Thường trực Đảng ủy xã Khoan Dụ (Lạc Thủy) cùng các đồng chí đảng viên chi bộ Hoàng Đồng ôn lại lịch sử thành lập tổ đảng Hoàng Đồng tại nơi 4 thanh niên ưu tú của thôn được kết nạp Đảng ngày 21/12/1930.
Theo những tài liệu lịch sử ghi chép lại, trước khi có Đảng, từ năm 1893 – 1895, nhân dân xã Khoan Dụ đã có những cuộc đấu tranh quyết liệt không cho bọn tư sản Pháp vào Khoan Dụ để chiếm đất, lập đồn điền. Tinh thần đấu tranh tự chủ đó đã được tiếp nối, hun đúc, làm nên mảnh đất Khoan Dụ kiên cường.
Tháng 2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là bước ngoặt lịch sử trong tiến trình cách mạng Việt Nam. Sự ra đời của Đảng đã trở thành luồng gió mạnh thổi bùng phong trào đấu tranh của nhân dân các dân tộc trong cả nước. Từ các phong trào cách mạng sôi sục cho thấy sự cần thiết phải có sự lãnh đạo của tổ chức Đảng ở Hòa Bình. Do đó, tháng 9/1930, chi bộ Thanh Khê - Trung Trữ (thuộc huyện Gia Khánh, tỉnh Ninh Bình) đã phân công đồng chí Hoàng Tường - một đảng viên của chi bộ - lên nắm tình hình, tuyên truyền, vận động, hoạt động và có nhiệm vụ kết nối xây dựng cơ sở cách mạng tại làng Hoàng Đồng (xã Khoan Dụ) thuộc Châu Lạc Thủy. Lý do xã Khoan Dụ, thôn Hoàng Đồng được lựa chọn để xây dựng cơ sở cách mạng vì đây là địa phương có truyền thống đấu tranh kiên cường. Đồng thời, nơi đây cũng có nhiều người quê Ninh Bình, sẽ thuận lợi cho công tác tuyên truyền, vận động của đồng chí Hoàng Tường.
Dựa vào mối quan hệ quen biết, đồng chí Hoàng Tường gây dựng được lòng tin của nhân dân, nhất là 4 thanh niên ưu tú Nên, Ngọc, Vũ Hán, Vũ Sở. Đây là những thanh niên tiến bộ đang theo học tại nhà thờ Khoan Dụ. Từ chỗ khơi dậy tình cảm quê hương, đồng chí Hoàng Tường đã khéo giác ngộ cách mạng cho nhóm thanh niên yêu nước và tinh thần đoàn kết rộng rãi trong mặt trận dân tộc phản đế do Đảng lãnh đạo. Tháng 10/1930, cơ sở cách mạng ở Hoàng Đồng đã phát triển thêm một số quần chúng tiến bộ, nhóm thanh niên này đã trở thành hạt nhân lãnh đạo của xã Khoan Dụ và huyện Lạc Thủy.
Dấu mốc lịch sử đó chính là ngày 21/12/1930, dưới gốc cây Đề, bên bờ sông Bôi, chi bộ Thanh Khê - Trung Trữ đã kết nạp đồng chí Nên, đồng chí Ngọc và 2 anh em ruột là đồng chí Vũ Hán, Vũ Sở vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Tổ Đảng Hoàng Đồng chính thức được thành lập gồm 5 đồng chí. Đây là cơ sở Đảng đầu tiên của xã Khoan Dụ, của huyện Lạc Thủy và của tỉnh Hòa Bình ngày nay.
Tổ Đảng Hoàng Đồng từ khi thành lập đã tạo được ảnh hưởng rộng rãi trong nhân dân. Bởi tổ Đảng đã đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, kêu gọi nhân dân đấu tranh, phản đối thực dân Pháp khủng bố phong trào cách mạng. Tổ Đảng là hạt nhân tiên phong trong các cuộc đấu tranh của nhân dân địa phương. Lo sợ trước sự lớn mạnh của Đảng, của cách mạng, ngày 1/10/1931, thực dân Pháp mở cuộc truy quét tổ Đảng Hoàng Đồng, bắt giam 4 đồng chí đảng viên. Song không vì thế mà tinh thần đấu tranh cách mạng của nhân dân Khoan Dụ bị khuất phục. Vì sau đó, chi bộ Thanh Khê - Trung Trữ tiếp tục cử các đồng chí đảng viên về Khoan Dụ hoạt động, trao đổi tin tức, vận động nhân dân viết đơn đấu tranh đòi giảm sưu thuế, đòi quyền tự do dân chủ… Như vậy, tuy tổ Đảng Hoàng Đồng chỉ tồn tại một thời gian ngắn, song dấu mốc đó đã mở ra bước ngoặt lịch sử, thức tỉnh tinh thần cách mạng, động viên nhân dân Lạc Thủy nói riêng, toàn tỉnh nói chung vùng lên đấu tranh giải phóng dân tộc do Đảng lãnh đạo.
Trong giai đoạn này, từ đốm lửa cách mạng ban đầu ở Lạc Thủy đã nhen lên những ngọn lửa lớn ở Lạc Sơn, thị xã Hòa Bình và sau lan rộng ra toàn tỉnh, tiến đến thành lập Đảng bộ tỉnh (tháng 1/1945) trực tiếp lãnh đạo phong trào Cách mạng địa phương.
Tự hào ôn lại truyền thống của ngọn lửa cách mạng Hoàng Đồng, đồng chí Nguyễn Văn Thùy, Bí thư Đảng ủy xã Khoan Dụ khẳng định: Phát huy tinh thần của tổ Đảng Hoàng Đồng trong kháng chiến chống Pháp, nhân dân Khoan Dụ luôn anh dũng, kiên cường. Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân xã Khoan Dụ đã vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống Pháp. Phát huy truyền thống đó, ngày nay, Đảng bộ và nhân dân xã Khoan Dụ không ngừng tiếp tục phấn đấu, xóa bỏ nghèo nàn, lạc hậu, tăng cường phát triển KT – XH, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
Dương Liễu
Bùi Đức Hinh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh
Phát triển bởi ICT GROUP.
