4 tiêu chí NTM của xã chưa đạt là: tỷ lệ hộ nghèo, thu nhập, nhà ở dân cư và cơ sở vật chất văn hóa. Ngoài ra, một số tiêu chí đã đạt nhưng nguy cơ tụt điểm do cơ sở vật chất xuống cấp như: tiêu chí số 8 về thông tin và truyền thông, tiêu chí số 3 về thủy lợi, tiêu chí số 4 về điện... Cụ thể, đối với tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hóa, xã chưa có nhà văn hóa, hội trường hay nhà đa năng, chưa có điểm vui chơi, giải trí và thể thao theo quy định; hiện mới có 5/12 xóm có nhà văn hóa đáp ứng yêu cầu. Tiêu chí số 9 về nhà ở dân cư, tính đến nay, toàn xã còn 30 hộ thuộc nhà tạm. Khó khăn lớn nhất là tiêu chí số 10 về thu nhập và tiêu chí số 11 về nghèo đa chiều, bởi đến cuối năm 2023, xã mới đạt thu nhập bình quân 30 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo còn trên 27%. Muốn hoàn thành 2 tiêu chí này, năm 2024 xã phải đạt thu nhập 45 triệu đồng/người, tỷ lệ hộ nghèo giảm hơn 14%, xuống còn 13%.

Đồng chí Bùi Văn Tương, Phó Chủ tịch UBND xã Thạch Yên cho biết: Thực hiện các tiêu chí NTM chưa đạt, xã chủ động lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia để xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng cũng như hỗ trợ nhân dân phát triển sản xuất. Trong đó, đối với tiêu chí về nhà ở, xã lồng ghép nguồn vốn từ Chương trình phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nguồn hỗ trợ xây dựng nhà đại đoàn kết của MTTQ huyện để tiếp tục xóa nhà tạm cho các hộ dân. Năm 2023, từ các nguồn vốn lồng ghép đã xóa được hơn 70 nhà tạm, dột nát. Năm 2024, mục tiêu xóa xong 30 hộ còn lại. Đối với tiêu chí số 6, nguồn vốn để xây dựng nhà văn hóa khá lớn, đòi hỏi nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước và sự tham gia của nhân dân. Vì vậy, xã kiến nghị huyện ưu tiên phân bổ nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia, nguồn xã hội hóa để đầu tư nâng cấp 7 nhà văn hóa cho các khu dân cư. Bên cạnh đó tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia hiến đất, đóng góp ngày công để hoàn thiện tiêu chí này.

Cùng với đó, xã chỉ đạo, hướng dẫn người dân chủ động phát triển sản xuất dựa trên thế mạnh của địa phương để nâng cao thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo. Đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã cho biết thêm: Là xã vùng chiến khu cách mạng, giàu bản sắc văn hóa dân tộc, Thạch Yên hướng tới phát triển du lịch cộng đồng gắn với phát triển nông nghiệp sạch theo hướng bền vững. Hiện nay, trên địa bàn xã đã thành lập 2 hợp tác xã (HTX nông nghiệp Yên Thượng, HTX du lịch và cung cấp dịch vụ nông nghiệp), hình thành một số sản phẩm OCOP độc đáo, như rượu nếp râu, rượu mía Yên Thượng. Các HTX cũng hình thành một số tuyến du lịch như ruộng bậc thang Yên Thượng - chùa Khánh - đồi Vó Vua... Trong phát triển nông nghiệp, xã tập trung vào trồng mía trắng, các loại rau đậu và phát triển kinh tế rừng. Hiện diện tích trồng mía đạt trên 70 ha, cây ăn quả 50 ha, độ che phủ rừng đạt 50%. Để giúp người dân phát triển kinh tế rừng, xã hỗ trợ vốn cho hộ nghèo, cận nghèo trồng keo diện tích trên 30 ha.

Theo lãnh đạo UBND xã, tiêu chí về nghèo đa chiều và thu nhập có liên quan rất lớn đến phát triển kinh tế. Đây cũng là các tiêu chí không thể thực hiện trong thời gian ngắn mà đòi hỏi phải có quá trình. Cùng với hỗ trợ nguồn lực cho hộ xây dựng các mô hình kinh tế hiệu quả, xã tích cực tuyên truyền, vận động bà con tiếp tục đổi mới nếp nghĩ, cách làm, xác định các loại cây trồng chủ lực, mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao năng suất lao động. Đồng thời tiếp tục phối hợp các phòng, ban của huyện tăng cường dạy nghề, giới thiệu việc làm cho lao động nông thôn, qua đó góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân.