Khu zi tích Mải dả laa̒ng Vă̒nh, xa̭ Iên Fủ (La̭c Xơn) ản báw tô̒n hưở hḙn fát chiến kác lwa̭i hi̒nh zu li̭ch văn hwả, xinh thải tloong tương lai.

 Thew ngươ̒i zân pơ̭i li̭ch xứ kế la̭i, Mải dả laa̒ng Vă̒nh kắch khôông Pưới, kon khôông gẳn bỏ chăng mắt kơ no̒ tơ̒i mo̭l kuố zân hwiḙ̂n La̭c Xơn, ớ diḙ̂ fương hôốc la̒ dwa̭n khôông Pển Ki̭. Diḙ̂ zănh Khṷ Tlẳng, khṷ Vă̒nh ta̒ ản nhắc têểnh tư̒ lâ̒n tloong xứ thi "Té tất, té dác” kuố mo̭l Mươ̒ng, la̒ hô̒n kốt tinh hwa kuố môô̭ch fâ̒n văn hwả Mươ̒ng Vang. Mải dả laa̒ng Vă̒nh ản nha̒ kháw kố hoo̭c ngươ̒i Fáp M.Colani thi̒m dố tiển hă̒nh khai kwâ̭t năm 1929 tloong dơ̭t diê̒w tla kháw kố hoo̭c khu bư̭c tlải khṷ pôl fiể nam kuố tính Hwa̒ Bi̒nh. Mo̭l zân diḙ̂ fương ko̒n hôốc Mải dả laa̒ng Vă̒nh la̒ haang ôốc, bới bi̒ tloong haang khṷ kỏ rất tư̒ po̭ ôốc. Mải dả la̒ng Vă̒nh la̒ môô̭ch mải dả khả hôô̭ng, thwảng maách, kướ hôô̭ng 30m, khu 18m, wo̒m châ̒n ză̭l 10m, pẳn dâ̒n paw pên tloong. Mă̭t bă̒ng mải dả ză̭l hơn mă̭t tôô̒ng lo̭ xuung kwănh khwáng 5m. Twa̒n bô̭ fâ̒n kỏ bết tích tâ̒ng văn hwả ản chiểw laảng tư̭ nhiên, kướ kwăi wê̒l hưởng Tâi Nam. Tloong ắnh M.Colani chṷp năm 1929, ngăl xát kướ mải dả kỏ môô̭ch kâl ta kố thṷ, chắc hắn paw thơ̒i ki̒ mo̒ ngươ̒i ngwiên thwí kư chủ nơi ni̒ kỏ rất tư̒ kâl to che chẳn, kỏ khá năng tlước ni la̒ hâ̒ng kâl râ̭m ra̭p, Thew kết kwá khai kwâ̭t ta̒ thôổng kê ản 972 hiḙ̂n bâ̭t, tloong di̭: Tâ̒ng Văn hwả ớ ni tă̒i gâ̒n 4m, mải dả ản kẩw ta̭w pă̒ng tất khét kô̒ng pơ̭i ta̒n po̭ nhwiḙ̂n thế, po̭ chai ôốc khṷ ta̭w thă̒nh. Mô̭i tâ̒ng văn hwả la̒ ta̒n tích khăw pươ̭ ăn kuố ngươ̒i Hwa̒ Bi̒nh kố. 

Kác lwa̭i hi̒nh zi bâ̭t pă̒ng khṷ thu ản ớ tloong zi chí Mải dả laa̒ng Vă̒nh, pên keḙnh kôông kṷ ge̒ dḙw như khi̒w hi̒nh tam zác, khi̒w pẳn, khi̒w ma̒i la̭i, khi̒w kỏ bai ma̒i la̭i, khi̒w ma̒i twa̒n thân, chă̒i, pa̒n ngiên, ho̒n kê tấp, woo̒ng khṷ, zi bâ̭t xiêng, khâ̒ng, nhwiḙ̂n thế, zi bâ̭t gô̒m: Mô̭ tảng kôô̒ng zi kốt mo̭l ản M.Colani thi̒m dố ớ Mải dả laa̒ng Vă̒nh 1929 kỏ meénh kuố 8 hô̭p xo̭…Ta̭i zi chí Mải dả laa̒ng Vă̒nh ta̒ thu ản rất tư̒ khổ lươ̭ng kôông kṷ ma̒i gô̒m: 54 kôông kṷ ma̒i la̭i, 4 tṷc, 5 khi̒w ma̒i twa̒n thân, 2 pa̒n ma̒i, 5 biên khṷ khwét lô̭ pơ̭i ản 3 woo̒ng khṷ. 

Kết kwá ngiên kửw khai kwâ̭t pơ̭i xác di̭nh kác bon foỏng xa̭ C14 ớ zi chí Mải dả laa̒ng Vă̒nh ản M.Colani kôông bổ năm 1930 cho ản dố, zi tích Mải dả laa̒ng Vă̒nh thuô̭c nê̒n Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh, kỏ khuung niên da̭i kẻw za̒i pớ 17.000 têểnh 8.000 năm kắch ngă̒i măi. M.Colani xếp Mải dả laa̒ng Vă̒nh paw zai dwa̭n tluung zan kuố Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh, la̒ lwa̭i zi tích kháw kố hoo̭c thơ̒i da̭i dô̒ dả, thuô̭c lwa̭i zi tích kư tlủ kôô̒ng mô̭ tảng tloong mải dả thuô̭c buu̒ng xơn khổi dả pôl. 

Hiḙ̂n măi, zi tích Mải dả laa̒ng Vă̒nh ko̒n zư̭ ngwiên môô̭ch fâ̒n tâ̒ng văn hwả kôốc tlêênh wắch la̒l khṷ mải dả ko̒n la̭i khả tư̒ ta̒n lớp châ̒m tích kuố kí Dḙ̂ tử. Twa̒n bô̭ ză̭i khṷ Tlẳng kôô̒ng fâ̒n kư̭c Tâi nơi Mải dả laa̒ng Vă̒nh ko̒n ản zư̭ ngwiên tlaa̭ng. Ni la̒ môô̭ch zi tích tiêw biếw tloong khổ kác zi tích kuố Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh ản thi̒m dố ngiên kửw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. 

Dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Tướng, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ xa̭ Iên Fủ cho hăi: Zi tích kháw kố Mải dả laa̒ng Vă̒nh la̒ môô̭ch zả tli̭ văn hwả kwỉ bẳw kuố diḙ̂ fương. Tí báw bḙ̂ zi tích xa̭ ta̒ dâ̒w tư xâi zư̭ng kác bâ̭c lêênh haang khṷ tí Nhân zân têểnh thi̒m hiếw wê̒l li̭ch xứ. Tư̒ năm năi, xa̭ tố chức twiên chwiê̒n wê̒l zi tích ni̒ cho zân pơ̭i hoo̭c xinh tlêênh diḙ̂ ba̒n kỏ ỉ thức báw bḙ̂ zư̭ zi̒n, tư̭ ha̒w pơ̭i zi tích kấp kuốc za, thươ̒ng xwiên tố chức kác lḙ̂ hô̭i paw tâ̒w năm. Khu tlải khṷ Tlẳng, khṷ Vă̒nh kỏ hâ̒ng ngwiên xinh, kỏ tư̒ lwa̒i dôô̭ng bâ̭t kwỉ hiểm, kỏ tư̒ miểng ko̒n hwang xơ chưở nét văn hwả, ngươ̒i zân diḙ̂ fương têểnh thắp hương, kâ̒w cho mươ thwâ̭n, xỏ hwa̒, muô̒ maa̒ng thươi thôốch, kuô̭c khôổng bi̒nh an. Xa̭ moong ản Nha̒ nước kwan tâm dâ̒w tư nôông kấp ha̭ tâ̒ng paw khu bư̭c Mải dả laa̒ng Vă̒nh tlớ thă̒nh diếm thăm kwan văn hwả li̭ch xứ cho ngươ̒i zân. Hiḙ̂n măi, chỉnh kwiê̒n xa̭ kỏ kể hwă̭ch fát chiến ta̒n lwa̭i hi̒nh zu li̭ch văn hwả, xinh thải khi kôông tli̒nh hô̒ Kẳnh Ta zoong paw tích dác tí kái thiḙ̂n pơ̭i nôông kaw kuô̭c khôổng ngươ̒i zân nơi ni̒.

KÁC TIN KHÁC

Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Tân La̭c

Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

---

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn nhân rôô̭ng mô hi̒nh kác kâw la̭c bô̭ báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả

Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.

Tliê̒n thôông hi̒nh ắnh văn hwả, kon mo̭l tính Hwa̒ Bi̒nh

Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh

Lưw zư̭ zả tli̭ nê̒n “Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng thể zởi

Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).

Nẳm pắt thư̭c tể hwa̭t dôô̭ng zu li̭ch ớ hwiḙ̂n Mai Châw