Sau hơn 10 năm thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), huyện Lạc Thuỷ đã đạt nhiều thành tựu to lớn, đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao, diện mạo nông thôn thay đổi khá toàn diện. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện bộ tiêu chí huyện nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 còn nhiều khó khăn, thách thức.

Qua rà soát, đến tháng 8/2024, huyện chưa có xã nào đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025. 2 thị trấn chưa đạt chuẩn đô thị văn minh (mới đạt 6/9 tiêu chí). Tỷ lệ hài lòng của người dân trên địa bàn chưa đánh giá. Huyện mới đạt 5/9 tiêu chí huyện NTM. 

Thực hiện Chương trình OCOP giai đoạn 2021 - 2025, đến nay, huyện Lạc Thủy được công nhận 21 sản phẩm OCOP, trong đó có 6 sản phẩm đạt 4 sao và 15 sản phẩm đạt 3 sao. Năm 2024 đang thực hiện chuẩn hóa 2 sản phẩm OCOP, gồm sản phẩm mật ong Phú Nghĩa và ổi lê Thắng Thủy, đạt yêu cầu về thực hiện Chương trình OCOP. Tuy nhiên, do chưa đạt chuẩn huyện NTM theo Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021 - 2025, vì vậy, với chỉ tiêu giao đến năm 2025 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao khó thực hiện được. 

Theo Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2016 - 2020, huyện có 8/8 xã đạt chuẩn NTM, 4/8 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn NTM năm 2020. Thực hiện xây dựng NTM theo Bộ tiêu chí giai đoạn 2021 - 2025, huyện gặp một số khó khăn, vướng mắc như: Về tiêu chí giao thông, nhiều nơi không còn quỹ đất để xây dựng đường giao thông đảm bảo tiêu chuẩn chiều rộng của đường; kinh phí thực hiện bảo trì hàng năm hạn hẹp. Về tiêu chí trường học, năm 2024, số lượng trường học hết hạn đạt chuẩn nhiều (4 trường); các trường mầm non, tiểu học và  trung học cơ sở có nhiều điểm trường, gây khó khăn trong việc đầu tư xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia; việc xây dựng quy hoạch phát triển chưa có chiến lược lâu dài nên nhiều trường học quy mô nhỏ, diện tích chật hẹp nhưng không thể mở rộng thêm, trong khi nhu cầu xây các phòng học bộ môn, phòng chức năng nhiều, ảnh hưởng đến xây dựng trường đạt chuẩn. Về tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, hầu hết các xã chưa được đầu tư dụng cụ thể thao ngoài trời.

Đối với tiêu chí nghèo đa chiều, trước đây chỉ quy định hộ nghèo nhưng theo Bộ tiêu chí giai đoạn mới gồm cả hộ cận nghèo, tiêu chí xét hộ nghèo đa chiều thay đổi theo hướng tăng các chỉ số đo lường. Về tiêu chí lao động, tỷ lệ lao động qua đào tạo toàn huyện năm 2023 đạt 58%, yêu cầu của tiêu chí xã NTM phải đạt ≥ 70%, NTM nâng cao phải đạt ≥ 75%. Về tiêu chí tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chủ lực chưa đảm bảo bền vững; yêu cầu vùng sản xuất phải được cấp mã số vùng trồng, trong khi diện tích sản xuất trên địa bàn huyện còn nhỏ lẻ, chưa tập trung; yêu cầu tỷ lệ sản phẩm chủ lực của xã được bán qua kênh thương mại điện tử ≥ 10%, yêu cầu có mô hình kinh tế tích hợp đa giá trị… khó thực hiện. Về tiêu chí y tế, tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế chưa đạt yêu cầu…

Đồng chí Hoàng Thị Thu Hằng, Phó Chủ tịch UBND huyện Lạc Thuỷ cho biết: Với quan điểm xây dựng NTM có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc, huyện đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, vận động các gia đình, thôn, xóm chung sức xây dựng NTM. Kế hoạch xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 của huyện xác định rõ mục tiêu, giải pháp, phân công nhiệm vụ thực hiện. Hết năm 2024, dự kiến xã Phú Nghĩa đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu.

Huyện tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động cả hệ thống chính trị tham gia, nâng cao vai trò, trách nhiệm người dân trong xây dựng NTM. Nhân rộng các mô hình, điển hình, sáng kiến, kinh nghiệm hay về xây dựng NTM. Tranh thủ nguồn lực đầu tư thực hiện hiệu quả các chương trình, dự án cải thiện hạ tầng nông thôn. Chủ động kết nối, hỗ trợ, hướng dẫn người dân triển khai hiệu quả các nội dung, tiêu chí NTM; đặc biệt là xây dựng mô hình điểm về sản xuất nông nghiệp công nghệ cao gắn với tiêu thụ sản phẩm để nhân rộng, nâng cao thu nhập cho người dân.