh Hùng
