Zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c ka̭ no̒ i ản ta̒n kác kấp wí Dáng, tlỉnh kwiê̒n tính Hwa̒ Bi̒nh ản koi la̒ nhiḙ̂m bṷ kwan tloo̭ng tloong xu thể hô̭i nhâ̭p kuốc tể.


Dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Mươ̒ng bán Zang Mô̭, xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả tliê̒n thôổng tí fát tliến zu li̭ch.

Hwa̒ Bi̒nh kỏ 6 zân tôô̭c tlỉnh kôô̒ng khôổng, mơ̭i mo̒ zân tôô̭c kỏ bán xắc văn hwả tluổ kôô̒ng pơ̭i ta̒n zi xán văn hwả bâ̭t thế, fi bâ̭t thế khả la̒ tư̒. Thew kết kwá zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kuố 5 zân tôô̭c thiếw khổ (Mươ̒ng, Thải, Tă̒i, Zaw, Môông) kuố tính kỏ 786 zi xán thuô̭c 7 lwa̭i hi̒nh. Ká thắi tính zấp ni̒ kỏ 292 diếm zi tích tloong zănh mṷc báw bḙ̂, tloong di̭ 1 zi tích ản xếp ha̭ng kấp kuốc za dă̭c biḙ̂t, 39 zi tích kấp kuốc za, 71 zi tích kấp tính. Tính ko̒n zư̭ ha̒ng tlăm chiếc tlôổng tôô̒ng, khwáng 12.000 chiêng. Ta̒n zi xán văn hwả dôô̭c dảw kuố ta̒n zân tôô̭c Hwa̒ Bi̒nh ko̒n ản dố ớ tloong ta̒n lḙ̂ hô̭i tliê̒n thôổng, ziḙ̂n xởng zân zan, tỉn ngươ̭ng, tâ̭p kwản xa̭ hôi… Tloong di̭ kỏ ta̒n za xán zả tli̭ ớ tâ̒m thể zởi.

Thơ̒i zan kwa, kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c paw kuô̭c kuố ta̒n kấp, ngă̒nh, úng hô̭ pơ̭i tham za kuố kôô̭ng dôô̒ng ta̒n kác zân tôô̭c, bán xắc văn hwả zân tôô̭c ản fát hwi pơ̭i khắng di̭nh ho̭ nét. Kôô̒ng pơ̭i mo Mươ̒ng pơ̭i ngḙ̂ thwâ̭t chiêng Mươ̒ng. Lḙ̂ hô̭i khai ha̭ zân tôô̭c Mươ̒ng, Tli thức zân zan Li̭ch Tle zân tôô̭c Mươ̒ng, Tâ̭p kwản pơ̭i tỉn ngươ̭ng Keng Loỏng zân tôô̭c Thải, hwiḙ̂n Mai Châw ản kôông nhâ̭n la̒ zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kuốc za. Tảng kế, tính i ta̒ la̒ xoong hô̒ xơ zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tli̒nh Thú tưởng Chỉnh fú dḙ̂ tli̒nh UNESCO kôông nhâ̭n la̒ zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kuố nhân lwa̭i kâ̒n báw bḙ̂ khấn kấp. Tính i tliến khai Dê̒ ản dă̭i pơ̭i hoo̭c thiểng zân tôô̭c Mươ̒ng. Tư̒ ngi̭ kwiết chwiên dê̒ wê̒l fát tliến văn hwả, zu li̭ch i ta̒ ản ban hă̒nh pơ̭i tố tlức hiḙ̂w kwá tlêênh kơ xớ fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng. Zi xán văn hwả la̒ ta̒i xán tlung kuố kôô̭ng dôô̒ng ta̒n kác zân tôô̭c tloong tính; ta̒i ngwiên tí fát tliến zu li̭ch, la̒ xinh tha xinh kể cho mo̭l zân.

Mé, ta̒n năm khânh ni, chăng tlí ớ thă̒nh fổ mo̒ ká ta̒n bu̒ng nôông thôn tloong tính, diê̒w kiḙ̂n khôổng, tiḙ̂n ngi xinh thải, lổi khôổng tang kỏ thăi tối tư̒. Wiḙ̂c thăi tối ni̒ chăng tlí ớ tơ̒i khôổng bâ̭t chất mo̒ ngăl ká tloong tơ̒i khôổng tinh thâ̒n pơ̭i kắch ngẳm ngi̭.

Tlước thư̭c tể di̭, ta̒n kác kấp wí dáng, tlỉnh kwiê̒n tloong tính xác di̭nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c la̒ nhiḙ̂m bṷ kwan tloo̭ng, kấp bắch. Dôô̒ng chỉ Lưw Hwi Linh, Fỏ Zảm dôốc Xớ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch cho hăi: Ngă̒nh i ta̒ tham mưw WBNZ tính tê̒w pơ̭i ta̒n Xớ, ngă̒nh, diḙ̂ fương tiếp tṷc la̒ ta̒n tlỉnh xắch văn hwả dă̭c thu̒ dổi pơ̭i dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ tlêênh diḙ̂ pa̒n tính; ngỏ xwát, diê̒w tlính, bố xung tí la̒ xoong ta̒n tlỉnh xắch ta̒ kỏ kôô̒ng ngiên kửw ban hă̒nh ta̒n tlỉnh xắch mởi tí dáp ửng iêw kâ̒w fát tliến ta̒n bu̒ng zân tôô̭c thiếw khổ pơ̭i nhiḙ̂m bṷ kôông tác zân tôô̭c tloong zai dwa̭n mởi. Báw bḙ̂ văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ kỏ ngwi kơ mai môô̭ch, gẳn kết chă̭t ta̒n hwa̭t dôô̭ng xâi zư̭ng tơ̒i khôổng văn hwả kôô̒ng nhiḙ̂m bṷ fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i hơ̭p pơ̭i tơ̒ng khu bư̭c, tơ̒ng bu̒ng, tơ̒ng zân tôô̭c pơ̭i tỉn ngươ̭ng, tôn zảw.

Pên keḙnh di̭, Xớ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch tê̒w pơ̭i ta̒n ngă̒nh tấi thẳn kôông tác báw tô̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ tê̒w pơ̭i ta̒n tlương tli̒nh fát tliến kinh tể, ngê̒ thú kôông tliê̒n thôổng, zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng, báw tô̒n ta̒n la̒ng, bán zân tôô̭c thiếw khổ. Ưw tiên dâ̒w tư cho wiḙ̂c zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi ta̒n lwa̭i hi̒nh ngḙ̂ thwâ̭t biếw ziḙ̂n tliê̒n thôổng, khwiển khích hwa̭t dôô̭ng ngiên kửw, xưw tâ̒m, fṷc hô̒i pơ̭i fát tliến môô̭ch khổ lwa̭i hi̒nh ngḙ̂ thwâ̭t tliê̒n thôổng kỏ ngwi kơ thất chwiê̒n; chwiê̒n dă̭i pơ̭i zởi thiḙ̂w zi xán văn hwả kuố kôô̭ng dôô̒ng kác zân tôô̭c thiếw khổ tlêênh diḙ̂ pa̒n tính. Tlủ tloo̭ng chwiê̒n thôông, nơng kaw nhâ̭n thức wê̒l fát tliến ta̒n ngă̒nh kôông ngiḙ̂p văn hwả tê̒w pơ̭i fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i. Twiên chwiê̒n, xúc tiển dâ̒w tư fát tliến ta̒n ngă̒nh kôông ngiḙ̂p văn hwả kỏ lơ̭i thể, tiê̒m năng. Tâ̭p tlung ngỏ xwát, xâi zư̭ng, bố xung pơ̭i la̒ xoong kơ chể, tlỉnh xắch fát tliến ngă̒nh kôông ngiḙ̂p văn hwả, ta̒n tlỉnh xắch ưw da̭i, hô̭ tlơ̭ thu hút dâ̒w tư: Xâi zư̭ng bô̭ tlí tiêw thôổng kê cho ta̒n ngă̒nh kôông ngiḙ̂p văn hwả. Da̒w ta̭w, fát tliến nguô̒n nhân lư̭c chwiên ngiḙ̂p cho ta̒n ngă̒nh kôông ngiḙ̂p văn hwả. Ửng zṷng kôông ngḙ̂ thôông tin, nơng kaw chất lươ̭ng zi̭ch bṷ văn hwả. Fát tiến thi̭ tlươ̒ng, tơ̒ng pước la̒ dêênh kôô̭ng dôô̒ng mo̭l puôn paảnh xán fấm zi̭ch bṷ văn hwả tloong tính thôông kwa hwa̭t dôô̭ng kwáng bả, nơng kaw khá năng têểnh ản khânh, xứ zṷng ta̒n xán fấm zi̭ch bṷ văn hwả kuố kôô̭ng dôô̒ng.


KÁC TIN KHÁC


Thuối tlé Hwa̒ Bi̒nh zư̭ zi̒n bán xắc văn hwả zân tôô̭c

Tloong kải kắnh twa̒n kâ̒w hwả pơ̭i hô̭i nhâ̭p ngă̒i ka̒ng khu hôô̭ng, wiḙ̂c zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c kỏ ỉ ngiḙ̂ bô ku̒ng kwan tloo̭ng. Xác di̭nh ho̭ bai tlo̒ ti tâ̒w, xung kích tloong ta̒n hwa̭t dôô̭ng, ta̒n năm kwa, ta̒n kác kấp bô̭ Dwa̒n tloong tính i ta̒ tliến khai tư̒ hwa̭t dôô̭ng thiết thư̭c tí báw tô̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n.

Bán mo̭l Zaw Tiê̒n xa̭ Kaw Xơn fát tliến zu li̭ch kôô̒ng la̒ tê̒w pơ̭i wiḙ̂c báw tô̒n văn hwả

Chăng tlí kỏ nguô̒n ta̒i ngwiên thiên nhiên hwnag xơ, kôô̭ng dôô̒ng mo̭l Zaw Tiê̒n ớ bán Xưng, xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc) ko̒n lưw zư̭ kho ta̒ng văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c mêê̒nh nhơ: nha̒ ớ, tlang fṷc, thiểng pô̭, chư̭ biết, foong tṷc tâ̭p kwản, nếp xinh hwa̭t… Pớ khăw khi xâi zư̭ng ản mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng, ta̒n nét văn hwả tliê̒n thôổng kuố dôô̒ng ba̒w ka̒ng ản báw tô̒n, fát hwi.

Báw tô̒n thiểng pô̭, chư̭ biết kuố zân tôô̭c Mươ̒ng

Mo̭l Mươ̒ng kỏ tôống zân khổ tlêênh 1,4 tliḙ̂w mo̭l, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh pơ̭i tlêênh 500 ngi̒n mo̭l, chiểm tlêênh 63% zân khổ ká thắi tính. Wiḙ̂c tấi thẳn twiên chwiê̒n dă̭i thiểng pô̭, chư̭ biết zân tôô̭c Mươ̒ng tí báw tô̒n pơ̭i fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng thôốch tḙp kuố zân tôô̭c, fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i… Kwa di̭, kóp fâ̒n la̒ hiḙ̂w kwá Tlương tli̒nh mṷc tiêw kuốc za fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ pơ̭i miê̒n nủi.