(HBDT) – Têểng diếm zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng xỏm Chiển, xa̭ Vân Xơn (Tân La̭c), kăắch tluung tâm xa̭ khêênh 4 km, dă̭l khwáng 800 m xo vởi mư̭c dác biến. Nhơ̒ kỏ bê̒ ră̒i văn hwả tlwiê̒n thôổng va̒ tư̒ tiê̒m năăng, pớ năm 2019, diḙ̂ fươ̒n ản Tố chức AOP hô̒ tlơ̭ tliến khai zư̭ ản "Kái thiḙ̂n xinh kể pê̒n vưư̒ng thôông kwa fát tliến zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng. 60/74 hô̭ tlong xỏm kôô̒ng tham za la̒ zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng.

Diếm zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng xỏm Chiển, xa̭ Vân Xơn (Tân La̭c).

Pớ xỏm Chiển, zu kheéch dê̒ ti la̭i xỏm Tởn thăm kwan dôô̭ng Nam Xơn. Dôô̭ng ni̒ nă̒m tloong hḙ̂ xinh thải kuố khu vư̭c rưư̒ng dḙ̂m Vâ̒n kuốc xa Kúc Fương va̒ Khu báw tô̒n thiên nhiên Ngo̭c Xơn - Ngố Luông, ản kôông nhâ̭n di tích thăẳng kăắnh kuốc za năm 2008. Pên keḙnh dô̭ng Nam Xơn kỏ hang Nủi Kiển ớ xỏm Hươ̭p – môô̭ch tloong kác hang dôô̭ng dḙp ản UBNZ tính kôông nhâ̭n la̒ di tích zăănh lam thăẳngklăẳnh kấp tính năm 2019. 

La̒ tluung tâm kác xa̭ vuu̒ng kaw Tân La̭c, vân Xơn kỏ diḙ̂n tích tư̭ nhiên 5.553 ha. Vởi hơn 90% mo̭l zân khôổng păăng ngê̒ nôông, tư̒ hô̭ zân chwiến râ̒n diḙ̂n tích tất vôông ma̒w la̭i vôông kwít, ta̭w pước ngwă̭t cho xư̭ fát tliến kuố xa̭. Năm 2025, diḙ̂n tích vôông kâl kwít kố ớ Vân Xơn mởi kỏ hơn 50 ha, ka̒ ni̒, tô diḙ̂n tích vôông kâl kwít kố ớ ni da̭t 181,5 ha, tăng hơn 3 lâ̒n, tew la̭I thu nhâ̭p daảng kế cho mo̭l zân. Năm 2022, thu nhâ̭p bi̒nh kwâ̒n kuố xa̭ da̭t 28,5 tliḙ̂w kốô̒ng/mo̭l. Tí lḙ̂ hô̭ nge̒w ko̒n 29,72%.

Niê̒m pui têểng vởi xa̭ Vân Xơn khi Ban Tlươ̒ng vṷ Tính wí ban hăă̒nh Ngi̭ kwiết xổ 13-NQ/TU, ngă̒i 17/10/2022 vê̒l xâi zưư̭ng vuu̒ng kaw hwiḙ̂n Tân La̭c tlớ thăă̒nh khu zu li̭ch kấp tỉnh paw năm 2030, tâ̒m dee̒ng têểng năm 2050.

UBNZ tính ban hăă̒nh dê̒ ản thư̭c hiḙ̂n Ngi̭ kwiết xổ 13-NQ/TU, ngă̒i 17/10/2022 kuố Ban Tlươ̒ng vṷ Tính wí. Hwiḙ̂n daang tâ̭p tluung dâ̒w tư môô̭ch xổ diếm zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ta̭i 3 xa̭ vuu̒ng kaw. Tlước mă̭t , mô̒I xa̭ cho̭n 1 xỏm xâi zưư̭ng diếm zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng kiếw mâ̒w. Tloong rỉ, xa̭ Vân Xơn cho̭n xỏm Hă̒i Rưởi. Ni la̒ kơ hô̭i lởn dớ xa̭ vuu̒ng kaw Vân Xơn fát tliến zu li̭ch, xâi zưư̭ng kác xán fấm zu li̭ch fṷc vṷ zu kheéch, kóp fâ̒n nâng kaw kuô̭c khôổng cho mo̭l zân gẳn vởi báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ văn hwả thôốch dḙp kuố diḙ̂ fương.

 

KÁC TIN KHÁC


Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).

Xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Tân La̭c

Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.

Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.