Ỉ pả Mươ̒ng Ái, xa̭ Foong Fủ (Tân La̭c) kôô̒ng pui tlo̒ teẻnh máng.

Ta̒n tlo̒ chơi mô foóng zái tlỉ kôô̭ng dôô̒ng

Tlo̒ chơi teẻnh máng, teẻnh du, te̒ ha̒, thi hát dổi thiểng Mươ̒ng, pẳnh nả… bán chất wa̒i pui chơi, zái tlỉ khăw khi la̒ wiḙ̂c tlḙ̂t nhoo̭c ko̒n zoong thew nô̭i zung tải ziḙ̂n ta̒n xinh hwa̭t kuố tiên, mo̭l Mươ̒ng thươ̒ng pô̭ lêênh wê̒l thơ̒i mâ̭n ngă̒i hăi nhơ tliḙ̂n "Té tất, té dác”.

Tlo̒ ti ka̒ khew pô̭ lêênh mâ̭n ngă̒i lâ̒i lô̭i, tư̒ ziḙ̂n tích bu̒ng tất kỏ khỉ hâ̭w nhiḙ̂t dởi, tloong thơ̒i hôô̒ng hwang ớ Hwa̒ Bi̒nh mo̭l mâ̭n ngă̒i tlí kỏ thế ti chân tlâ̒n, ti dwa̭n pẳn thi̒ ka̒ khew la̒ kắch tí tí la̭i cho khói tlơ̒nh tlươ̭t, ti kwa pển hỏl, bu̒ng lâ̒i paw muô̒ mươ… zấp ni̒ ản la̒ la̭i ớ môô̭ch khổ lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ ta̒n bu̒ng Mươ̒ng.

Tlo̒ du tle pô̭ lêênh wiḙ̂c ti la̭i, lew te̒w kuố mo̭l miê̒n nủi. Lơ̭i zṷng ta̒n dâi lew, kâl tang ản tṷc bảm chắc paw ta̒n kee̒nh kâl ká tí du mo̭l pớ xươ̒n tô̒l ni̒ la̭i xươ̒n tô̒l khác, khi ản zoong paw la̒ môô̭ch tlo̒ chơi tloong lḙ̂ hô̭i ản nơng lêênh thă̒nh ngḙ̂ thwâ̭t, pớ wiḙ̂c cho̭n kâl luô̒ng la̒ khung cho têểnh cho̭n kâl la̒ du: Lḙ̂ hô̭i du tle mươ̒ng Vôi (hwiḙ̂n La̭c Xơn), lḙ̂ hô̭i du tle mươ̒ng Vai (hwiḙ̂n Lương Xơn). Lḙ̂ hô̭i du tle Mươ̒ng Vôi mâ̭n ngă̒i wiḙ̂c cho̭n tle pơ̭i la̒ du zất kâ̒w ki̒. Nha̒ Lang cho̭n 4 kâl luô̒ng kha̒ zaw cho 4 â̭w tloong kwêl, mơ̭i mo̒ â̭w 1 kô̭t ngang wê̒l lôông ớ na̒ hô̒m (tôô̒ng na̒ kuố nha̒ Lang). Tloong khi ti pơ̭i wê̒l, mơ̭i mo̒ â̭w fái ti môô̭ch ta̭ng chăng ản tlu̒ng ha̒. Ta̒n â̭w fái kóp 2 kâl pương tí la̒ khâ̭w kôô̒ng pơ̭i hal kâl hóp tí la̒ dâi.

Hảw la̒ ản môô̭ch chiếc du tle fái kâ̒n têểnh 4 mo̭l te̒w lêênh tí bít kô̭t du puô̭c paw pơ̭i ha̒. Ka̭ la̒ du, kế pớ ka̭ lôông kô̭t tê̒n têểnh ka̭ bít ta̒n kô̭t du paw pơ̭i ha̒, khăw khi chiếc du ản la̒ xoong, nha̒ Lang tê̒w fái mơ̒i thâ̒i Tlươ̭ng wê̒l kủng. Tloong ka̭ thâ̒i Tlươ̭ng khẩn, kỏ môô̭ch fương puô̒ chiê la̒ 3 woo̒ng ti khăw dôổng thâ̒i kủng, bươ̒ ti bươ̒ teẻnh. Kắch chiếc du khwáng 25 – 30cm fái toỏng 3 kải koo̭c chṷm la̭i pơ̭i ha̒, tă̭ch lêênh di̭ môô̭ch bâm kủng, thâ̒i Tlươ̭ng khẩn mơ̒i thă̒nh hwa̒ng thuổng hướng lḙ̂ bâ̭t pơ̭i chơi pui du.

Khăw khi khẩn xoong, thâ̒i Tlươ̭ng xin kwé âm zương, nểw ản, thâ̒i Tlươ̭ng la̒ mo̭l ản chơi du tâ̒w tiên, ngă̒i hôm khăw mởi tố tlức cho zân Mươ̒ng pui.

Tlo̒ chơi zoong ỉ ngiḙ̂ tỉn ngươ̭ng fô̒n thư̭c kă̒w muô̒

Mo̭l Mươ̒ng kỏ zất tư̒ tlo̒ chơi zân zan mé chăng fái tlo̒ no̒ i ản cho̭n paw chơi tloong lḙ̂ hô̭i, tảng kế la̒ lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ (wa̒i bớ tha môô̭ch muô̒ mởi ko̒n zoong ỉ ngiḙ̂ kă̒w muô̒), cho dêênh môô̭ch khổ tlo̒ chơi ko̒n kỏ ỉ ngiḙ̂ kuố tỉn ngươ̭ng fô̒n thư̭c. Môô̭ch khổ tlo̒ kỏ nô̭i zung nhơ khăw: Tlo̒ chơi nẻm ko̒n, tẩng môô̭ch kô̭t (thươ̒ng la̒ kâl luô̒ng kỏ ngo̭n pơ̭i lả) kỏ tliê̒w ză̭l khwáng 10 – 15m. Tlêênh ngo̭n pé koong thă̒nh hi̒nh tlo̒n, kỏ dươ̒ng kỉnh khwáng 40cm. Tlải ko̒n ản la̒ pớ 4 miểng pái, nhuô̭m ta̒n mă̒w xeenh, tó, tỉm, wa̒ng, pả gép paw pơ̭i ha̒, pên tloong nhô̒i pôông, i kỏ tlải nhô̒i pă̒ng hô̭t lo̭, hô̭t tâ̭w xeenh. Xân nẻm ko̒n la̒ môô̭ch pa̭i tất hôô̭ng, mo̭l thi̒ nẻm ko̒n kỏ ká ôông tưở pơ̭i ỉ pả nẻm cho ha̒, hăi môô̭ch pên ôông tưở pơ̭i môô̭ch pên ỉ pả. Thew goóc dô̭ văn hwả fô̒n thư̭c, tlải ko̒n zoong iểw tổ kuố âm – zương; ôông tưở – ỉ pả hwa̒ paw la̒ dêênh wiḙ̂c xinh xôi nắi nớ.

Tlo̒ teẻnh kâ̒i i zơ̒ng di̭, teẻnh kâ̒i, lô̭ kâ̒i la̒ âm, ko̒n kon kâ̒i la̒ zương, khi kon kâ̒i tí paw lô̭ kâ̒i la̒ âm zương tang dổi ha̒. Kon kâ̒i ka̭ ản teẻnh ti zoong thew ỉ ngiḙ̂ fát tliến mo̭l chơi pắt ản kon kâ̒i ỉ ngiḙ̂ la̒ nhâ̭n ản lôô̭c.

I chôổng zơ̒ng di̭, tlo̒ tâm kảw chăng fái tí cho dố khức mă̭nh, khức khwé kuố mo̭l mo̒ ko̒n kỏ ỉ ngiḙ̂ fô̒n thư̭c. Khă̒i tâm kảw la̒ zương, kổl la̒ ân, âm – zương zaw hwa̒, xán fấm tlỉnh la̒ ta̒n hô̭t kảw tí nuôi khôổng kon mo̭l.

Wa̒i tha ko̒n tư̒ xinh hwa̭t văn hwả, tlo̒ chơi kuố mo̭l Mươ̒ng tloong ta̒n ngă̒i Thết kố tliê̒n, lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ zoong ỉ ngiḙ̂ khu pên tloong tlo̒ chơi. Pớ tlo̒ chơi, moong hảw chwiê̒n tái cho hâ̭w thể ta̒n thôông tin, ước boo̭ng, tất tlơ̒i zaw hwa̒, ba̭n bâ̭t xinh xôi, kon mo̭l ản bi̒nh an.