Kôô̒ng pơ̭i fương tlâm "Nha̒ nước kôô̒ng nhân zân kôô̒ng la̒”, tư̒ nha̒ văn hwả tlêênh diḙ̂ pa̒n tính nả la̒ xoong pơ̭i zoong paw xứ zṷng dáp ửng nhu kâ̒w xinh hwa̭t kôô̭ng dôô̒ng ớ khu zân kư. (Ắnh ớ nha̒ văn hwả xỏm Dô̒i, xa̭ Tâi Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong).

Pớ khâi ta̒ lô, Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kố, ză̒w tliê̒n thôổng li̭ch xứ, zoong dâ̭m bán xắc văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c. Tlêênh diḙ̂ pa̒n tính kỏ 6 zân tôô̭c khôổng: Mươ̒ng, Zaw, Tă̒i, Thải, Kinh, Môông, tloong di̭ zân tôô̭c Mươ̒ng chiểm tlêênh 64% zân khổ. Mơ̭i mo̒ zân tôô̭c kỏ xắc thải tluổ, la̒ dêênh da za̭ng wê̒l văn hwả. Fát hwi thă̒nh tư̭w khăw 15 năm thư̭c hiḙ̂n Ngi̭ kwiết T.Ư 5 (khwả VIII) wê̒l xâi zư̭ng pơ̭i fát tliến nê̒n văn hwả Viḙ̂t Nam tiên tiển, dâ̭m da̒ bán xắc zân tôô̭c; 10 năm thư̭c hiḙ̂n Ngi̭ kwiết khổ 33-NQ/TW kuố Ban Chấp hă̒nh Tlung ương (khwả XI) wê̒l xâi zư̭ng pơ̭i fát tliến văn hwả, kon mo̭l Viḙ̂t Nam dáp ửng iêw kâ̒w fát tliến pê̒n bư̭ng dất nước, tính tiếp tṷc ưw tiên, zee̒nh nguô̒n lư̭c cho văn hwả.

Xác di̭nh văn hwả la̒ nhiḙ̂m bṷ kwan tloo̭ng

Môô̭ch tloong ta̒n nhiḙ̂m bṷ, zái fáp tlú iểw tloong Ngi̭ kwiết Da̭i hô̭i dáng bô̭ tính lâ̒n thử XVII, nhiḙ̂m ki̒ 2020 - 2025 i ta̒ xác di̭nh… "Báo tô̒n pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả dă̭c xắc kuố ta̒n kác zân tôô̭c; tấi thẳn kôông tác thế zṷc thế thaw kôô̒ng kôông tác za di̒nh… Hwi dôô̭ng ta̒n nguô̒n lư̭c tí báw tô̒n, tôn ta̭w pơ̭i fát hwi bán xắc văn hwả miê̒n nủi dă̭c xắc kuố ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ tloong tính tê̒w pơ̭i zu li̭ch; tli̒nh tố tlức UNESCO hô̒ xơ zi xán văn hwả fi bâ̭t thế mo Mươ̒ng gi zănh tloong zănh xắch zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kâ̒n báw bḙ̂ khấn kấp”…

Dôô̒ng chỉ Kwắch Thi̭ Kiê̒w, Zảm dôốc Xớ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch cho hăi: Têểnh măi, ta̒n zả tli̭ văn hwả, kon mo̭l kuố tính ản zư̭ zi̒n pơ̭i pun tắp. Ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c ản báw tô̒n tê̒w pơ̭i xán fấm zu li̭ch tí fát tliến pê̒n bư̭ng, tư̒ hwa̭t dôô̭ng văn hwả bán xắc ản nơng tâ̒m wê̒l kwi mô, la̒ dêênh ản xán fấm, zả tli̭ mởi cho mo̭l zân diḙ̂ fương kôô̒ng zu kheéch… Tính i ta̒ kwan tâm, zee̒nh tư̒ nguô̒n lư̭c dâ̒w tư cho văn hwả thew tinh thâ̒n Ngi̭ kwiết Da̭i hô̭i Dáng bô̭ tính. Nguô̒n lư̭c dâ̒w tư cho li̭nh bư̭c văn hwả tăng dâ̒n kwa tơ̒ng năm. Tảng kế la̒, năm 2023, tính ban hă̒nh Dê̒ ản báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” zai dwa̭n 2023 - 2030, tôống kinh fỉ la̒ dê̒ ản tlêênh 500 tí dôô̒ng i ta̒ kỏ ản nguô̒n lư̭c kwan tloo̭ng tí fát liến li̭nh bư̭c văn hwả.

Thew di̭, dâ̒w tư kôông tác xưw tâ̒m, kháw xát, ngiên kửw, tlu̒ng tu, fṷc zư̭ng pơ̭i chwiê̒n dă̭i văn hwả tliê̒n thôổng ản ta̒n kấp, ngă̒nh, diḙ̂ fương kwan tâm. Wiḙ̂c dâ̒w tư xâi zư̭ng kơ xớ bâ̭t chất ki̭ thwâ̭t kuố hḙ̂ thôổng thiết chể văn hwả pớ tính têểnh kơ xớ ản tlủ tloo̭ng; nơng kấp, kái ta̭w, xâi mởi ta̒n thiết chể văn hwả nhơ: Báw ta̒ng tính, Thư viḙ̂n tính, Kwáng tlươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh, Kung văn hwả tính, nha̒ thi dẩw, xân bâ̭n dôô̭ng… xâi zư̭ng, xướ, kung kấp tlang thiết bi̭ cho ta̒n văn hwả kấp xa̭ pơ̭i thôn, xỏm, tố zân fổ. Ta̒n diḙ̂ fương tăng kươ̒ng dâ̒w tư nguô̒n lư̭c cho li̭nh bư̭c văn hwả pă̒ng tư̒ kắch: Tăng mớc dâ̒w tư cho văn hwả pớ nguô̒n tli thươ̒ng xwiên, nguô̒n chi cho fát tliến tloong ngân xắch nha̒ nước, nguô̒n tlương tli̒nh mṷc tiêw kuốc za wê̒l văn hwả kôô̒ng ta̒n nguô̒n bổn, zư̭ ản khác tí dám báw cho hwa̭t dôô̭ng fát tliến văn hwả.

Xa̭ hô̭i hwả dâ̒w tư văn hwả

Thew chí da̭w kuố Ban Thươ̒ng bṷ Tính wí, ta̒n xớ, ban, ngă̒nh, dơn bi̭, diḙ̂ fương tloong tính tích kư̭c thư̭c hiḙ̂n kôông tác dâ̒w tư cho xư̭ ngiḙ̂p hơ̭p diê̒w kiḙ̂n thư̭c tể.

Xỏm Ti̒nh, xa̭ Tủ Lỉ, hwiḙ̂n bu̒ng kaw Da̒ Bắc zu̒ ko̒n tư̒ khỏ khăn, mé i ta̒ hwi dôô̭ng khức zân toỏng kóp xâi zư̭ng nha̒ văn hwả, mo̭l zân dôô̒ng thwâ̭n tlú tlương fát tliến văn hwả. Za di̒nh ôông Dinh Văn Khwiển la̒ môô̭ch tloong ta̒n hô̭ ti tâ̒w hiển ha̒ng tlăm mét buông tất xâi zư̭ng nha̒ văn hwả. Pớ gương dáng biên ti tâ̒w hiển tất kuố ôông Khwiển, tlêênh diḙ̂ pa̒n xỏm Ti̒nh kỏ tư̒ hô̭ hiển tất, kóp kôông, kóp kuố tí xâi zư̭ng nha̒ văn hwả. Năm 2009, ản dâ̒w tư kuố Nha̒ nước 20 tliḙ̂w dôô̒ng, mo̭l zân tư̭ ngwiḙ̂n toỏng kóp 120 tliḙ̂w dôô̒ng xâi zư̭ng nha̒ văn hwả kôô̒ng thiết kể bớ, khuôn biên hôô̭ng, tôống ziḙ̂n tích 2.100m², gô̒m kỏ nha̒ văn hwả ziḙ̂n tích 120m², ta̒n kôông tli̒nh fṷ tlơ̭, 2 xân boỏng chwiê̒n hôô̭ng. Pớ ka̭ zoong paw xứ zṷng, nha̒ văn hwả hwa̭t dôô̭ng hiḙ̂w kwá, la̒ miểng tố tlức ta̒n kuô̭c xinh hwa̭t xỏm, hô̭i ngi̭ ta̒n ngă̒nh, dwa̒n thế xỏm, hwa̭t dôô̭ng văn hwả, văn ngḙ̂, thế zṷc thế thaw gẳn kết kôô̭ng dôô̒ng.

La̒ kướ paw, tiếp khânh pơ̭i Thú dô Ha̒ Nô̭i, Lương Xơn la̒ môô̭ch tloong ta̒n miểng lảng kuố kôông tác xa̭ hô̭i hwả ta̒n kác hwa̭t dôô̭ng văn hwả, hwi dôô̭ng nguô̒n lư̭c, dâ̒w tư cho fát tliến văn hwả, fát tliến kon mo̭, la̒ kải tí xâi zư̭ng hwiḙ̂n tlớ thă̒nh dô thi̭ lwa̭i IV kuố tính. Dôô̒ng chỉ Ngwiḙ̂n Dức Zṷng, Bỉ thư Hwiḙ̂n wí Lương Xơn cho hăi: Kôô̒ng pơ̭i fương tlâm "Nha̒ nước pơ̭i nhân zân kôô̒ng la̒”, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n tấi thẳn foong tla̒w "Ká thắi twa̒n zân tlung khức xâi zư̭ng nôông thôn mởi, dô thi̭ văn minh” khơl zâ̭l tinh thâ̒n tư̭ zác tham za kuố mơ̭i mo̒ mo̭l zân, diḙ̂ fương kơ xớ. Ha̒ng năm, ngân xắch zee̒nh cho hwa̭t dôô̭ng văn hwả tloong ká thắi hwiḙ̂n khânh 2 tí dôô̒ng. 100% thôn, xỏm kỏ nha̒ văn hwả; kôông tác xa̭ hô̭i hwả hwi dôô̭ng ta̒n nguô̒n lư̭c cho fát tliến văn hwả, kon mo̭l ản koi tloo̭ng. Zai dwa̭n 2015 - 2024, ká thắi hwiḙ̂n xâi mởi, xướ, nơng kấp 11/11 nha̒ văn hwả xa̭, thi̭ tlẩn, 121/146 nha̒ văn hwả thôn, xỏm, khu. Kinh fỉ xâi zư̭ng tlung bi̒nh pớ 2 - 2,5 tí dôô̒ng/nha̒ văn hwả xa̭, thi̭ tlẩn, 1,5 - 2 tí dôô̒ng/nha̒ văn hwả thôn, xỏm, khu. Tư̒ zi tích li̭ch xứ - văn hwả tloong hwiḙ̂n ản báw tô̒n tôn ta̭w pă̒ng nguô̒n kinh fỉ xa̭ hô̭i hwả nhơ: di̒nh Kwe̒n Thi̭ - xa̭ Kaw Zương, di̒nh Ha̒ng Xa̭, dê̒n Kwan Tlướng - xa̭ Thănh Kaw, di̒nh Kơ̒i - xa̭ Tân Vinh… kôô̒ng tôống kinh fỉ hwi dôô̭ng xa̭ hô̭i hwả tlêênh 30 tí dôô̒ng.

Dôô̒ng chỉ Vo̭ Ngoo̭c Kiên, Tlướng Ban Twiên zảw Tính wí khắng di̭nh, kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c kwan tâm, dâ̒w tư kuố Dáng, Nha̒ nước, kôông tác xa̭ hô̭i hwả tang tơ̒ng pước zoong la̭i nguô̒n lư̭c kwan tloo̭ng ta̒n li̭nh bư̭c hwa̭t dôô̭ng văn hwả, hơ̭p pơ̭i xu thể fát tliến, hô̭i nhâ̭p, pước tâ̒w la̒ thăi tối ngẳm ngi̭ kuố ta̒n kác kấp, ngă̒nh, kóp fâ̒n kwan tloo̭ng tấi thẳn fát tliến xư̭ ngiḙ̂p văn hwả; zư̭ zi̒n, fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng, xâi zư̭ng nếp khôổng văn hwả mởi, thúc tấi kinh tể - xa̭ hô̭i fát tliến, xâi zư̭ng môi tlươ̒ng văn hwả lee̒nh mă̭nh tloong ta̒n kơ kwan, dơn bi̭, tlươ̒ng hoo̭c, la̒ cho tơ̒i khôổng tinh thâ̒n kuố nhân zân kác zân tôô̭c tloong tính thêm foong fủ. Wiḙ̂c xâi zư̭ng tơ̒i khôổng văn hwả, xâi zư̭ng nôông thôn mởi, dô thi̭ văn minh ản kản bô̭ nhân zân la̒ thew, kỏ ản dôô̒ng thwâ̭n tloong xa̭ hô̭i. Ta̒n zả tli̭ văn hwả, da̭w lỉ tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c, diḙ̂ fương ản khơi zâ̭l, zi̒n zư̭ pơ̭i fát hwi, la̒ ản foong tla̒w khu hôô̭ng, zoong ỉ ngiḙ̂ nhân văn khu. Foong tla̒w văn hwả, văn ngḙ̂ ớ kơ xớ tơ̒ng pước ti paw tliê̒w khu, kóp fâ̒n tích kư̭c paw kôông tác báw tô̒n, fát hwi ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng kuố nhân zân ta̒n kác zân tôô̭c tloong tính.

KÁC TIN KHÁC

Khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh - pu̒ng têểnh hấp zâ̭n

Zả tli̭ văn hwả, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh: Ba̒i 3 - Xâi zư̭ng “Báw ta̒ng khôổng” tloong kôô̭ng dôô̒ng tí báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả

Zả tli̭ văn hwả, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh: Ba̒i 2 – Hưởng têểnh fát tliến ká thắi kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh wê̒l dức – tlỉ – thế – mi̭

Tlái ngiḙ̂m zu li̭ch ngí zươ̭ng bu̒ng hô̒ ớ hwiḙ̂n Da̒ Bắc

---

Hwiḙ̂n Mai Châw khai thác zả tli̭ ngê̒ chuông pái thố kấm tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Môông

Hwiḙ̂n Mai Châw kỏ 2 xa̭ dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông khôổng tâ̭p tlung la̒ hang Kiê, Pa̒ Ko̒. Nơi ni̒ kắch tlung tâm hwiḙ̂n khwáng 40 kâl khổ, diḙ̂ hi̒nh tô̒l khṷ ză̭l kôô̒ng pơ̭i hâ̒w nhơ khu bư̭c nă̒m ớ dô̭ ză̭l tlêênh 500m xo pơ̭i mơ̭c dác biến, ngo̭n khṷ ză̭l nhất 1.500 m nă̒m ớ pên khải Tâi Bắc kuố Khu báw tô̒n thiên nhiên Hang Kiê - Pa̒ Ko̒. Pớ paw tơ̒i năi, dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông kôô̒ng ha̒ zư̭ zi̒n ngê̒ chuông pái thố kấm tliê̒n thôổng. Mo̭l ỉ pả Môông miḙ̂t ma̒i pên khung pái chuông tí zư̭ lḙ̂ tinh hwa văn hwả zân tôô̭c tlêênh ta̒n tẩm pái thố kấm bán xắc.

Hô̭i thi văn ngḙ̂, thế thaw ta̒n kác tlươ̒ng zân tôô̭c nô̭i tlủ, zân tôô̭c bản tlủ tính Hwa̒ Bi̒nh

Ngă̒i 4/10, ớ Tlươ̒ng fố thôông Zân tôô̭c Zân tôô̭c nô̭i tlủ THFT tính, Xớ Zảw zṷc pơ̭i Da̒w ta̭w tố tlức khai ma̭c hô̭i thi văn ngḙ̂, thế thaw ta̒n tlươ̒ng fố thôông zân tôô̭c nô̭i tlủ, fố thôông zân tôô̭c nô̭i tlủ, fố thôông zân tôô̭c bản tlủ tính Hwa̒ Bi̒nh năm 2024.

Hwiḙ̂n Da̒ Bắc: Báo tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng

9 khảng năm 2024, hwiḙ̂n Da̒ Bắc tấi thẳn kôông tác báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tê̒w pơ̭i fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng. Tư̒ xán fấm zu li̭ch văn hwả ản xâi zư̭ng tlêênh kơ xớ báw tô̒n, zư̭ la̭i ản kải kôốc wê̒l kiển tlúc nha̒ ớ ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ (nha̒ khaa̒nh pă̒ng kâl gô̭ lơ̭p lả mỉ mu̒l kuố zân tôô̭c Tă̒i, nha̒ khaa̒nh pă̒ng kâl gô̭ lơ̭p mải lả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng, nha̒ kâl gô̭ tlḙ̂t pă̒ng tất lơ̭p mải lả kuố zân tôô̭c Zaw), ngê̒ la̒ chẩi zỏ, chuông pái thố kấm, thêw - in hwa văn, nhuô̭m tla̒m…

Xa̭ La̭c Thi̭nh: Báw tô̒n văn hwả tliê̒n thôổng kwa mô hi̒nh kâw la̭c bô̭ văn hwả zân zan zân tôô̭c Mươ̒ng

Xa̭ La̭c Thi̭nh (Iên Thwí) kỏ 1.635 hô̭ zân, tloong di̭ zân tôô̭c thiếw khổ chiểm 82%, tlú iểw la̒ zân tôô̭c Mươ̒ng. Ta̒n năm khânh ni, wiḙ̂c fát tliến, nhân hôô̭ng ta̒n kâw la̭c bô̭ văn hwả, văn ngḙ̂ tliê̒n thôổng ka̭ no̒ i ản xa̭ kwan tâm. Kwa di̭, chăng tlí kóp fâ̒n nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho nhân zân mo̒ ko̒n ta̭w diê̒w kiḙ̂n thwâ̭n lơ̭i tí zư̭ zi̒n, báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c.

Xâi zư̭ng ta̒n xa̭ bu̒ng kaw hwiḙ̂n Tân La̭c tlớ thă̒nh khu zu li̭ch kấp tính

Pa xa̭ bu̒ng kaw Kwiết Chiển, Ngố Luông, vân Xơn, hwiḙ̂n Tân La̭c kỏ dô̭ ză̭l pớ 800 - 1.000m xo pơ̭i mơ̭c dác biến. La̒ khu bư̭c kỏ tí lḙ̂ hâ̒ng che fú tư̒, hḙ̂ thôổng hâ̒ng tư̭ nhiên kôô̒ng ta̒n lwa̒i dôô̭ng thư̭c bâ̭t, khỉ hâ̭w maách mé, ôn hwa̒ wê̒l muô̒ he̒; tư̒ zănh lam thắng kắnh thôốch ản xếp ha̭ng zi tích kấp tính, kấp kuốc za. Zấp ni̒ nơi ni̒ ko̒n lưw zư̭ ản tư̒ zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i, kỏ ha̒ng hwả nôông xán khả la̒ tưf, dổi pơ̭i kwít kố Nam Xơn, hôô̭c lṷng tắc xu xu Kwiết Chiển, tói tiể Bắc Xơn, tắc kú tlải bṷ Kwiết Chiển, kâl lả thuốc, tắc hâ̒ng, che̒ twiết, ka, kủi zôổng bán diḙ̂ Ngố Luông, ha̭w hươ̭p Lṷng Vân… la̒ dêênh khức hút tluổ dổi pơ̭i zu kheéch.

Gổm Mươ̒ng wê̒l Thú dô - hă̒nh tli̒nh môô̭ch thâ̭p kí

Moong hảw báw tô̒n pơ̭i zởi thiḙ̂w văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng têểnh khânh hơn pơ̭i kôông chủng ká nước, khảng 8 bươ̒ kwa, hwa̭ xi̭ Vṷ Dức Hiểw tlỉnh thức zoong gổm Mươ̒ng wê̒l Thú dô tloong khôông zan dâ̭m da̒ bán xắc văn hwả ớ diḙ̂ tlí khổ 85 Nhâ̭t Chiêw, kwâ̭n Tâi Hô̒ (Ha̒ Nô̭i).