Tlước ti̒nh hi̒nh bâ̭nh xới, thẳng hen ka ớ môô̭ch khổ tính, thă̒nh fổ tang ziḙ̂n tha fức ta̭p, Xớ I tể i ta̒ tham mưw pơ̭i tính kôô̒ng chí da̭w, la̒ ta̒n kắch tí foo̒ng, chẩng tí dám báw an twa̒n, zám ngwi kơ lâi nhiḙ̂m, bu̒ng fát zi̭ch tloong kơ xớ khảm bâ̭nh, chiḙ̂ bâ̭nh.


Kản bô̭ Tlương tli̒nh tiêm tlúng bớ hôô̭ng kôô̒ng foo̒ng chẩng bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh nẳm pắt ti̒nh hi̒nh ka bâ̭nh thẳng hen ka ớ xỏm Xuổi Ngă̒nh, xa̭ Môông Hwả tlêênh hḙ̂ thôổng fâ̒n mê̒m zảm xát bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m.


Kải Bu̒i Thi̭ Ănh, kản bô̭ chwiên tlắch Tlương tli̒nh Tiêm tlúng bớ hôô̭ng kôô̒ng pơ̭i foo̒ng chẩng bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh cho hăi: Paw ka̭ 16 zơ̒ ngă̒i 24/7, Tlung tâm I tể thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh gi nhâ̭n 1 ka bâ̭nh thẳng hen ka tlêênh hḙ̂ thôổng fâ̒n mê̒m zảm xát bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m. Ngăl khăw khi hăi ản thôông tin, ta̒n tôi i ta̒ tê̒w pơ̭i Tla̭m I tể xa̭ Môông Hwả thew ngỏ, diê̒w tla ka bâ̭nh thew kwi di̭nh. Mo̭l bâ̭nh thên la̒ Ngwiḙ̂n Fúc D, té ngă̒i 6/4/2024, ớ xỏm Xuổi Ngă̒nh, xa̭ Môông Hwả. Ngă̒i 3/7, dét ản dố thẳng hen nhḙl, thew ngỏ ớ nha̒. Ngă̒i 4/7, dét kỏ li̭ch tiêm tlúng vắc xin kỏ thă̒nh fâ̒n foo̒ng bâ̭nh thẳng hen ka mé zo dét bi̭ thẳng hen cho dêênh za di̒nh chăng zoong ti tiêm. Ngă̒i 7/7, dét thẳng hen chăng măng dơ̭, za di̒nh, za di̒nh zoong ti khảm ớ foo̒ng khảm tư nhân pơ̭i oỏng thuốc hết ta̒n tliḙ̂w tlửng. Ngă̒i 16/7, dét tả la̭i ản dố thẳng hen la̭i, wê̒l khăw thẳng hen ka̒ng tăng lêênh ke̒m thew xốt, za di̒nh zoong têểnh Bâ̭nh biḙ̂n Da khwa tính. Têểnh ngă̒i 23/7, kết kwá xét ngiḙ̂m chwấn dwản dét zương tỉnh pơ̭i bi khwấn thẳng hen ka kôô̒ng pơ̭i RSV, khăw di̭ ản chwiến kắch li diê̒w tli̭ ớ Khwa Chwiê̒n nhiḙ̂m. Têểnh măi, mo̭l bâ̭nh i ta̒ ốn di̭nh, tha biḙ̂n wê̒l diê̒w tli̭ ớ nha̒. Tla̭m I tể xa̭ tlí páw za di̒nh bḙ̂ xinh foo̒ng bâ̭nh, xứ zṷng zung zi̭ch Cloramin B khứ khwấn zṷng kṷ, dô̒ chơi, bḙ̂ xinh nha̒…

Thew Tlung tâm Kiếm xwát bâ̭nh tâ̭t (CDC) tính, pớ tâ̒w năm têểnh măi, tlêênh diḙ̂ pa̒n tính ản dố 5 ka bắc bâ̭nh thẳng hen ka. Tloong di̭, hwiḙ̂n La̭c Thwí 2 ka, Tân La̭c 1 ka, Lương Xơn 1 ka pơ̭i thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh 1 ka. Dổi pơ̭i ti̒nh hi̒nh bâ̭nh xới, zu̒ chuô ản dố ta̒n tlươ̒ng hơ̭p bắc mé i ta̒ kỏ 18 ka ngi bắc. Tloong di̭, hwiḙ̂n Da̒ Bắc 9 ka, Kaw Foong 1 ka, Iên Thwí 1 ka pơ̭i thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh 7 ka bâ̭nh.

Bác xi̭ Chwiên khwa I Bu̒i Văn Fỏn, Tlướng khwa Foo̒ng, chẩng bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m, CDC tính cho hăi: Thẳng hen ka la̒ bâ̭nh nhiḙ̂m khwấn kấp tỉnh kwa hít thớ thươ̒ng hăi xắi tha ớ dét nhó. Mởi tâ̒w kuố bâ̭nh kỏ thế chăng xốt hăi kỏ xốt nhḙl, kỏ biêm long khả hít thớ tlêênh, măng tlḙ̂t nhoo̭c, chăng hảw ăn kôô̒ng pơ̭i thẳng hen. Kơn thẳng hen ngă̒i ka̒ng nă̭ng pơ̭i tlớ thă̒nh kơn thẳng hen ki̭ch fát tloong 1 - 2 twâ̒n, kẻw za̒i 1 - 2 khảng hăi lô hơn. Kơn thẳng hen kỏ kải khác tluổ, ản dố dét kon thẳng hen tư̒ chăng thế tlâ̒ng la̭i ản, khăw di̭ la̒ zai dwa̭n thớ hít iểng nhơ thiểng ka kẳl. Kuổi kơn thẳng hen thươ̒ng chắi tư̒ dơ̒m, dác za̭i tloong, khăw di̭ la̒ hảw bá. Bâ̭nh xới thươ̒ng lâi chwiê̒n kwa khả hít thớ zo hít fái ta̒n zi̭ch tiết mṷi, hoo̭ng kuố mo̭l bâ̭nh pẳnh tha khôông khỉ hăi têểnh khânh tlư̭c tiếp pơ̭i chất tiết ớ mṷi, hoo̭ng kuố mo̭l bâ̭nh. Bâ̭nh lởi lâi lan ớ ta̒n khu bư̭c kho̭m mo̭l nhơ: nha̒ tlé, tlươ̒ng hoo̭c, khu kho̭m mo̭l ớ… cho dêênh lâi thă̒nh zi̭ch. Zai dwa̭n mo̭l bâ̭nh kỏ khá năng lâi bâ̭nh cho mo̭l khác la̒ pớ 5 ngă̒i tlước têểnh 5 ngă̒i khăw zai dwa̭n fát ban.

Tí foo̒ng, chẩng zi̭ch xới, thẳng hen ka, thư̭c hiḙ̂n ta̒n văn bán chí da̭w kuố T.Ư, ngă̒nh I tể tính i ta̒ kỏ ta̒n văn bán tham mưw, chí da̭w. Mởi ni nhất, Xớ I tể i ta̒ ban hă̒nh Kôông văn khổ 554/KSBT-TT, ngă̒i 30/7/2024 wê̒l wiḙ̂c tăng kươ̒ng twiên tliê̒n foo̒ng chẩng bâ̭nh xới, thẳng hen ka. Xớ i ta̒ chí da̭w Tlung tâm I tể ta̒n hwiḙ̂n, thă̒nh fổ nẳm ti̒nh hi̒nh zi̭ch bâ̭nh, thi̒m ản dố, chwấn dwản pơ̭i diê̒w tli̭ khởm ta̒n ka bắc xới, thẳng hen ka kôô̒ng pơ̭i ta̒n ka ngi ngơ̒; kwán lỉ, thew zo̭i, bảw kảw thew kwi di̭nh.

Tí foo̒ng, chẩng bâ̭nh thẳng hen ka, ngă̒nh I tể khwiển kảw: Mo̭l zân zoong dét kon ti tiêm vắc xin foo̒ng bâ̭nh (vắc xin tê̒w pơ̭i foo̒ng bâ̭nh bă̭ch hâ̒w, thẳng hen ka, uổn bản - DTP hăi vắc xin tê̒w pơ̭i foo̒ng bâ̭nh bă̭ch hâ̒w, uổn bản, thẳng hen ka, vi zút biêm gan B kôô̒ng pơ̭i Haemophilus influenza Type b - Quinvaxem) tâ̒i tú, dủng li̭ch tiêm. Ka̭ no̒ i fái tlủ ỉ têểnh wiḙ̂c thướ thăi pă̒ng xa̒ foo̒ng, che meḙnh ka̭ thẳng hen hăi ản mṷi; zư̭ bḙ̂ xinh poóc mêê̒nh, mṷi, hoo̭ng cho dét kon ha̒ng ngă̒i. Dám báw nha̒ ớ, nha̒ tlé, lớp hoo̭c thôông thwảng, kwang khă̭ch pơ̭i fái tú lảng. Ka̭ kỏ dẩw hiḙ̂w bắc bâ̭nh hăi ngi ngơ̒ bắc bâ̭nh fái cho dét ngí hoo̭c, kắch li pơ̭i zoong têểnh kơ xớ i tể tí ản khảm, lâ̭p diê̒w tli̭.

Dổi pơ̭i bâ̭nh xới, tiêm vắc xin la̒ kắch foo̒ng bâ̭nh hiḙ̂w kwá nhất, bi̒ xới la̒ bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m gâi zi̭ch lâi kwa khả hít thớ zo vi zút xới gâi tha. Tí foo̒ng bâ̭nh, dét kon kâ̒n ản tiêm 2 mṷi vắc xin: mṷi tâ̒w tiên ka̭ dét ản 9 khảng thuối, mṷi thử hal ka̭ dét ản 18 khảng thuối. Pổ mḙ̂ kâ̒n la̒ tâ̒i tú ta̒n tlí páw kuố kản bô̭ i tể ka̭ zoong dét kon ti tiêm tlúng. La̒ ta̒n kắch tí bḙ̂ xinh poóc mêê̒nh, lớp hoo̭c.


KÁC TIN KHÁC


Diếm lảng foong tla̒w hiển tất la̒ ta̭ng khả ớ xa̭ Tủ Xơn

Kôô̒ng pơ̭i fương tlâm "bớ hôô̭ng ta̭ng khả kwêl la̒ng, tất wa̒ng i hiển”, mo̭l zân xỏm Tlḙw, xa̭ Tủ Xơn (Kim Bôi) i ta̒ gương mâ̭w, ti tâ̒w tloong foong tla̒w hiển tất, bớ hôô̭ng ta̭ng khả ti la̭i tí xâi zư̭ng nôông thôn mởi. Pớ di̭, foong tla̒w kỏ khức lan hôô̭ng, la̒ dêênh hiḙ̂w ửng tích kư̭c tloong nhân zân, kóp fâ̒n la̒ thăi tối ho̭ nét hi̒nh ắnh nôông thôn.

Hwiḙ̂n Iên Thwí tlủ tloo̭ng da̒w ta̭w ngê̒ tê̒w pơ̭i wiḙ̂c zái kwiết wiḙ̂c la̒ cho mo̭l ỉ pả zân tôô̭c thiếw khổ

Wa̒i wiḙ̂c la̒ ngê̒ nôông, môô̭ch khổ ngê̒ wa̒i nôông ngiḙ̂p hơ̭p pơ̭i ỉ pả, nhất la̒ ỉ pả zân tôô̭c thiếw khổ ớ bu̒ng nôông thôn. Tlêênh kơ xớ nẳm pắt nhu kâ̒w mo̭l hoo̭c, ta̒n ngă̒nh, dơn bi̭ tlức năng hwiḙ̂n Iên Thwí i ta̒ tliến khai kôông tác da̒w ta̭w ngê̒ tê̒w pơ̭i khá năng tư̭ thi̒m ản wiḙ̂c la̒ kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c dáp ửng thi̭ tlươ̒ng law dôô̭ng.

Kuô̭c khôổng kuố mo̭l zân xỏm Ngo̒l, xa̭ Xuổi Hwa bi̭ ắnh hướng khăw dơ̭t mươ ká

Ta̒n tlâ̭n mươ ká liên tṷc tlêênh diḙ̂ pa̒n tính bươ̒ kwa i ta̒ ắnh hướng ngiêm tloo̭ng têểnh tơ̒i khôổng, xinh hwa̭t kuố mo̭l zân. Ớ ta̒n khu bư̭c khânh ta̭ng khả 435 thuô̭c xỏm Ngo̒l, xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c), mươ ká kẻw za̒i i ta̒ ản dố ti̒nh tla̭ng xa̭t lớ tất pơ̭i xṷt lủn, dấch. Tư̒ dwa̭n khả bi̭ hư hoóng nă̭ng fâ̒n nê̒n khả, mă̭t khả dấch, ản dố ta̒n hủ khu la̒ ngwi hiếm tloong khi ti la̭i. Ni la̒ ta̭ng khả nổl tlung tâm thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh pơ̭i ta̒n xa̭ Thung Nai, Bi̒nh Thănh (Kaw Foong) pơ̭i xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c).

Kô zảw ka̭ no̒ i thắp lảng cho ngê̒ ngiḙ̂p bi̒ hoo̭c xinh zân tôô̭c thiếw khổ

Tơ̒ng la̒ hoo̭c xinh ớ xa̭ bu̒ng kaw Kwiết Chiển (Tân La̭c) thuổng thi̭ tlẩn Ma̭n Dức tlo̭ hoo̭c Tlươ̒ng THFT Tân La̭c, kô hoo̭c tlo̒ Dinh Thi̭ Chúc (ắnh) tư̭ tin thi paw Tlươ̒ng Da̭i hoo̭c xư fa̭m Thải Ngwiên. Khăw khi tốt ngiḙ̂p, kô Chúc tlớ wê̒l Tlươ̒ng THFT Tân La̭c kôông tác pớ năm 2010, mải tlươ̒ng kỏ kho̭m hoo̭c xinh la̒ mo̭l zân tôô̭c thiếw khổ. Ki̒ thi tốt ngiḙ̂p THFT năm 2024, kô i ta̒ kỏ ản thă̒nh kôong tloong khi hoo̭c xinh kuố kô záng dă̭i môn Diḙ̂ lỉ la̒ ản kết kwá nối bâ̭t.