(HBDT) - Kắch ni 10 năm, kâl kam, cheenh da̒w la̒ kâl "wa̒ng" ớ hwiḙ̂n Kaw Foong. Zả kam dính diếm lêênh dêểnh 100 ngi̒n dôô̒ng/ kg kam Kănh. Thew rỉ, nhê̒w ngươ̒i dố xô thi̒m dất muô dớ tlôông kam. Thể ma̒ ôông Dă̭ng Xwân Zaw ớ xỏm Nam Thải, xa̭ Nam Foong di tlôông tlói.
Ớ vươ̒n nha̒ ông Dăng Xwân Zaw, xỏm Nam Thải, xa̭ Nam Foong (Kaw Foong) kỏ nhửng kâl tlói 10, 20 năm thuối.
Kwa tluung tâm thi̭ chân Kaw Foong khwáng 5km, ngăi bên kwuốc lô̭ 6 la̒ khânh 1 ha dất nha̒ ôông Dă̭ng Xwân Zaw. Bước kwa kướ la̒ khôông zan iên ti̭nh, khu vươ̒n rơ̭p boỏng maách, thwang thwáng mu̒i hương bôông tlói tlải vṷ. Tưư̒ng ha̒ng kâl tlói, thân to bă̒ng mo̭l ú thắng tắp, tản la̒ da̒ khép, rẳng thính thwáng mḙ̂ lo̭t kwa. Muô̒ ni̒ la̒ muô̒ dang thu hwă̭ch hô̭t tlói, chơ̒ kô̭ kâl, ôông Zaw kăng ba̭t hoo̒ng hô̭t tlói ruṷng.
Khu vươ̒n nha̒ ôông kỏ khwáng 200 kâl. Hâ̒w hết la̒ kâl da̒ tlôông ản 10 năm, kỏ 3 kâl to nhất, dươ̒ng kỉnh hơn mo̭l ú. Ră̒ng wêl lỉ zo ôông tlôông tlói, ôông Zaw cho mắt: Tôi dé tha ớ Nam Di̭nh. Năm 1963 di xâi zưư̭ng vuu̒ng kinh tể mởi ớ Kaw Foong. Khi̒ lêênh ni tôi la̒ kôông nhân nôông tlươ̒ng Kaw Foong. Wa̒i tha tôi tlôông miể, chăn ruôi, buôn baảnh ớ chơ̭ ruôi kác kon ăn hoo̭c. Kỏ năm tôi zoong kam di baảnh ớ Tân La̭c, zả kam chí 2.000 dôô̒ng/kg, tloong khi rỉ hô̭t tlói 90.000 dôô̒ng/ kg. Khi̒ nháw chiḙ̂n, mắt kâl tlói ớ xa̭ Chỉ Da̭w va̒ Thươ̭ng Kôốc kuố hwiḙ̂n La̭c Xơn. Tôi thi̒m dêểnh xa̭ Chỉ Da̭w muô 3 kâl wê̒l tlôông thứ. Dất thôốch, kâl ká leenh.
Năm 2021, khi̒ kâl kam, kâl cheenh da̒w la̒ kâl "wa̒ng" kuố ngươ̒i zân Kaw Foong, ôông kwiết di̭nh muô zôổng tlói wê̒l tlôông. Ban dâ̒w nhê̒w ngươ̒i fán dổi, ôông vấn kwiết tâm tlôông. Ôông chiê xé: Mẩi chṷc năm tlôông kam, tôi mắt tlôông kam rất vất vá. Thuối mêê̒nh ngă̒i kaa̭ng kaw, kâl tlói wa̒i cho thu hwă̭ch hô̭t ha̒ng năm, kâl cho gô̭ tốt, zả thă̒nh kaw. Dă̭c biể kâl ít kôông chăm, bớ năm thử 5 tlớ di chăng fái dá kôông chăm xoóc. Nếw kỏ kâl tlói 30 năm zả tli̭ tương dương 1 kâl wa̒ng.
Năm năi ôông Zaw 70 thwối. Ká 4 ngươ̒i kon kuố ôông dê̒w da̒ tlướng thă̒nh, lâ̭p ngiḙ̂p ớ Ha̒ Nô̭i va̒ TF Hwa̒ Bi̒nh. Kăn nha̒ mải bă̒ng rôô̭ng thêênh thang chí kỏ 2 ôông ba̒ cha̒ kha̒. Wa̒i lương hưw, ha̒ng khảng ôông ba̒ kỏ ngô̒n thu bớ baảnh hô̭t tlói. Zư̭ kiển năm năi vươ̒n tlói cho thu hwă̭ch 1 ta̭ hô̭t. Vởi zả thă̒nh ka̭ ni̒ khwáng tlêênh 1 tliḙ̂w dôô̒ng/kg cho nguô̒n thu nhâ̭p khả. Ni la̒ nguô̒n thu zúp vơ̭ chô̒n ôông an tâm khi̒ thuối kha̒.
Nhưửng năm kwa, vổm wăl ưw da̭i bớ Ngân ha̒ng Chỉnh xắch xa̭ hô̭i (NGHXXH) thư̭c xư̭ la̒ diếm tươ̭ cho ba̒ kon dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c hwiḙ̂m Mai Châw vươ̭t lêênh khói dỏl nge̒w. Hwiḙ̂n kỏ tlêênh 88% la̒ dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw xổ khinh khôổng, kỏ 10 xa̭ vuu̒ng III, 7 xỏm ớ kác xa̭ vuu̒ng II thuô̭c ziḙ̂n dă̭c biḙ̂t khỏ khăn. Nhăửng năm kwa, nhê̒w hô̭ tloong hwiḙ̂n da̒ vươ̭t lêênh khỏ khăn khi̒ ản tiếp kâ̭n kác chương chi̒nh cho wăl kuố NHCXXH.
Hăi dẳi ản dố diḙ̂ fương kỏ diê̒w kiḙ̂n hơ̭p tí fát tliến chăn nuôi za xúc, za kâ̒m eenh Ngwiḙ̂n văn Viḙ̂t, hô̭i biên nôông zân xỏm Tân Vươ̭ng, xa̭ Fủ Lai (Iên Thwí) i ta̒ mă̭nh za̭n chwiến zi̭ch kơ kẩw kâl lôông, bâ̭t nuôi, chwiến la̭i nuôi tê paảnh. Pớ ka̭ xỏm chuô kỏ hô̭ no̒ nuôi tê, eenh ti tâ̒w kôô̒ng pơ̭i 3 hô̭ tham za mô hi̒nh nuôi tê paảnh. "Tôi i ta̒ ti tham kwan hoo̭c tâ̭p ta̒n mô hi̒nh ớ tloong pơ̭i wa̒i hwiḙ̂n, pớ di̭ mă̭nh za̭n wăl bổn ngân ha̒ng dâ̒w tư chăn nuôi tê”, eenh Ngwiḙ̂n Văn Viḙ̂t chiê xé.
Thew zư̭ bảw, ka̭ zaw muô̒, ta̒n hiḙ̂n tươ̭ng thơ̒i tiết ngwi hiếm nhơ zôông lôốc, khét, tlé chiể kỏ thế ắnh hướng tư̒ têểnh xán xwất nôông ngiḙ̂p, kôô̒ng pơ̭i i ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho ta̒n dổi tươ̭ng, zi̭ch bâ̭nh fát xinh, la̒ ha̭i tlêênh kâl lôông. Tí dám báw ziḙ̂n tích lo̭ pơ̭i kâl lôông bṷ xwân, ngă̒nh nôông ngiḙ̂p kôô̒ng ta̒n dơn bi̭ chwiên môn tích kư̭c za̒ xwát ta̒n diḙ̂ pa̒n kỏ ngwi kơ xắi tha thiên tai ắnh hướng têểnh xán xwất, tấi tư̒ wiḙ̂c twiên tliê̒n, tê̒w la̒ pơ̭i nôông zân, bảm xát tôô̒ng lo̭ tí lâ̭p ngăn ản khu bâ̭nh la̒ ha̭i, xứ lỉ pơ̭i khắc fṷc ta̒n tốn tấht ka̭ kỏ ti̒nh huổng xắi tha.
Vởi xư̭ hổ chơ̭ kuố hwiḙ̂n, xư̭ baw kuô̭c kuố kác foo̒ng, ban, ngă̒nh, ngươ̒i zân… thơ̒i zan kwa, hwiḙ̂n Iên Thwí da̒ chiến khai hiḙ̂w kwá Dê̒ ản hổ chơ̭ xâi zưư̭ng khu zân kư nôông thôn mởi kiếw mâ̭w va̒ vươ̒n mâ̭w thuô̭c Chương chi̒nh muṷc tiêw kwuốc za xâi zưư̭ng nôông thôn mởi kiếw mâ̭w va̒ vươ̒n mâ̭w thuô̭c Chương chi̒nh muṷc tiêw xâi zưư̭ng nôông thôn mởi hwiḙ̂n Iên Thwí zai dwa̭n 2021 – 2025. Hwiḙ̂n tích kưư̭c vâ̭n dôô̭ng hổ chơ̭ ngươ̒i zân kái ta̭w vươ̒n ta̭p hi̒nh thă̒nh nhưửng mô hi̒nh vươ̒n mâ̭w cho kết kwá kinh tể kaw.
.jpg)
.jpg)
