Mo̭l têểnh thăm kwan xướng xán xwất tinh bô̭t ngḙ̂ kuố Kôông ti Tlắch nhiḙ̂m hư̭w ha̭n Nhưng Vẩn Hwa̒ Bi̒nh, xa̭ Xwất Hwả (La̭c Xơn).
Ká lêênh pớ môô̭ch za di̒nh nôông zân nge̒w, pớ nhó eenh Bu̒i Văn Nhưng i ta̒ kỏ ước mơ tlớ thă̒nh môô̭ch zwănh nhân. Kơ xwiên pắt nguô̒n pớ kâw tliḙ̂n bơ̭ eenh bi̭ bâ̭nh za̭ ză̒i lô năm. Tlẳng iểng thiểng páw kuố tư̒ mo̭l ká thuối tlong kwêl, eenh lḙ̂ kú ngḙ̂ tloong wâ̒n nha̒ tái khô tâm thă̒nh bô̭t, tlô̭n pơ̭i mâ̭ch oong kôô̒ng môô̭ch khổ kâl kó khác cho bơ̭ oỏng. Khăw môô̭ch thơ̒I zan bâ̭nh tăw za̭ ză̒i kuố bơ̭ zám khăw di̭ khói hắn. Măng mơ̒ng pui eenh ngẳm tha ỉ tướng long kâl ngḙ̂ la̒ thuốc. Cheenh thú ta̒n ngă̒i ngí chăng fái têểnh tlươ̒ng, eenh ti khắp tloong xa̭, wa̒i hwiḙ̂n tí gom zôổng ngḙ̂, pớ ngḙ̂ zâ̒m, ngḙ̂ wa̒ng, ngḙ̂ xeenh… wê̒l lôông tlêênh tất wâ̒n nha̒ tí ngiên kửw tliết xwất tinh bô̭t. Kwa thơ̒i zan nngẳm ản, thi̒m to̒i, thứ ngiḙ̂m, năm 2015 eenh lêênh xa̭ bu̒ng kaw Miê̒n Dô̒i, miểng eenh tơ̒ng kôông tác tí ngiên kửw xâi zư̭ng bu̒ng ngwiên liḙ̂w.
Pớ wiḙ̂c ti ngỏ, bâ̭n dôô̭ng ản môô̭ch khổ nha̒ kôô̒ng tê̒w la̒, mởi tâ̒w eenh kam kết kung kấp zôổng pơ̭i muô xán fấm cho 5 hô̭ zân kôô̒ng ziḙ̂n tích lôông 1 ha zôổng ngḙ̂ dếp. Khăw hơn 8 khảng pa̒ kon thu ản 5 tẩn kú thươi, zả tli̭ muô ka̭ di̭ la̒ 5.000 dôô̒ng/kg, cho thu nhâ̭p ản khwáng 25 tliḙ̂w dôô̒ng/ha. Chiê xé pơ̭i ta̒n tôi, ôông Bu̒i Văn Mă̭nh ớ xa̭ Miê̒n Dô̒i cho hăi: "za di̒nh tôi tê̒w la̒ lôông ngwiên liḙ̂w kôô̒ng kôông ti Nhưng Vẩn ziḙ̂n tích 7.000m2. Xo pơ̭i lôông lo̭ kôô̒ng ta̒n lwa̭i kâl khác, zả tli̭ kâl ngḙ̂ zoong la̭i kaw hơn gấp 4 -5 lâ̒n mo̒ kôông dâ̒w tư chăm xoóc tá tha éw hơn. Tlung bi̒nh mơ̭i mo̒ bṷ za di̒nh tôi kỏ thêm nguô̒n thu 35 - 40 tliḙ̂w dôô̒ng. Za di̒nh muô ản ti vi, xe mẳi pơ̭i kỏ tiê̒n cho kon ăn hoo̭c nhơ̒ paw wâ̒n lôông ngḙ̂…”
Khăw khi thu muô, kú ngḙ̂ ản xơ chể thú kôông khăw di̭ zoong paw ngiê̒n ép lḙ̂ tinh bô̭t. Thơ̒i zan tâ̒w eenh paảnh xán fấm tinh bô̭t cho ta̒n kơ xớ xán xwất tinh bô̭t ngḙ̂ kỏ wi tỉn ớ ta̒n tính, thă̒nh fổ, môô̭ch fâ̒n paảnh tha thi̭ tlươ̒ng. Bươ̒ la̒ bươ̒ ngiên kửw, tloong 5 năm khăw di̭, eenh chí zwi tli̒ lôông ngwiên liḙ̂w tâ̒w paw pớ 1 - 2 ha. Têểnh năm 2019, kôô̒ng pơ̭i kinh ngiḙ̂m kỏ ản, eenh mă̭nh za̭n dâ̒w tư thêm mẳi moóc pơ̭i kwiết di̭nh dăng kỉ hô̭ kinh zwănh tinh bô̭t ngḙ̂ kôô̒ng pơ̭i kơ kwan nha̒ nước. Khảng 12/2021, xán fấm tinh bô̭t ngḙ̂ kuố za di̒nh ản kấp tlửng nhâ̭n da̭t ản chwấn OCOP 3 khaw. Têểnh khảng 12/2022, kơ xớ xán xwất, kinh zwănh tinh bô̭t ngḙ̂ chwiến tối thă̒nh Kôông ti Tlắch nhiḙ̂m tinh bô̭t ngḙ̂ Nhưng Vẩn Hwa̒ Bi̒nh. Pớ ni bớ tha khả ti mởi, kơ hô̭i mởi, thă̒nh kôông mởi zoong khát boo̭ng bươn xa. Tâ̒w năm 2024, xán fấm tinh bô̭t ngḙ̂ Nhưng Vẩn ản nơng kấp lêênh xán fấm OCOP 4 khaw.
Pớ khâi thă̒nh lâ̭p kôông ti, eenh kôô̒ng za di̒nh i ta̒ zee̒nh ká thắi bổn liểng, tâ̭p tlung dâ̒w tư mẳi moóc, tlang thiết bi̭, nha̒ xướng hiḙ̂n da̭i tli̭ zả ha̒ng tí dôô̒ng. Eenh Bu̒i Văn Nhưng fẩn khới zởi thiḙ̂w pơ̭i ta̒n tôi wê̒l hḙ̂ thoỏng loo̭c tinh bô̭t ngḙ̂ tư̭ dôô̭ng: "Khăw tư̒ năm mă̒i mo̒, thi̒m to̒i, tôi chể ta̭w tha ản hḙ̂ thôổng loo̭c tinh bô̭t tư̭ dôô̭ng. Hḙ̂ thôổng kôô̒ng pơ̭i mẳi xẩi leḙnh ản muô pơ̭i zả hơn 300 tliḙ̂w dôô̒ng zúp cho kôông wiḙ̂c kuố kôông nhân thong thá hơn, mo̒ ko̒n zư̭ ản chất lươ̭ng tinh bô̭t ngḙ̂ hơn xo pơ̭i xứ zṷng hḙ̂ thôổng loo̭c thew kiếw tliê̒n thôổng”. Pên keḙnh di̭, bu̒ng ngwiên liḙ̂w i ta̒ ản bớ hôô̭ng kôô̒ng ziḙ̂n tích hơn 12 ha ớ ta̒n xa̭: Miê̒n Dô̒i, Nhân Ngiḙ̂, Tân Lâ̭p, Văn Xơn. Zo ản lôông tlêênh tất tô̒l kôô̒ng khu bư̭c kỏ khỉ hâ̭w, tất hơ̭p cho dêênh dám báw ngwiên liḙ̂w fṷc bṷ xán xwất kwi mô tư̒, chất lươ̭ng kaw. "Zấp ni̒ kôông ti tiếp tṷc tâ̭p tlung ngiên kửw lôông thứ zôổng ngḙ̂ zâ̒m, nểw hơ̭p, kỏ năng xwất kaw xḙ cho lôông tư̒ thêm tí kóp fâ̒n nơng kaw thu nhâ̭p cho mo̭l nôông zân lôông ngḙ̂” - eenh Bu̒i Văn Nhưng chiê xé.
Ản dố ản hưởng ti dủng i la̒ kắch xán xwất, kinh zwănh hiḙ̂w kwá kuố kôông ti, tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương ka̭ no̒ i ta̭w diê̒w kiḙ̂n tí eenh bớ hôô̭ng kwi mô xán xwất, tí thu hút mo̭l zân tê̒w la̒, kỏ ản wiḙ̂c la̒, nơng kaw thu nhâ̭p cho law dôô̭ng nôông thôn. Kôông ti i ta̒ dâ̒w tư tlang thiết bi̭, mẳi moóc, nha̒ xướng tâ̒i tú, dáp ửng nhu kâ̒w xán xwất. Kôông ti ka̭ no̒ i kỏ pớ 8 - 10 kôông nhân la̒ wiḙ̂c pơ̭i mớc lương pớ 6 - 9 tliḙ̂w dôô̒ng/mo̭l/khảng. Tlung bi̒nh mơ̭i mo̒ bṷ kôông ti xán xwất khwáng 1,5 tẩn xán fấm tinh bô̭t, tương dương pơ̭i zả tli̭ pớ 500 - 750 tliḙ̂w dôô̒ng twi̒ paw muô̒. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n xán fấm khác, tôống zwănh thu kuố kôông ti ản khwáng 1 tí dôô̒ng/năm.
Xán fấm tinh bô̭t ngḙ̂ Nhưng Vẩn zấp ni̒ ản puôn paảnh hôô̭ng tlêênh thi̭ tlươ̒ng kôô̒ng pơ̭i khânh 10 lwa̭i mâ̭w ma̭ khác ha̒. Năm 2023, lô ha̒ng tâ̒w tiên gô̒m 1.080 tôô̭c tinh bô̭t ngḙ̂ lwa̭I 200g, 500g kuố kôông ti ản xán xwất la̭i thi̭ tlươ̒ng Ănh Kuốc bớ tha chiển lươ̭c kinh zwănh lô za̒i pơ̭i bươn tâ̒m kuố kôông ti tloong tương lai. Zấp ni̒, ản hô̭ tlơ̭ kuố Xớ Kể hwă̭ch pơ̭i Dâ̒w tư, Xớ Khwa hoo̭c pơ̭i Kôông ngḙ̂ tính kôô̒ng pơ̭i kấp wí, tlỉnh kwiê̒n ta̒n kác kấp, kôông ti tiếp tṷc la̒ ta̒n pước xúc tiển thương ma̭i, la̒ xoong thú tṷc hô̒ xơ năng lư̭c tí xwất khấw xán fấm la̭i thi̭ tlươ̒ng môô̭ch khổ nước nhơ: Kanada, Hwa Ki̒, Dức, Ha̒ Lan, Nhâ̭t Bán.
Pên keḙnh di̭, kôông ti thươ̒ng tham za tna̒ xa̒n zaw zi̭ch diḙ̂n tứ, zởi thiḙ̂w tlưng bă̒i ớ hô̭i thá xúc tiển thương ma̭i, hô̭i chơ̭ tliến la̭m ha̒ng nôông xán tloong pơ̭i wa̒i tính. Kôông ti ko̒n tê̒w liên kết pơ̭i tư̒ da̭i lỉ, kướ ha̒ng tí puôn paảnh xán fấm, nhất la̒ ta̒n tlung tâm tính, thă̒nh fổ. Mởi ni, kôông ti hơ̭p tác liên kết pơ̭i Tlươ̒ng Da̭i hoo̭c I Ha̒ Nô̭i ngiên kửw tliết xwất pơ̭i cho tha tơ̒i xán fấm tinh zâ̒w ngḙ̂ ngwiên chất, zu̒ng diê̒w tli̭ ta̒n bẩn dê̒ wê̒l zi̭ ửng, chôốc nga̭, biêm ta,…Xán fấm zấp ni̒ tang la̒ thú tṷc tí kôông bổ zoong paw zănh mṷc thuốc… Khắp têểnh ni, kôông ti xḙ bớ hôô̭ng thêm ziḙ̂n tích lôông ngḙ̂, la̒ tha ản tư̒ wiḙ̂c la̒ cho nôông zân hơn, la̒ ản moong hảw zoong xán fấm tinh bô̭t ngḙ̂ Mươ̒ng Vang bươn tha xa.
Phát triển bởi ICT GROUP.
