Chăng chí pa̒ F.Martine têểnh pớ nước Fáp mo̒ ko̒n tư̒ zu kheéch pớ khắp nơi tlêênh thể zởi ha̒w hửng, măng ươ ka̭ ản hwa̒ mêê̒nh paw dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Thải, hwiḙ̂n Mai CHâw tloong diḙ̂w muổ nhắi xa̭p tliê̒n thôổng, ản iểng âm thănh pui nhô̭n tloong diḙ̂w keeng Loỏng dă̭c xắc…


Kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c zoong văn hwả thă̒nh xán fấm zu li̭ch, mơ̭i mo̒ năm, hwiḙ̂n Mai Châw tỏn ha̒ng chṷc ngi̒n lươ̭t zu kheéch kuốc tể. (Ắnh: Ôông pa̒ F.Martine, zu kheéch têểnh pớ nước Fáp tlái ngiḙ̂m nét văn hwả zân tôô̭c dă̭c xắc kuố dôô̒ng ba̒w ta̒n kác zân tôô̭c hwiḙ̂n Mai Châw).


Zoong văn hwả tlớ thă̒nh "xán fấm” zu li̭ch

Pa̒ F.Martine chiê xé: "Tôi zất pui khi ản tlái ngiḙ̂m diḙ̂w muổ xa̭p pui nhô̭n. Ôông ăi i tê̒w kâ̒m thăi ha̒ kôô̒ng nhắi, mo̒ ôông ăi i thân thiḙ̂n”. I nhơ pa̒ F.Martine, tư̒ zu kheéch kuốc tể ka̭ têểnh pơ̭i Mai Châw i ta̒ nga̭c nhiên pơ̭i khá năng xảng ta̭w dă̭c biḙ̂t kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c nơi ni. Chí pớ ta̒n kâl luô̒ng, kâl kâ̭i kôô̒ng môô̭ch kôốc gô̭ to, pâ̭w kỏ thế muổ tư̒ diḙ̂w khác ha̒, la̒ dêênh ta̒n âm thănh pui nhô̭n thu hút mo̭l ngỏ.

Dôô̒ng chỉ Lo̒ Văn Hiḙ̂p, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ xa̭ Na̒ Fo̒n chiê xé: Tlước ni, muổ xa̭p, teẻnh keng loỏng chí ản biếw ziḙ̂n tloong ta̒n ngă̒i lḙ̂, Thết. Mé, ka̭ diḙ̂ fương fát tliến mă̭nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng, tư̒ zu kheéch hảw tlái ngiḙ̂m, thi̒m hiếw wê̒l nét văn hwả kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n. Tí dáp ửng nhu kâ̒w kuố zu kheéch, ta̒n xỏm tloong xa̭ i ta̒ thă̒nh lâ̭p dô̭i văn ngḙ̂, tố tlức muổ xa̭p, teẻnh keng loỏng tí zu kheéch ản tlái ngiḙ̂m, tham za. Kwa di̭ kóp fâ̒n zư̭ zi̒n pơ̭i kwáng bả bán xắc văn hwả kuố dôô̒ng ba̒w Thải Tlẳng nơi ni̒.

Kôô̒ng pơ̭i ta̒n lơ̭i thể khă̭n kỏ, xa̭ Na̒ Fo̒n i ta̒ nơng kaw ỉ thức mo̭l zân tloong wiḙ̂c báw tô̒n, fát hwi zả tli̭, bán xắc văn hwả kuố dôô̒ng ba̒w Thải. Zấp ni̒ xa̭ i zư̭ ản ta̒n nét kiển tlúc, văn hwả pớ mâ̭n ngă̒i, môô̭c ma̭c kuố mo̭l Thải nhơ ăn oỏng, tlang fṷc, nha̒ khaa̒nh, ta̒n nét xinh hwa̭t kôô̭ng dôô̒ng kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Thải. Thew dôô̒ng chỉ Hwa̒ng Dức Minh, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ hwiḙ̂n Mai Châw, kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể tư̒ thă̒nh fâ̒n zân tôô̭c, ză̒w bán xắc văn hwả tliê̒n thôổng, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Mai Châw i ta̒ khai thác tiê̒m năng wê̒l kắnh kwan thiên nhiên, ta̒n nét văn hwả dâ̭m da̒ bán xắc zân tôô̭c, thu hút kheéch zu li̭ch têểnh thăm kwan, ngí zươ̭ng, tơ̒ng pước zoong zu li̭ch tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể mṷi nhoo̭nh tloong di̭nh hưởng tam zác na̒ Fo̒n kết nổl pơ̭i bán Lác (Chiê̒ng Châw), bán Pom Koo̭ng (thi̭ tlẩn Mai Châw). Tí la̒ mṷc tiêw di̭, ta̒n năm kwa, kôông tác báw tô̒n, tê̒w la̒ pơ̭i zi xán văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tloong fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng i ta̒ ản Mai Châw zi̒n zư̭, khai thác hiḙ̂w kwá, pớ tlang fṷc, nha̒ ớ, ăn oỏng, zân ka, zân bṷ… Tảng pô̭ la̒ zi̒n zư̭ tlang fṷc, ta̒n la̒n diḙ̂w zân ka, zân bṷ, zwi tli̒ ta̒n khung chuông pái pơ̭i zư̭ nếp nha̒ khaa̒nh tliê̒n thôổng kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Thải. Thôông kwa di̭ zúp zu kheéch kỏ tlái ngiḙ̂m wê̒l bán xắc văn hwả zân tôô̭c, kôô̒ng pơ̭i biển văn hwả tlớ thă̒nh ta̒n xán fấm zu li̭ch dôô̭c dảw thu hút zu kheéch tloong nước pơ̭i kuốc tể.

Biển zi tích kháw kố tlớ thă̒nh "diếm têểnh”

Kôô̒ng pơ̭i zoong văn hwả thă̒nh xán fấm zu li̭ch dôô̭c dảw, thơ̒i zan kwa, hwiḙ̂n Mai Châw i ta̒ tơ̒ng pước tí ỉ têểnh ta̒n zi tích kháw kố kỏ zả tli̭ thă̒nh ‘diếm têểnh” kuố zu kheéch tlêênh hă̒nh tli̒nh khảm fả bu̒ng tất ni̒.

Dôô̒ng chỉ Ngâ̒n Văn Twẩn, Tlướng foo̒ng VH-TT hwiḙ̂n Mai Châw cho hăi: Zấp ni̒, tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n kỏ 5 zi tích li̭ch xứ văn hwả pơ̭i zănh lam thẳng kắnh ản Bô̭ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kôông nhâ̭n gô̒m: hang Khwa̒i (Xăm Khwe̒), hang Mó Luông, hang Chiê̒w (thi̭ tlẩn Mai Châw), hang Lảng, hang Piê̒ng Kém (Chiê̒ng Châw). Tloong di̭, hang Khwa̒i pơ̭i hang Lảng la̒ 2 tloong 10 zi tích kháw kố tiêw biếw wê̒l nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” ản xếp ha̭ng zi tích kấp kuốc za. Tí fát hwi ản ta̒n zả tli̭ dă̭c biḙ̂t kuố ta̒n zi xán kháw kố, hwiḙ̂n Mai Châw i ta̒ tliến khai tư̒ zái fáp, tloong di̭ kỏ gẳn fát tliến zu li̭ch pơ̭i ta̒n kác zi tích kháw kố. Tảng pô̭ la̒ kỏ zi tlí mải khṷ Fửng Kwiê̒n (Mai Hi̭ch) ản koi nhơ la̒ môô̭ch tloong ta̒n zi tlí kháw kố kwan tloo̭ng, kỏ tư̒ zả tli̭ ớ diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Mai Châw ản ta̒n nha̒ kháw kố hoo̭c tloong pơ̭i wa̒i nước kôông bổ ta̒n kết kwá kháw xát kwan tloo̭ng. Zi tlí ni̒ ản ta̒n nha̒ kháw kố ngiên kửw diê̒w tla thi̒m ản dố pớ năm 1976. Kwả tli̒nh diê̒w tla, khai kwâ̭t i ta̒ thu ản 22 kôông kṷ khṷ, 13 meénh khṷ kuô̭i, 88 bán xiêng dôô̭ng bâ̭t ản ngiên kửw, kôông bổ kỏ niên da̭i kắch ngă̒i măi ha̒ng ngi̒n năm.

Ta̒n kết kwá ni̒ i ta̒ ản kwan tâm dă̭c biḙ̂t kuố ta̒n nha̒ khwa hoo̭c kôô̒ng pơ̭i kho̭m kôông chủng, toỏng kóp thêm zư̭ liḙ̂w li̭ch xứ, la̒ xảng tó kwả tli̒nh hi̒nh thă̒nh, fát tliến tư̭ nhiên, xa̭ hô̭i kuố nê̒n văn hwả Hwa̒ Bi̒nh. Ta̒n kết kwá ni̒ la̒ dêênh kơ hô̭i tí Mai Châw xâi zư̭ng thêm xán fấm zu li̭ch văn hwả kỏ zả tli̭, fṷc bṷ nhu kâ̒w tham kwan, hoo̭c tâ̭p, ngiên kửw kuố mo̭l zân pơ̭i zu kheéch têểnh thăm kwan thi̒m hiếw. Tloong di̭, hwiḙ̂n xḙ bổ tlỉ, hwi dôô̭ng ta̒n nguô̒n lư̭c tí thúc tấi kôông tác báw tô̒n, kwáng bả zu li̭ch tê̒w pơ̭i zi xán văn hwả tí khai thác, fát hwi zả tli̭ zi tích kháw kố kôô̒ng pơ̭i fát tliến zu li̭ch”. Dôô̒ng chỉ Hwa̒ng Dức Minh, Fỏ Chú ti̭ch WBNZ hwiḙ̂n pô̭ thêm.

KÁC TIN KHÁC


Zu li̭ch ngí zươ̭ng, chăm xoóc khức khwé lêênh ngôl

Zi̭p 30/4 pơ̭i 1/5 ti kôô̒ng 5 ngă̒i ngí liên tṷc la̒ thơ̒i zan lỉ tướng tí ta̒n za di̒nh cho̭n ta̒n diếm têểnh thư za̭n, thi̒m wê̒l miểng an nhiên. Nhơ̒ lơ̭i thể ta̭ng khả ti la̭i twâ̭n tiḙ̂n, diḙ̂ hi̒nh tô̒l khṷ kỏ nét thôốch hwang xơ, khỉ hâ̭w maách mé, ta̒n khu zu li̭ch ngí zươ̭ng, chăm xoóc khức khwé tlêênh diḙ̂ pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh hút kheéch zi̭p ni̒.

Ẩn tươ̭ng zu li̭ch thă̒nh fổ pên khôông Da̒

Chăng chí hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ thiên nhiên thươi thôốch, nê̒n văn hwả dă̭c tlưng, TF Hwa̒ Bi̒nh ko̒n kỏ dô̒ ăn dô̒ oỏng dôô̭c dảw kôô̒ng pơ̭i tư̒ mỏn ăn la̭ meḙnh, mu̒i bi̭ ha̭w toỏng nối thiểng. Diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, li̭ch xứ, văn hwả pơ̭i kon mo̭l la̒ dêênh tiê̒m năng zu li̭ch foong fủ, hấp zâ̭n cho pu̒ng têểnh.

Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).