Tlang tla̠i da̒ diếw kuố hal ông ba̒ chi̠ Lê Hái Iển, xóm Mi̠, xa̠ Iên Mông (TP Wa̒ Bi̒nh) ta̠o nguô̒n thu ốn di̠nh bớ 100 – 150 tliê̠wdô̒ng/năm.

Rẳm nghi̠, rẳm la̒ ta̠w rêênh the̒nh kông

Kwa tham kháw va̒ thi̒m hiếw tlêênh ma̠ng wơ̒l lo̠i da̒ diếw, za di̒nh chi̠ Iển ản ngươli kwen ớ wiê̠n Ba Vi̒ - Ha̒ Nô̠i zởi thiê̠w lêể zôổng bớ tính Khảnh Wa̒ wơ̒l ruôi thứ ngiê̠m. Năm 2012, za di̒nh chi̠ Iển lêể 6 kon lo̠i 5 - 7 kg vởi zả 2 tliê̠w dô̒ng/kon. Zo dang ruôi kon rét le̠ chươ thâ̒w ản kwi̠ dất rôô̠ng cho rêênh hal ông ba̒ chi̠ ta̠m ngư̒ng ruôi. Khâw 3 năm, hal ông ba̒ dâ̒w tư 30 tliê̠w dô̒ng thâ̒w hơn 1.000 m2 đất va̒ muô zôổng ruôi la̠i vởi xổ lươ̠ng 30 kon. Thẩi da̒ diếw vát chiến dê̒w, rê̠ ruôi, thích ngi tốt mân diê̒w kiê̠n thơ̒i tiết le̠ ít bê̠nh tâ̠t cho rêênh enh chi̠ tăng râ̒n xổ lươ̠ng bớ 60 - 100 kon, khi̒ kaw diếm lêênh dêểnh 200 kon. Ka̠ ni̒ tlang tla̠i kuố ông ba̒ chi̠ Iển zwi chi̒ khwáng 120 kon thương vấm va̒ 6 kon deé tlởng.

Chi̠ Iển cho mắt: "Za di̒nh tôi chú iểw ruôi da̒ diếw dớ lêể thi̠t, deé tlởng dớ baảnh. Mô̠ch kon kải bớ 18 - 20 khảng thuối kỏ thế dé tlởng nhưng vi̒ chươ kỏ lo̒ ốp, kỉ thwâ̠t ốp tlởng do̒i hói kaw rêênh za di̒nh tôi chươ thêế thư̠c hiê̠n ản. Cho rêênh tôi tâ̠p chung baw ruôi lêể thi̠t” Hiê̠n năi chi̠ baảnh thi̠t da̒ diếw cho kác nha̒ ha̒ng tloong tính va̒ chú iểw baảnh leé ớ chơ̠ Ngiê̠ Vương va̒ Tân Tha̒nh. Zả choóc da̒ diếw baảnh leé bớ 100.000 - 250.000 dô̒ng/kg ti̒ thew lo̠i, 80.000 - 85.000 dô̒ng/kân hơi va̒ 250.000 - 280.000 dô̒ng/kg zo̒. Mổi twâ̒n chi̠ xuất 2 kon baw thử bắi va̒ chú nhâ̠t hoă̠c nhê̒w hơn khi̒ kỏ khéch da̠ch. Kaw diếm baw kác zi̠p lê̠, thết tlang tla̠i kuố chi̠ xuất 4kon/ngă̒i. Vởi zả tha̒nh vái chăng, thi̠t dám báw thươi ngon cho rêênh khéch ha̒ng ươ chuô̠ng

Ruôi da̒ diếw - hưởng di khá kwan cho ngươ̒i nông zân

Khác kác vâ̠t ruôi chiê̒n thôổng nhơ kủi, ka, tlu, bo̒, da̒ diếw kỏ khức khwé tốt, rêê̠ ruôi, ít zi̠ch bê̠nh va̒ kỏ zả tli̠ kinh tể kaw hơn hắn, vu̒ hơ̠p dớ nhân rôô̠ng tloong xa̠ va̒ to̒n tính. Hiê̠n kỏ mô̠ch xổ hô̠ ớ xa̠ Iên Mông va̒ kác wiê̠n Kim Bôi, Tân La̠c dêểnh lêể zôổng da̒ diếw bớ tlang tha̠i kuố enh chi̠ wơ̒l ruôi thứ. Mối bâ̠n mo̠l muô chí lêể khwáng chu̠c kon zôổng vi̒ vổn dâ̒w tư lởn. Dớ ta̠w diê̒w kiê̠n zúp nhân rôô̠ng mô hi̒nh, za di̒nh chi̠ vươ̒ baảnh thi̠t, vươ̒ kung kấp kon zôổng va̒ chi̠w chách nhiê̠m dâ̒w tha cho xán vấm. Chi̠ zúp ngươ̒i mởi ruôi lưw ỉ nhửng diếm nhơ báw vê̠ dôi chân da̒ diếw, tlẻnh va cha̠m me̠nh; ruôi kon rét phái rái kaách lêênh mă̠t dất dớ nỏ ó lơ̠t lớ, kách zư̠ ẩm tloong muô̒ chả, la̒ maách baw muô̒ khốt. Mổi kon zôổng bớ 20 - 30 kg kỏ zả tli̠ 3 tliê̠w dô̒ng, kon rét ủm 1,8 - 2kg kỏ zả 1,6 - 1,8 tliê̠w dô̒ng/kon

Dô̒ng chỉ Ngwiển Xi̠ Linh, Bỉ thư Dáng wí xa̠ Iên Mông cho mắt "Ni la̒ mô hi̒nh chiến dối vâ̠t ruôi mởi ớ xa̠, bước dâ̒w cho thẩi hiê̠w kwá nhất di̠nh. Vi̒ thiể, xa̠ khwiển khích bal kon chiến dối vâ̠t ruôi cho vu̒ hơ̠p vởi diê̒w kiê̠n tư̒ng za di̒nh. Chỉnh kwiê̒n xa̠ xe̠ kỏ dê̒ xuất lêênh kấp tlêênh xem xét ta̠w diê̒w kiê̠n dớ ngươ̒i zân ản wăl vổn nhân rôô̠ng mô hi̒nh ni̒, kóp vâ̒n thúc dấi vát chiến kinh tể kuố diê̠ vương”

                                                         P.V