Chương trình do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) phối hợp UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức.

Theo Bộ NN-PTNT, từ năm 2016 về trước, hoạt động của hợp tác xã (HTX) nông nghiệp ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) còn hạn chế, lúng túng, hiệu quả thấp nên chưa thu hút được nhiều thành viên tham gia. Tháng 3-2016, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án "Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tại ĐBSCL”; các tỉnh đã chọn 156 HTX và 19 tổ hợp tác tham gia thí điểm. Qua hai năm thực hiện chất lượng các HTX được cải thiện đáng kể, tăng cả về quy mô hoạt động, tăng vốn và diện tích; trình độ cán bộ quản lý HTX được nâng lên, các HTX còn tích cực tham gia hoạt động xã hội và đầu tư các công trình công cộng ở địa phương.

Cùng với đó, số lượng HTX nông nghiệp được thành lập mới ở ĐBSCL cũng tăng nhanh. Đến hết năm 2018, toàn vùng ĐBSCL có 1.803 HTX nông nghiệp, chiếm 13% tổng số HTX nông nghiệp của cả nước. Trong hai năm 2017 và 2018, ở ĐBSCL tăng tới 552 HTX nông nghiệp với tổng số thành viên khoảng 230 nghìn người.

Đến thời điểm hiện tại, ĐBSCL là một trong ba vùng có số lượng HTX nông nghiệp thành lập mới cao nhất cả nước. Trong đó, nhiều HTX nông nghiệp chủ động liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị như: HTX xoài Tân Thuận Tây, tỉnh Đồng Tháp liên kết với Công ty Long Uyên về sản xuất và tiêu thụ xoài; các HTX sản xuất khóm Tân Lập, sầu riêng Ngũ Hiệp, xoài Cái Bè, thanh long Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP có liên kết với doanh nghiệp đã tăng cao về hiệu quả, lợi nhuận cho xã viên.

Tuy nhiên, các diễn giả cũng cho rằng, hiện nay vẫn còn nhiều HTX nông nghiệp yếu, quy mô sản xuất chưa đáp ứng yêu cầu; các mô hình HTX thích ứng với biến đổi khí hậu có hình thành nhưng còn tự phát, nhỏ lẻ, chưa có cơ sở khoa học. Bên cạnh đó, sự đầu tư của Nhà nước còn ít, nhất là cơ sở hạ tầng.

Tiến sĩ Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN-PTNT), lưu ý: "Hiện tượng thời tiết cực đoan, mưa, lũ, hạn mặn gia tăng, thiếu nước ngọt cho sản xuất và sinh hoạt, sạt lở ở các vùng ven biển… là những tác động đáng lo ngại của biến đổi khí hậu ở vùng ĐBSCL. Vì vậy, việc liên kết sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị của các HTX nông nghiệp nhằm tăng quy mô sản xuất càng trở nên cấp bách”.

Theo Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp Lê Minh Hoan, để ĐBSCL phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu cần tổ chức lại sản xuất, quy hoạch lại ngành hàng phù hợp với mỗi vùng sinh thái đặc trưng. Đồng thời, để tăng sức cạnh tranh, các chuỗi ngành hàng nông sản phải được hình thành.

"HTX phải trở thành chỗ dựa, giữ vai trò liên kết với doanh nghiệp. Để thích ứng với biến đổi khí hậu, bên cạnh các giải pháp công trình, thì cần đến giải pháp phi công trình do chính cộng đồng dân cư tổ chức thực hiện với sự điều chỉnh của quy hoạch chung. Thích ứng biến đổi khí hậu cần hướng tới đa dạng hoá phát triển nông nghiệp, thay đổi lịch thời vụ; xây dựng các chương trình, kế hoạch thích ứng; nâng cao nhận thức của cộng đồng về sử dụng bền vững tài nguyên nước thích ứng với biến đổi khí hậu”, Bí thư Tỉnh uỷ Đồng Tháp nói.

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ lưu ý, vùng ĐBSCL đang chịu nhiều thách thức, tác động của biến đổi khí hậu. Do đó, để phát triển kinh tế - xã hội nói chung và nông nghiệp nói riêng một cách bền vững, cần thay đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp thuần túy sang tư duy phát triển kinh tế nông nghiệp đa dạng, đáp ứng nhu cầu thị trường. Đồng thời, chuyển từ số lượng sang chất lượng, phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch gắn với chuỗi giá trị. Bộ NN-PTNT và các bộ ngành liên quan cần quan tâm, triển khai có hiệu quả các giải pháp nhằm nâng cao hoạt động các HTX nông nghiệp ở ĐBSCL thích ứng với thị trường trong bối cảnh hội nhập quốc tế và biến đổi khí hậu. Nghiên cứu, đề xuất, bổ sung các chính sách hỗ trợ chế biến tiêu thụ sản phẩm đối với HTX nông nghiệp, chính sách đào tạo năng lực cán bộ, phát triển hạ tầng cho các HTX nông nghiệp…

Chiều cùng ngày, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ và đoàn công tác của Chính phủ đến làm việc với tỉnh Đồng Tháp về các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2019. Chủ tịch UBDND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Văn Dương cho biết, năm 2018, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 6,91%, tổng giá trị GRDP đạt gần 52 nghìn tỷ đồng. GRDP bình quân đầu người đạt 43,03 triệu đồng (vượt kế hoạch đề ra 39,82 triệu đồng), tăng 18,5% so với năm 2017. Trên từng lĩnh vực, Đồng Tháp đã đạt được những kết quả quan trọng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 4,28%, thấp hơn bình quân của cả nước đang ở mức 5%. Phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh đạt nhiều kết quả tích cực. Đến nay, Đồng Tháp có 54 xã đạt 19/19 tiêu chí, phấn đấu đến năm 2020, có 60% số xã trong toàn tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Đồng Tháp dẫn đầu các tỉnh trong khu vực về công tác đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài. Nhờ chú trọng lựa chọn đối tác và trực tiếp đến khảo sát các đơn hàng trước khi ký hợp đồng, phần lớn người lao động đều có việc làm, thu nhập khá, từ đó khuyến khích người dân tiếp tục đăng ký đi làm việc ở nước ngoài ngày càng nhiều. Trong năm 2018, đã có hơn hai nghìn lao động xuất cảnh đi làm việc ở nước ngoài (đạt 200,7% kế hoạch). Tuy nhiên, việc kêu gọi doanh nghiệp vào đầu tư tại địa phương vẫn còn gặp nhiều khó khăn do hạ tầng giao thông vẫn chưa được đầu tư đầy đủ, gây cản trở tới phát triển của Đồng Tháp. Tỉnh Đồng Tháp kiến nghị Bộ Giao thông vận tải và Chính phủ đầu tư tuyến đường bộ cao tốc mới An Hữu - Cao Lãnh, cầu Sở Thượng 2 trên tuyến Quốc lộ N1 và dự án Quốc lộ 30 đoạn tuyến tránh TP Cao Lãnh.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá cao về kết quả kinh tế - xã hội mà Đồng Tháp đạt được. Đồng thời đề nghị tỉnh Đồng Tháp sớm làm việc với Bộ Giao thông vận tải và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để tính toán kế hoạch, phương án đầu tư để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét triển khai dự án cao tốc An Hữu - Cao Lãnh theo hình thức PPP, Bộ Kế hoạch và Đầu tư bố trí vốn để Bộ Giao thông vận tải hoàn thành dứt điểm Quốc lộ 30 tuyến tránh Cao Lãnh, sử dụng vốn dự phòng đầu tư công trung hạn để triển khai dự án cầu Sở Thượng 2, tạo sự lan toả cho kinh tế của tỉnh và các tỉnh lân cận.

Phó Thủ tướng đề nghị Đồng Tháp quán triệt thực hiện Nghị quyết số 01 và 02/NQ-CP của Chính phủ về các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội. Tiếp tục phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã và doanh nghiệp trên địa bàn. Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, nỗ lực hơn nữa trong cải cách hành chính để giữ thứ hạng cao trong xếp hạng Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI).