(HBDT) -Xo kôô̒ng kác diếm zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác tlêênh khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, la̒ng Mô̭, xa̭ Bi̒nh Thănh hi̒nh thă̒nh khởm hơn. Cho dêểnh chi̒ ni̒ vấn zư̭ ản vé dḙp riêng kỏ, la̒ diếm zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng kỏ khưức hút zu kheéch, la̒ diếm zưư̒ng chân cho ô ngăi hảw lẳnh ta̭m xa̭ fổ thi̭ nảw nhiḙ̂t, ô̒n a̒w.
Zu kheéch khảm fả kuô̭c khôổng dơ̒i thươ̒ng bi̒nh zi̭ gẳn kô̒ng xán xwất nôông ngiḙ̂p kuố ngươ̒i zân la̒ng Mô̭, xa̭ Bi̒nh Thănh (Kaw Foong).
Ớ iên lee̒nh chơ̒ chân khṷ Mô̭, kắch TF Hwa̒ Bi̒nh 12km di lêênh khả Tâi Tiển, ớ ni hô̭i tṷ dú kác iểw tổ kuố môô̭ch diếm hấp zâ̭n; bán xắc dâ̭m chiê̒n thôổng, kắnh kwan thươi dḙp, zaw thôông thwâ̭n tiḙ̂n. Tloong khôông zan iên bi̒nh kuố thuung luṷng nhửng nếp nha̒ xa̒n bên kaa̒nh dô̒l, khả tlước la̒ng la̒ nag bơơ̭c thang nổl kha̒ chiến mâ̒w theo muô̒ vṷ. Khả khâw la̒ng la̒ hỏl dác chắi kweenh, xa xa la̒ rưư̒ng kâl, khṷ tlái khṷ... ved dḙp thiên nhiên la̒ cho zu kheéch iêw thíchva̒ ẩn tươ̭ng ngăi kôô̒ng la̒ng Mô̭ khi̒ dêểnh bâ̭n dâ̒w.
Vươ̒ kỏ chiển chái ngiḙ̂m 2 ngă̒i 1 dêm ta̭i la̒ng Mô̭, eenh Châ̒n Ănh Twẩn (u kheéch Ha̒ Nô̭i) chiê xé: Dâ̒n tôi kỏ 16 ngươ̒i la̒ nhỏm eenh ủn, fươ̒ng ô̭i chuung xớ thích di zu li̭ch kôô̒ng kha̒. Ngăi khi̒ ô tô di baw dươ̭c zṷm, dâ̒n tôi da̒ ví nho̒m kweenh la̒ng Mươ̒ng tlước mă̭t thâ̭t iên á, bi̭ thu hút khi̒ ngỏ kiế kác ngôi nha̒ xa̒n Mươ̒ng ngỏ nhơ kon tả ro̒. Ka̭ng hăi hơn khi̒ ản di za̭w tlêênh ảng khả kon di baw la̒ng, tham kwan dôô̒ng lo̭ xeenh ri̒. dác hỏl maách tloong. Dâ̒n tôi dê̒w thi̒m hiếw kuô̭c khôổng xinh hwa̭t thươ̒ng ngă̒i foong tuṷc tâ̭p kwản kuố ngươ̒i zân, kám zác thâ̭t thái mải khi̒ ản hít thớ bâ̒w khôông khỉ tloong lee̒nh, xư̭ thân thiḙ̂n, kới mớ kuố ba̒ kon.
Tloong chương chi̒nh chí ngiḙ̂m zu li̭ch la̒ng Mô̭, zu kheéch ản thi̒m hiêw kắch ba̒ kon chuông mă̭t fa̒, xăi lo̭, dâm kảw bă̒ng ko̭n dác... Thướng thức kác mỏn ăn zân za̭ kuố mo̭l Mươ̒ng, nhơ: Kom moóc dô̒, chá kuổn lả bưới, ka dô̒l, choóc kủi bă̒l lêênh lả chuổi, kả ôốch, dắc dô̒, nô̭m tlải rỏ.v.v... Kác kâw chiḙ̂n kế wê̒l xử Mươ̒ng, kác la̒n diḙ̂w zân ka, khảw ôi za ziết... vươ̒ zúp zu kheéch khảm fả thêm nét tinh hwa zân tôô̭c, vươ̒ kỏ thêm kẳi bui zái twá kăng thắng, buô̒n bă̒i.
Fát chiến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khả lô, la̒ng Mô̭ vấn zư̭ chân ản zu kheéch nhơ̒ báw tô̒n ản zả tli̭ dôô̭c dảw kuố nếp nha̒ xa̒n, nét xinh hwa̭t văn hwả Mươ̒ng. Dắi la̭i la̒ng, zu kheéch ản khôổng tloong khuung kắnh thiên nhiên thơ môô̭ng, hwang xơ, khảm fả văn hwả bán diḙ̂. Zu kheéch i rḙ̂ ra̒ng nổl za̒i hă̒nh chi̒nh chái ngiḙ̂m, kết hơ̭p khảm fả thêm nhửng diếm khâânh nhơ Tươ̭ng da̒i chiển kôông Ănh huu̒ng Kuc Chỉnh Lan, Báw ta̒ng khôông zan văn hwả Mươ̒ng, zi chiến lênh káng Thuung Nai dớ tham kwan, ngẳm kắnh ta̭i kác diếm zu li̭ch văn hwả tâm linh tlêênh hô̒ Hwa̒ Bi̒nh rêênh thơ va̒ huu̒ng vi̭.
Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.
Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).
Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.
Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.
