(HBDT) - Xỏm Xưng, xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc) kỏ li̭ch xứ hơn 500 năm, la̒ nơi khôổng kuố hơn 70 hô̭ mo̭l Zaw tiê̒n. Vởi kăă̒nh kwan hwang xơ, xỏm Xưng ngă̒i kaa̒ng hấp zâ̒n kheéch zu li̭ch têểng thăm kwan, tlái ngiḙ̂m. Ở ni, mo̭l zân ko̒n zư̒ ản nha̒ tlwiê̒n thôổng, nghê̒ dḙ̂t thố kấm va̒ khôi fṷc văn hwả dô̭c dảw kuố zân tô̭c.

 Zu kheéch nước ngwa̒i thích tlái ngiḙ̂m ngê̒ dḙ̂t thố kấm kuố mo̭l Zaw tiê̒n ta̭i xỏm Xưng, xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc). 

Thew kải Lỉ Thi̭ Nhất, xỏm Xưng, xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc) cho mắt: Tlước ni, mo̭l zân chú iểw xán xwất kiếw tư̭ kuung, tư̭ kấp, kwâ̒n ảw do tâ̒n mḙ̂ dḙ̂t, văl thú kôông. Khaw ni̒, khi tơ̒i khôổng fát tliến, xư̭ zaw lưw tư̒ hơn, mo̭l tlé chwiến la̭i mă̭c kwâ̒n ảo văl khă̒n. Vi̒ thiể, kỏ thơ̒i diếm ngê̒ dḙ̂t thố kấm tlwiê̒n thôổng ngwi kơ mai môô̭ch. 

Pớ khi fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng, mo̭l zân khôi fṷc ngê̒ dḙ̂t thố kấm tlwiê̒n thôổng. Têểng ka̒ ní, xỏm Xưng kỏ tố xán xwất thố kấm vởi 12 thăă̒nh viên kỏ thu nhâ̭p ốn di̭nh. 

Têểng xỏm Xưng tham za tlái ngiḙ̂m vởi mo̭l zân nhuô̭m pái, dḙ̂t thố kấm la̒ tlái ngiḙ̂m thủ vi̭. Pên keḙnh rỉ, mo̭l zân khôi fṷc fát tliến zu li̭ch, ngê̒ twiê̒n thôổng như kác ba̒i thuôc kwỉ. Môô̭ch tloong xổ rỉ la̒ thẳm dươ̭c liḙ̂w. 

Ôông Lỉ Văn Minh – chú môô̭ch kơ xớ thẳm dươ̭c liḙ̂w chiê xé: Pớ ma̒ ngă̒i, mo̭l Zaw kỏ tứ ba̒i thuốc nam kwỉ, tloong rỉ thuốc thăme kỏ tác zuṷng chươ̒ bḙ̂nh như xương khơp, mỏi chân thăi. Viḙ̂c khôi fṷc ba̒i thuốc vư̒a zư̒ ngê̒ tlwwie̒n thôổng, vư̒a hút kheéch, fát tliến zu li̭ch. 

Kôô̒ng vởi zwi tli̒, fát tliến ngê̒ dḙ̂t thố kấm, la̒ thuốc nam, mo̭l zân ớ ni ko̒n khôi fṷc ngê̒ la̒ zẩi zỏ. Nhơ̒ nét văn hwả tlwiê̒n thôngee ma̒ xỏm ta̭w ane ẩn tươ̭ng thôốch dḙp tloong lo zu kheéch. Khi zu li̭ch fát tliến kôô̒ng ta̭w dôô̭ng lư̭c dớ mo̭l zân tiếp tṷc báw tô̒n, fát hwi văn hwả tlwiê̒n thôổng. Ni la̒ nê̒n táng lô za̒I dớ zu li̭ch fát tliến pê̒n vưư̒ng, tew la̭i hiḙ̂w kwá kinh tể lô za̒i cho mo̭l zân ớ ni.

 


KÁC TIN KHÁC


Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).

Xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Tân La̭c

Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.

Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.