Người trẻ khởi nghiệp, văn hóa khởi sắc

Khi nói về khởi nghiệp, sự chú ý thường được dành cho những lĩnh vực có triển vọng cao, như: kinh tế, công nghệ thông tin, dịch vụ... Thế nhưng, nhóm sinh viên Trường Đại học FPT với dự án "Sắc Việt” đã dành một sự ưu ái cho các loại hình nghệ thuật diễn xướng dân gian và đưa những giá trị ấy vào sản phẩm khởi nghiệp của mình.

Chia sẻ về lựa chọn này, bạn Nguyễn Thị Mai, trưởng dự án "Sắc Việt” cho rằng: "Là sinh viên kinh doanh, chúng mình hoàn toàn có thể chọn một đề tài an toàn hơn, nhanh ra số liệu và dễ thương mại hóa. Thế nhưng, điều khiến chúng mình quyết định khởi nghiệp về văn hóa là bởi cảm giác tiếc nuối khi nhiều loại hình diễn xướng dân tộc đang dần lùi vào ký ức. Chúng mình muốn chứng minh rằng di sản không phải thứ đứng yên trong quá khứ, nó hoàn toàn có thể tiếp tục sống, tiếp tục được yêu qua một hình thức mới mẻ và gần gũi hơn”.

Với Sắc Việt, trở ngại lớn nhất khi khởi nghiệp không nằm ở kỹ thuật hay tài chính, mà nằm ở trách nhiệm giữ đúng tinh thần nghệ thuật truyền thống. Vì vậy, việc tìm hiểu sâu về các loại hình diễn xướng là một quá trình làm việc nghiêm túc, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức. Ngoài việc nghiên cứu tài liệu, các thành viên đã trực tiếp đi xem các buổi biểu diễn như Múa rối nước, Tuồng, Chèo, Quan họ, Nhã nhạc... để cảm nhận mọi chi tiết từ không gian sân khấu, âm nhạc, chuyển động đến tinh thần của từng loại hình. Nhóm bạn trẻ may mắn có sự đồng hành của chị Hồ Phương Thảo - người có nhiều năm nghiên cứu và làm việc với nghệ thuật diễn xướng truyền thống và sự cố vấn trực tiếp của NSND Nguyễn Tiến Dũng, đạo diễn, Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam cho nội dung tranh múa rối nước.

Nhờ đó, sản phẩm của Sắc Việt không chỉ dừng lại ở việc tái hiện hình thức biểu diễn, mà còn cố gắng khơi gợi "linh hồn” của sân khấu truyền thống, mang đến trải nghiệm sinh động và chân thực cho người tiếp cận. Với nhóm bạn trẻ, kinh doanh văn hóa là một hành trình dài, trong đó tinh thần truyền thống luôn được đặt lên trước, rồi mới tính đến yếu tố thương mại. Tuy nhiên, các bạn cũng cho rằng di sản chỉ thực sự có sức sống khi có công chúng quan tâm và sẵn sàng chi trả để trải nghiệm.

Chính vì vậy, Sắc Việt lựa chọn cách tiếp cận mềm mại, bắt đầu từ việc khơi gợi sự tò mò của người trẻ. Từ sự tò mò đó, người trẻ bắt đầu tìm tòi, tìm rồi mới hiểu, hiểu rồi mới yêu. Khi văn hóa có khán giả, có thị trường, giá trị truyền thống mới có thể tồn tại bền vững.

"Chúng mình tin rằng thương mại và văn hóa không đối lập mà bổ trợ cho nhau. Thương mại giúp di sản có đường đi, còn di sản mang lại cho thương mại chiều sâu và bản sắc. Nếu sản phẩm của Sắc Việt vừa tạo ra giá trị kinh tế, vừa khiến thêm một người trẻ muốn tìm về tuồng, chèo hay nhã nhạc, thì đó chính là sự cân bằng đẹp nhất mà chúng mình hướng tới”, bạn Mai chia sẻ.

Từ góc nhìn ấy, Sắc Việt không chỉ là một dự án khởi nghiệp, mà còn là cầu nối sáng tạo, đưa nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với đời sống đương đại bằng ngôn ngữ của thế hệ trẻ.

Đánh thức di sản bằng công nghệ AR

Với mục tiêu đưa các loại hình nghệ thuật diễn xướng truyền thống bước vào đời sống hiện đại, đặc biệt là thế giới của người trẻ, thông qua những trải nghiệm sáng tạo, gần gũi và dễ tiếp cận, Sắc Việt đã sáng tạo sản phẩm tranh gỗ 3D tích hợp công nghệ Thực tế tăng cường (AR). Trong mỗi sản phẩm, AR không chỉ là công nghệ trình diễn, mà là một lớp kể chuyện giúp "đánh thức” bức tranh gỗ 3D. Khi người xem quét tranh, các nhân vật bắt đầu chuyển động, vang lên âm thanh sân khấu và mở ra câu chuyện của tích diễn, biến một tác phẩm tĩnh thành một trải nghiệm sống động.

Điểm thú vị nhất là AR không tách rời tranh, mà bổ sung chiều sâu cảm xúc và trải nghiệm để người xem có cảm giác như đang đứng trước một sân khấu thu nhỏ, nơi di sản được nhìn, được nghe và được cảm bằng nhiều giác quan.

Kết hợp sản phẩm thủ công truyền thống với công nghệ hiện đại là một quá trình nghiên cứu và sáng tạo nhiều thách thức, bạn Mai chia sẻ: "Khó khăn lớn nhất là làm sao để mỹ thuật thủ công và công nghệ số không lệch nhịp với nhau. Tranh gỗ cần giữ được cảm xúc, độ mộc và tinh thần truyền thống, trong khi AR lại đòi hỏi sự chính xác về kỹ thuật và chuyển động. Nhóm phải thử nghiệm và điều chỉnh nhiều lần để công nghệ không lấn át thủ công, mà chỉ đóng vai trò hỗ trợ, giúp giá trị nghệ thuật được tôn lên một cách tự nhiên”.

Với Sắc Việt, nguyên tắc quan trọng nhất là hiểu đúng di sản trước khi nghĩ đến việc làm mới. Mỗi sản phẩm đều được xây dựng trên nền tảng nghiên cứu nghiêm túc và có sự đồng hành trực tiếp của các cố vấn chuyên môn. Nhờ vậy, khi "số hóa” di sản bằng AR, Sắc Việt không làm sai lệch bản sắc, mà mở ra một cách tiếp cận mới, dựa trên sự tôn trọng chuẩn mực văn hóa.

Ngoài các sản phẩm tranh gỗ, Sắc Việt còn xây dựng một không gian kết nối cộng đồng với nghệ thuật truyền thống, giúp công chúng tiếp cận di sản một cách dễ dàng hơn bằng cách chia sẻ thông tin về các buổi triển lãm, vở diễn trên fanpage.

Bên cạnh truyền thông số, Sắc Việt còn tham gia các sự kiện trưng bày và triển lãm văn hóa - sáng tạo. Trong thời gian tới, Sắc Việt sẽ góp mặt tại Hội thảo khoa học quốc tế ME.AI25, Lễ hội Thiết kế Sáng tạo 2026 và nhiều sự kiện khác. Đây vừa là cách quảng bá sản phẩm, vừa là cơ hội để di sản được tiếp cận trực tiếp và chạm đến đông đảo công chúng trong đời sống đương đại.

Với tinh thần sáng tạo, Sắc Việt mong muốn khẳng định một mô hình kinh doanh dựa trên sự giao thoa giữa văn hóa, nghệ thuật và công nghệ, qua đó tạo ra những sản phẩm văn hóa vừa có giá trị thương mại bền vững, vừa giữ trọn tinh thần và bản sắc truyền thống. Việc khởi nghiệp trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật của người trẻ mở ra kỳ vọng góp phần phát triển ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam trong tương lai gần.