(HBDT) - Tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n Tân La̭c kỏ nhê̒w hang dôô̭ng thôốch, tiêw biếw nhơ: dôô̭ng Nam Xơn, dôô̭ng Khṷ Kiển ớ xa̭ Vân Xơn, dôô̒ng Mươ̒ng Chiê̒ng ớ thi̭ chẩn Ma̭n Dức. Dảng chủ ỉ la̒ dôô̭ng Hwa Tiên, dôô̭ng Thác Bơ̒ ớ xa̭ Xuổi Hwa la̒ nhửng hang dôô̭ng nối thiểng ớ tloong khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, thu hút nhê̒w zu kheéch.
dôô̭ng Thác Bơ̒ ớ xa̭ Xuổi Hwa (Tân Lạc) (Tân La̭c) la̒ môô̭ch tloong diếm
dêểnh zu li̭ch tâm linh thu hút kheéch zu li̭ch.
Kỏ vé dḙp hwiê̒nbỉ, hwang xơ, hiểm kỏ hang dôô̭ng no̒ ớ miê̒n
Bắc kỏ thế xo bi̒, dôô̭ng Nam Xơn ớ xỏm Tởn, xa̭ Vân Xơn ản ngươ̒i zân
fát hiḙ̂n kắch ni 20 năm chỉnh thức ản kôông nhâ̭n zi tích thẳng kắnh
kwuóc za bớ năm 2007. Hang twiḙ̂t dḙp, có bṷc dác tloong vắch, maách
leḙnh. Di khu baw tloong zu kheéch ko̒n thẩi kác mô khṷ deenh kweenh nhơ
zát wa̒ng, zát ba̭c. Di khu baw bên tloong, zu kheéch ko̒n bất ngơ̒ tlước
kác mô khṷ deenh kwenh kôô̒ng muôn va̒n ho̒n khṷ, nối bâ̭t la̒ hi̒nh tlải
fâ̭t thú to dấi kâi bảm tlêênh la̒il, hi̒nh kon woi, kon khảl, kôô̒ng muôn
lo̭i chim moong, kó kâl ... nhơ hô̭i tṷ... Kác zái nhṷ khṷ thănh mắnh,
mê̒m ma̭i buông thuổng ngỏ thâ̭t hấp zâ̭n.
Dôô̭ng Hwa Tiên thuô̭c xa̭ Ngo̒i Hwa, kách rỉ khwáng 1 km wê̒l fiể
dôông ko̒n kỏ hô̒ dác rôô̭ng, tloong xeenh ản ngươ̒i zân tloong vuu̒ng hôốc
la̒ hô̒ Thẳm tiên Khi baw tloong dôô̭ng zu kheéch xḙ ngơ̭ nga̒ng tlước rất
nhê̒w kô̭t khṷ, văng khṷ... thôốch chôổng kôô̒ng dú hi̒nh thu̒. Ớ ni ko̒n
kỏ dôô̭ng Thác Bơ̒ tloong ză̭ng khu chuổ bên nâ̭m hô̒ Hwa̒ Bi̒nh... Bớ ni
zu kheéch di thwiê̒n dêểnh thăm dê̒n Ba̒ chuổ Thác Bơ̒ va̒ nhê̒w diếm zu
li̭ch tlêênh hô̒ Hwa̒ Bi̒nh.
Kỏ môô̭ch dă̭c diếm khá tluu̒ng hơ̭p la̒ ớ khâânh khu vư̭c kỏ hang
dôô̭ng thươ̒ng kỏ foong kắnh dḙp, dái lớ, khe hỏl, dô̒l khṷ, kác la̒ng
bán mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng. Ni la̒ nguô̒n ta̒i ngwiên tư̭ nhiên dớ diḙ̂ fươngq
fát chiến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng. Tloong rỉ chương chi̒nh khảm fả haang
dôô̭ng da̒ ản dươ baw khai thác, nhơ zu li̭ch vuu̒ng kaw Vân Xơn, zu li̭ch
hô̒ Hwa̒ Bi̒nh.
Dôô̒ng chỉ Dinh Xơn Tuu̒ng, Bỉ thư Dáng wí xa̭ Xuổi Hwa cho mắt:
Ka̭ ni̒ dôô̭ng Hwa Tiên, dôô̭ng Thác Bơ̒ thuô̭c xa̭ Xuổi Hwa la̒ môô̭ch
tloong nhưửng diếm dỏn ản nhê̒w zu kheéch nhất, nhất la̒ zi̭p lḙ̂ hô̭i
va̒ muô̒ khốt. Vé dḙp tư̭ nhiên, huu̒ng vi̭ kuố kác hang dôô̭ng da̒ va̒
dang tlơd thee̒nh xán fấm zu li̭ch hấp zâ̭n zu kheéch tloong va̒ wa̒i nước
dêểnh thma kwan, kóp fâ̒n tăng khức hút cho kác diếm dêểnh zu li̭ch
kôô̭ng dôô̒ng zâ̒w bán xăc.
Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.
Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).
Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.
Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.