Thew zo̭i mơ̭c dác, môi tlươ̒ng, thơ̒i tiết… la̒ môô̭ch tloong ta̒n kắch Tli kṷc Thwí xán tlủ tloo̭ng tí báw bḙ̂, fát tliến nguô̒n lơ̭i thwí xán.

Bu̒ng loo̒ng hô̒ Hwa̒ Bi̒nh kỏ ziḙ̂n tích mă̭t dác khwáng 8.900 hát ta, kỏ diê̒w kiḙ̂n tí fát tliến zu li̭ch kôô̒ng pơ̭i ngê̒ nuôi thwí xán. Thư̭c tể ản dố ta̒n năm kwa, ngê̒ teẻnh pắt kả, nuôi thwí xán zoong la̭i thu nhâ̭p ốn di̭nh cho ha̒ng ngi̒n hô̭ zân bu̒ng hô̒. Mé, thơ̒i zan tlước, nểw ti thew ngươ̭c loo̒ng hô̒ pớ xa̭ Thung Nai têểnh Vâ̒i Nươ, Tiê̒n Foong, chăng khỏ tí tô̭l ta̒n bỏ te̒n kuố mo̭l zân tă̭ch tlêênh mă̭t dác hô̒. Zất tư̒ bỏ te̒n xứ zṷng mă̭t lải zất nhó teẻnh pắt hâ̒w nhơ hết ta̒n lwa̭i kả nhó. Pên keḙnh di̭, mo̭l zân ko̒n lḙ̂ ta̒n dô̒ teẻnh pắt tlải fép khác nhơ kích diḙ̂n, lải bát kwải… Ni ản koi la̒ môô̭ch tloong ta̒n ngwiên nhân la̒ cho ta̒n lươ̭ng kả tư̭ nhiên bi̭ khai thác kiếw ziḙ̂t pó. 

Vâ̒i Nươ la̒ xa̭ thuô̭c hwiḙ̂n bu̒ng kaw Da̒ Bắc, kỏ tlêênh 1.600 hát ta mă̭t dác, kôô̒ng pơ̭i 6/8 xỏm tiếp záp loo̒ng hô̒ khôông Da̒, fâ̒n tư̒ hô̭ zân nơi ni̒ lḙ̂ wiḙ̂c teẻnh pắt nguô̒n lơ̭i thwí xán tlêênh bu̒ng loo̒ng hô̒ la̒ xinh kể. Mé, kỏ ka̭, hâ̒w hết ta̒n xỏm záp bu̒ng hô̒ tê̒w kỏ mo̭l lḙ̂ kích diḙ̂n tí teẻnh pắt kả. Kôô̒ng pơ̭i thư̭c tể di̭, chăng tlí la̒ bẩn dê̒ khai thác zoong tỉnh ziḙ̂t pó, mo̒ ko̒n kỏ ta̒n bṷ tai na̭n chít mo̭l zo diḙ̂n zâ̭t i khỏ tleẻnh khói. 

Thew dôô̒ng chỉ Dă̭ng Thi̭ Zwiên, Fỏ Tli kṷc tlướng Tli kṷc Thwí xán, wa̒i kắch ngẳm ngi̭ tí chấp hă̒nh kwi di̭nh kuố môô̭ch khổ mo̭l zân chuô tốt, ko̒n xứ zṷng ta̒n dô̒ bi̭ kẩm thi̒ kôông tác báw bḙ̂ nguô̒n lơ̭i thwí xán ko̒n tô̭l fái môô̭ch khổ khỏ khăn nhơ diḙ̂ pa̒n hôô̭ng, tư̒ thwiê̒n khai thác ti pớ no têểnh, wiḙ̂c teẻnh pắt thươ̒ng hăi paw ka̭ pân têm cho dêênh zất khỏ hăi dẳi ản… 

Tlước thư̭c tể di̭, tí thúc tấi fát tliến wiḙ̂c nuôi thwí xán tlêênh hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, tính i ta̒ ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 12-NQ/TU, ngă̒i 13/6/2014 kuố Ban Thươ̒ng bṷ Tính wí wê̒l fát tliến nuôi kả lôô̒ng pe̒ bu̒ng hô̒ thwí diḙ̂n Hwa̒ Bi̒nh zai dwa̭n 2014 - 2020; Kwiết di̭nh khổ 10/QĐ-UBND, ngă̒i 27/4/2015 kuố WBNZ tính wê̒l wiḙ̂c kwi di̭nh môô̭ch khổ tlỉnh xắch hô̭ tlơ̭ khwiển khích fát tliến nuôi kả lôô̒ng bu̒ng hô̒ Hwa̒ Bi̒nh zai dwa̭n 2015 - 2020; Kwiết di̭nh khổ 1345/QĐ-UBND, ngă̒i 5/7/2021 kuố WBNZ tính ban hă̒nh Kể hwă̭ch hă̒nh dôô̭ng tí la̒ Kwiết di̭nh khổ 339/QĐ-TTg, ngă̒i 11/3/2021 kuố Thú tưởng Chỉnh fú wê̒l chiển lươ̭c fát tliến thwí xán têểnh năm 2030, tâ̒m ngỏ têểnh năm 2045 tlêênh diḙ̂ pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh… 

Tí la̒ wiḙ̂c ni̒, ta̒n diḙ̂ fương i ta̒ tấi thẳn wiḙ̂c fát tliến kả lôô̒ng tlêênh ta̒n thwí diḙ̂n ká, nuôi thwí xán dă̭c xán tlêênh tâ̒m, hô̒ thew hưởng kơ kẩw la̭i ngă̒nh thwí xán. Ká thắi tính zấp ni̒ kỏ khânh 2.700 hát ta nuôi thwí xán; khổ lôô̒ng pe̒ nuôi kả tlêênh hô̒ thwí diḙ̂n Hwa̒ Bi̒nh fát tliến nhănh, pớ 1.700 lôô̒ng (năm 2014) têểnh măi tăng lêênh khânh 5.000 lôô̒ng. Xán lươ̭ng thwí xán 6 khảng tâ̒w năm 2024 ước ản tlêênh 6.000 tẩn. Ta̒n kơ xớ, hô̭ zân xán xwất pơ̭i nuôi tlêênh 100 tliḙ̂w kon zôổng thwí xán, la̒ ản 66,66% kể hwă̭ch zoong tha. 

Ti tôi pơ̭i di̭, ngă̒nh i ta̒ tham mưw, tliến khai dôô̒ng bô̭, hiḙ̂w kwá ta̒n zái fáp wê̒l kwán lỉ nuôi, chẩng zi̭ch bâ̭nh; thew zo̭i ziḙ̂n biển thơ̒i tiết, mơ̭c dác tâ̒m, hô̒, khôông pển, nhất la̒ tlêênh bu̒ng hô̒ khôông Da̒, thew ngỏ thôông tin pớ Tlung tâm kwan tlắc môi tlươ̒ng pơ̭i bâ̭nh thwí xán miê̒n Bắc, pớ di̭ lâ̭p páw mo̭l zân la̒ ta̒n kắch tí chăm xoóc, foo̒ng, chẩng bâ̭nh cho thwí xán nuôi. Tăng kươ̒ng kwán lỉ nuôi lôô̒ng pe̒ tlêênh diḙ̂ pa̒n tính. Kôô̒ng pơ̭i, tê̒w pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương, ngă̒nh tlức năng tiếp tṷc thew ngỏ tố tlức tí nẳm pắt ti̒nh hi̒nh hwa̭t dôô̭ng khai thác thái xán, tố tlức kwán lỉ hwa̭t dôô̭ng teẻnh pắt thwí xán thew hưởng zám xán lươ̭ng khai thác, tăng xán lươ̭ng nuôi… tảng kế la̒ ngă̒nh fái tâ̭p tlung la̒ tốt kôông tác kiếm tla hwa̭t dôô̭ng teẻnh pắt thwí xán tlêênh bu̒ng hô̒ khôông Da̒ tí lâ̭p nẳm pắt ti̒nh hi̒nh, kóp fâ̒n báw bḙ̂, nuôi la̭i, fát tliến pê̒n bư̭ng nguô̒n lơ̭i thwí xán. 

Mởi ni nhất, tloong ta̒n ngă̒i 22 - 24/5, Tli kṷc Thwí xán i ta̒ thă̒nh lâ̭p dwa̒n kiếm tla hwa̭t dôô̭ng teẻnh pắt thwí xán tlêênh bu̒ng hô̒ khôông Da̒, tâ̭p tlung paw wiḙ̂c khai thác thew muô̒ tloong năm kuố ta̒n tố tlức; kiếm tla thwiê̒n pơ̭i dô̒ teẻnh pắt, ta̒n xán fấm teẻnh pắt; diê̒w kiḙ̂n dám báw an twa̒n tloong teẻnh pắt thwí xán. Kwa wiḙ̂c ti kiếm tla ản dố, ta̒n kác hô̭ teẻnh pắt thwí xán kơ bán i chấp hă̒nh tốt ta̒n kwi di̭nh kuố fáp lwâ̭t tloong hwa̭t dôô̭ng khai thác. "Mé, ngỏ paw ti̒nh hi̒nh thư̭c tể, dwa̒n i pô̭ la̭i, Xớ Nôông ngiḙ̂p pơ̭i fát tliến nôông thôn fái khắc fṷc wiḙ̂c xướ la̭i ta̒n biến bảw kẩm teẻnh pắt thwí xán ta̒ bi̭ hoóng ớ ta̒n khu bư̭c pa̭i kả té kon; miểng thá kả zôổng them tí la̒ la̭i nguô̒n lơ̭i thwí xán; tlang bi̭ fương tiḙ̂n chwiên zṷng cho tli kṷc thwí xán tí chú dôô̭ng la̒ ta̒n kôông tác kiếm tla, kiếm xwát tlêênh loo̒ng hô̒…” - dôô̒ng chỉ Dă̭ng Thi̭ Zwiên cho hăi dẳi thêm.