Wa̒i 40 thuối, la̒ mo̭l law dôô̭ng tlỉnh tloong nha̒ kỏ 5 mo̭l, eenh Bu̒i Văn Zư̭c, xỏm Cha, xa̭ Ngoo̭c Xơn (La̭c Xơn) tơ̒ng tlái kwa chăng éw lâ̒n "tấch pươ̭”. Nhơ̒ chi̭w khỏ, ỉ thức chú dôô̭ng bươn lêênh, eenh la̒ dêênh ản kơ ngơi khang tlang, diê̒w kiḙ̂n kinh tể bư̭ng chắc, kuô̭c khôổng ẩm do.
Eenh Bu̒i Văn Zư̭c (pên tăm) xỏm Cha, xa̭ Ngoo̭c Xơn (La̭c Xơn) tha khói kải nge̒w bươn lêênh la̒ ză̒w pớ wiḙ̂c fát tliến kinh tể nôông ngiḙ̂p.
Bang thiểng la̒ bu̒ng tlung tâm xa̭ mé diḙ̂ hi̒nh xỏm Cha khả la̒ lêênh thuổng, khu zân kư thi̒ chăng tâ̭p tlung, diê̒w kiḙ̂n ha̭ tơ̒ng, tơ̒i khôổng, thu nhâ̭p kuố ta̒n hô̭ zân i chăng hơn ta̒n xỏm khác la̒ kơ no̒. La̒ kon thử 3 tloong nha̒ thuô̭c hô̭ nge̒w kỏ têểnh 8 mo̭l, pớ ka̭ eenh Zư̭c lḙ̂ bơ̭ ké tha ớ tluổ ka̭ di̭ kuô̭c khôổng la̒ môô̭ch kon khổ 0. Eenh Zư̭c pô̭ la̭i: ka̭ mởi tắch hô̭, kải kỏ nhất tôi ản za di̒nh hal pên hô̭ tlơ̭ la̒ khwáng tlải tô̒l lo̭l, tá hwang. Tlái kwa thứ thắch thơ̒i zan tâ̒w, ôông pa̒ tôi dôô̭ng biên ha̒ kổ gẳng zu̒ng khức mêê̒nh kái ta̭w khu tất tô̒l, lo ản éw bổn muô hô̭t zôổng lế. Tích kư̭c la̒ lṷng khăw di̭ i nhâ̭n ản wê̒l "tlải ngoo̭ch”, kuô̭c khôổng dâ̒n ốn di̭nh hơn, chăng ko̒n kắnh fái lo ăn tơ̒ng pươ̭.
Ớ xạ Ngoo̭c Xơn pô̭ tlung, xỏm Cha pô̭ tluổ, khỉ hâ̭w kôô̒ng tất dác i hơ̭p tí lôông kâl la̒ mă̒w. Wa̒i ziḙ̂n tích kâl lế lai, ta̒n hô̭ tloong xỏm lôông miể ngwiên liḙ̂w, môô̭ch khổ ziḙ̂n tích fát tliến kâl miể. Tư̒ nha̒ khác, eenh Zư̭c i cho̭n thâm keenh kâl lế lai. Tí fát tliến kinh tể, chăng pă̒n loo̒ng pơ̭i kuô̭c khôổng tlí ớ mớc bi̒nh bi̒nh, eenh tỉnh twản, bâ̭n zṷng khá năng tư̭ thân tí bớ hôô̭ng ziḙ̂n tích tất lôông. Kử zơ̒ng di̭, ziḙ̂n tích kâl lế thâm keenh 2 bṷ kuố za di̒nh eenh zwi tli̒ ốn di̭nh hơn 1ha, mơ̭i mo̒ bṷ lôông khwáng 20 kân zôổng.
Nhơ̒ dâ̒w tư chăm xoóc thew dủng kwi tli̒nh cho dêênh xán xwất zoong la̭i hiḙ̂w kwá kaw, năng xwất dám báw. Tloong di̭, năng xwất bṷ xwân he̒ ản tlêênh 10 tẩn/ha, bṷ dôông ản khwnág 6 tẩn/ha. Ớ diḙ̂ fương, ti̒nh hi̒nh paảnh lế tloong tư̒ năm kwa khả thwâ̭n lơ̭i, mo̭l muô têểnh tlô̭ wâ̒n tí thu gom. Eenh Zư̭c thươ̒ng paảnh lế thươi, wiḙ̂c thu hwă̭ch pơ̭i puôn paảnh ngăl ớ khu xán xwất. Ba̒i năm khânh ni, tí nơng kaw zả tli̭ kâl lôông bṷ dôông, eenh thứ lôông kâl la̭c ản dố hiḙ̂w kwá tốt cho dêênh bớ hôô̭ng ziḙ̂n tích lôông la̭c. Eenh Zư̭c chiê xé: Pớ ka̭ chwiến tối la̭i lôông la̭c bṷ dôông nguô̒n thu zoong la̭i ản tư̒ hơn hắn. La̭c zố ớ huối tloong wâ̒n, paảnh thươi kỏ zả éw nhất 10.000 dôô̒ng/kân, kaw nhất pớ 15.000 - 18.000 dôô̒ng/kân. Kôô̒ng pơ̭i 2.000m2 tôi thu tlêênh 10 tliḙ̂w dôô̒ng mơ̭i bṷ.
Kỏ ản fâ̒n bổn tích lwi̭ pớ lôông kâl, eenh dâ̒w tư la̭i chăn nuôi tí nhă̒m môô̭ch fâ̒n tư̭ kung, tư̭ kấp cho nha̒, fâ̒n tư̒ fṷc bṷ fát tliến kinh tể tlêênh kơ xớ tâ̭n zṷng thức ăn tlêênh hâ̒ng kôô̒ng ta̒n xán fấm fṷ thu pớ nôông ngiḙ̂p. Zấp ni̒ za di̒nh eenh nuôi 6 kon tlu, po̒, khânh chṷc kon kủi nảng, ha̒ng tlăm kon ka, ngan kôô̒ng xán lươ̭ng kả nuôi tloong tâ̒m mơ̭i mo̒ năm tlêênh 1 ta̭. Eenh Zư̭c cho hăi: Wiḙ̂c tê̒w dâ̒w tư chăn nuôi kóp fâ̒n tảng kế tăng nguô̒n thu pớ hwa̭t dôô̭ng nôông ngiḙ̂p. Pớ tlải tô̒l kó tư̭ nhiên, ziḙ̂n tích kó VA6, fâ̒n thân - lả kâl lế thươi kôô̒ng pơ̭i kâl lế hô̭t, tôi chú dôô̭ng zư̭ tlư̭ nguô̒n thức ăn cho za xúc, za kâ̒m.
Khăw ha̒ng chṷc năm kiên tli̒ kôô̒ng fát tliến kinh tể nôông ngiḙ̂p, kuô̭c khôổng kuố za di̒nh eenh Zư̭c thăi tối ho̭ nét. Wa̒i wiḙ̂c kỏ ản ngôl nha̒ khaa̒nh to hôô̭ng, thôốch nhất xỏm, za di̒nh eenh ko̒n năm zư̭ khổi ta̒i xán gô̒m mă̭t pă̒ng xán xwất, ta̒n bâ̭t nuôi foong fủ zoong la̭i zả tli̭ chăng nhó.
Thew eenh Bu̒i Văn Hwản, Tlướng xỏm Cha, kải tluổ ớ diḙ̂ pa̒n kỏ bu̒ng dă̭c biḙ̂t khỏ khăn cho dêênh tơ̒i khôổng kuố mo̭l zân tlôông ngỏ paw wiḙ̂c lôông kâl, chăn nuôi la̒ tlỉnh. Ká xỏm kỏ 146 hô̭ thi̒ 37 hô̭ thuô̭c ziḙ̂n nge̒w, kâ̭n nge̒w kôô̒ng hô̭ kỏ mớc khôổng tlung bi̒nh chiểm fâ̒n kho̭m. Eenh Bu̒i Văn Zư̭c la̒ hô̭ diến hi̒nh pớ nge̒w bươn lêênh la̒ ză̒w. Mô hi̒nh chwiến tối kơ kẩw kâl lôông, bâ̭t nuôi kuố eenh ản tư̒ nha̒ nge̒w, kâ̭n nge̒w tloong xỏm hoo̭c hói. Eenh tlớ thă̒nh tẩm gương twiên chwiê̒n, bâ̭n dôô̭ng wi tỉn, kóp fâ̒n khích lḙ̂ hô̭ ko̒n nge̒w, tư̭ tin bươn lêênh la̒ ăn kinh tể tí tha khói ản kải nge̒w.
Hwiḙ̂n Tân La̭c kỏ 85% zân khổ la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng. Ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n tâ̭p tlung nguô̒n lư̭c, hwi dôô̭ng tham za kuố ta̒n kác kấp, ngă̒nh, nhân zân tí la̒ tư̒ tlương tli̒nh, zư̭ ản, tlỉnh xắch zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n. Cho dêênh la̒ ản tư̒ kết kwá kwan tloo̭ng, tơ̒i khôổng bâ̭t chất, tinh thâ̒n kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ tơ̒ng pước ản kái thiḙ̂n, nơng kaw, kóp fâ̒n la̒ xoong ta̒n mṷc tiêw, tlí tiêw fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i kuố diḙ̂ fương.
Ta̒n kản bô̭ Hô̭i Chư̭ thâ̭p tó tính Hwa̒ Bi̒nh zất xúc dôô̭ng khi tlửng kiển hă̒nh dôô̭ng nhân văn, ỉ ngiḙ̂ bươ̒ xắi tha - ka hiển zác ma̭c tâ̒w tiên kuố tính ản hiển bới ôông Vṷ Hư̭w Lu̒ng, 86 thuối, tlủ ớ tố 13, fươ̒ng Tân Thi̭nh, thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh. Wiḙ̂c la̒ ni̒ zoong la̭i hi boo̭ng cho ta̒n mo̭l khaw khát ản dố lảng tloong kuô̭c tơ̒i.
Tính Hwa̒ Bi̒nh kỏ tlêênh 226 ngi̒n dét kon, tloong di̭ kỏ tlêênh 53 ngi̒n dét kon mo̭l zân tôô̭c Kinh kôô̒ng pơ̭i tlêênh 173 ngi̒n dét kon kuố tư̒ zân tôô̭c khác. Tlước thư̭c tla̭ng dét kon bi̭ tai na̭n thương tích năm no̒ i xắi tha, thơ̒i zan kwa, tính dă̭c biḙ̂t kwna tâm têểnh kôông tác báw bḙ̂, chăm xoóc pơ̭i zảw zṷc dét kon pă̒ng ta̒n tlương tli̒nh, kắch la̒, hwa̭t dôô̭ng thiết thư̭c, hiḙ̂w kwá. Môô̭ch tloong ta̒n hwa̭ô̭nt kóp fâ̒n tí dét kon fát tliến ká thắi wê̒l poóc mêê̒nh kôô̒ng tinh thâ̒n la̒ tlủ tloo̭ng la̒ tha môi tlươ̒ng khôổng, xân pui zôô̭ng an twa̒n.
Ngăl khăw khi ản kấp tất ớ, tư̒ nha̒ zân tôô̭c Môông i ta̒ chwiến wê̒l Khu pu̒ng ớ mởi Tẳw Na̒ ớ xỏm Tă̒w Na̒, xa̭ Kun Few (Mai Châw) tí la̒ nha̒, tố tlức la̭i kuô̭c khôổng tí "an kư” thew dủng ngwiḙ̂n boo̭ng. Ni la̒ môô̭ch tloong ta̒n khu bư̭c pu̒ng ớ mởi ản tính dâ̒w tư pớ ta̒n nguô̒n bổn hô̭ tlơ̭, fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ kôô̒ng pơ̭i miê̒n nủi ản tliến khai thă̒nh kôông tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Mai Châw pô̭ tluổ kôô̒ng ká thắi tính pô̭ tlung.