Phóng viên (PV): Xin Phó Thủ tướng cho biết ý nghĩa của việc Việt Nam trúng cử làm Ủy viên không thường trực HÐBA LHQ, nhiệm kỳ 2020 - 2021. Phó Thủ tướng đánh giá như thế nào về kết quả cuộc bỏ phiếu?

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh: Tối 7-6 (giờ Hà Nội), tại Niu Oóc (Mỹ), Ðại hội đồng LHQ đã bầu Việt Nam làm Ủy viên không thường trực HÐBA LHQ nhiệm kỳ 2020-2021. Việc trúng cử với số phiếu ủng hộ rất cao (192 trên tổng số 193 phiếu) thể hiện các nước hết sức coi trọng vai trò, vị thế của Việt Nam và nhất là khả năng đóng góp vào công việc chung của thế giới, khi Việt Nam tham gia HÐBA LHQ. Là Ủy viên không thường trực HÐBA LHQ, Việt Nam sẽ tham gia một tổ chức toàn cầu trong lĩnh vực bảo đảm an ninh, hòa bình, góp phần giải quyết các xung đột trên thế giới.

Việc Việt Nam quyết định tham gia ứng cử Ủy viên không thường trực HÐBA LHQ là bước triển khai cụ thể chủ trương đối ngoại của Ðại hội Ðảng lần thứ XII. Ðó là đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình hợp tác và phát triển; tích cực, chủ động hội nhập quốc tế; là bạn, đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế. Việc tham gia HÐBA LHQ cũng thể hiện tinh thần Chỉ thị 25/CT-TW của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030. Việt Nam sẵn sàng tham gia dẫn dắt, làm trung gian hòa giải những vấn đề quốc tế và khu vực quan trọng.

PV: Xin Phó Thủ tướng cho biết những ưu tiên của Việt Nam và những thách thức mà Việt Nam phải đối mặt khi đảm nhiệm vị trí Ủy viên không thường trực HÐBA LHQ nhiệm kỳ 2020 - 2021?

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh: HÐBA LHQ có vai trò rất quan trọng trong việc xử lý những vấn đề toàn cầu, nhất là vấn đề hòa bình, an ninh. Do đó, những đóng góp của Việt Nam sẽ dựa trên cơ sở các chương trình nghị sự của HÐBA LHQ. Ưu tiên của Việt Nam là thúc đẩy vai trò của chủ nghĩa đa phương, tôn trọng luật pháp quốc tế, giải quyết những vấn đề toàn cầu, vấn đề liên quan hòa bình, an ninh quốc tế. Ðó là mục đích cao nhất mà Việt Nam mong muốn đóng góp khi là thành viên HÐBA LHQ.

Ðương nhiên, HÐBA LHQ giải quyết rất nhiều vấn đề. Với vai trò, kinh nghiệm từ lần đầu tham gia HÐBA LHQ, nhiệm kỳ 2008-2009, Việt Nam mong muốn đóng góp giải quyết các vấn đề liên quan phụ nữ, trẻ em trong xung đột, hay xử lý bom mìn sau xung đột... Qua quá trình tham gia, Việt Nam thấy đây là những vấn đề quan trọng và sẽ là những ưu tiên của Việt Nam trong nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực HÐBA LHQ sắp tới. Khi tham gia HÐBA LHQ, mục đích của Việt Nam là thúc đẩy và giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực và thế giới, qua đó bảo đảm một môi trường hòa bình, thuận lợi cho phát triển đất nước.

Ðiều quan trọng nhất tại HÐBA LHQ là sự phối hợp, hợp tác giữa các nước ủy viên thường trực và không thường trực để bảo đảm các vấn đề đưa ra đạt được đồng thuận tốt nhất. Thực tế thời gian vừa qua cho thấy, tại HÐBA LHQ có hơn 90% số các vấn đề được giải quyết thông qua đồng thuận. Ðiều đó bảo đảm cho việc thực hiện các nghị quyết của HÐBA LHQ có hiệu quả cao. Khi những nghị quyết của HÐBA LHQ không đạt được thống nhất, hoặc có sự phủ quyết của một ủy viên thường trực HÐBA LHQ, có nghĩa rằng, trong HÐBA LHQ tồn tại sự khác biệt, thậm chí là chia rẽ. Ðây là điều Việt Nam cần tránh. Ðặc biệt, Việt Nam cần có sự phối hợp tốt với các nước ủy viên thường trực, cũng như các ủy viên không thường trực khác, để tạo được sự đồng thuận tốt nhất.

PV: Phó Thủ tướng đánh giá như thế nào về những nỗ lực của Việt Nam để đạt được kết quả đáng mừng này?

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh: Tham gia HÐBA LHQ là quyết định quan trọng; thể hiện vai trò, vị thế, trách nhiệm của Việt Nam là quốc gia thành viên LHQ, thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Chúng ta tham gia HÐBA LHQ để đóng góp vào vấn đề quan trọng nhất hiện nay của thế giới, đó là duy trì hòa bình, an ninh và ổn định. Ðây cũng là lần thứ hai Việt Nam tham gia HÐBA LHQ. Sự tham gia, đóng góp của Việt Nam trong nhiệm kỳ đầu (2008 - 2009), đã được các thành viên LHQ ghi nhận. Do vậy, lần này khi Việt Nam ứng cử HÐBA LHQ đã có được sự tín nhiệm của các nước. Nhưng điều đó không có nghĩa Việt Nam trúng cử một cách nghiễm nhiên. Trong vòng 10 năm qua, chúng ta đã hết sức quyết liệt vận động để trúng cử với số phiếu cao nhất, với tư cách là một ứng cử viên duy nhất của nhóm châu Á - Thái Bình Dương tham gia HÐBA LHQ.

HÐBA LHQ là tổ chức có vai trò rất quan trọng. Các thành viên LHQ đều mong muốn có thể ứng cử để trở thành thành viên của HÐBA LHQ, nhưng không phải nước nào cũng có thể ứng cử và trúng cử. Việc cạnh tranh vào HÐBA LHQ hết sức quyết liệt giữa các nước trong cùng một nhóm. Trong lịch sử đã có những cuộc bầu cử với hơn 140 vòng mà không bầu được thành viên của một nhóm nước vào HÐBA LHQ. Ðiều đó nói lên rằng, việc Việt Nam là ứng cử viên duy nhất của nhóm châu Á - Thái Bình Dương và được bầu với số phiếu ủng hộ rất cao vào HÐBA LHQ là nỗ lực, quyết tâm rất lớn của chúng ta. Ðiều đó cho thấy, uy tín, vị thế của đất nước, cũng như khả năng đóng góp của Việt Nam cho HÐBA LHQ đã giúp tạo được sự thống nhất trong nhóm các nước châu Á - Thái Bình Dương khi đề cử Việt Nam.

PV: Cùng vai trò Ủy viên không thường trực HÐBA LHQ, năm 2020, Việt Nam cũng giữ cương vị Chủ tịch ASEAN. Chúng ta sẽ tận dụng cơ hội khi đảm nhận vai trò kép như thế nào, thưa Phó Thủ tướng?

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh: Năm 2020, theo cơ chế luân phiên, Việt Nam sẽ là Chủ tịch ASEAN, đồng thời bắt đầu nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực HÐBA. Ðiều thuận lợi là Việt Nam có thể đóng góp vào kết nối quan hệ giữa tổ chức LHQ hay HÐBA LHQ với các tổ chức khu vực. Ðây là một trong những mối quan tâm hàng đầu trong LHQ, nhằm tăng cường sự phối hợp giữa LHQ với các tổ chức khu vực. Với vai trò Chủ tịch ASEAN, Việt Nam có vị trí thuận lợi để đề xuất, thúc đẩy vấn đề này.

Tất nhiên, năm 2020 sẽ hết sức bận rộn, có nhiều khó khăn, nhiều công việc phải làm, khi chúng ta cùng lúc đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN và nếu như theo luân phiên, Việt Nam sẽ làm Chủ tịch HÐBA LHQ trong tháng 1-2020. Ðiều đó có nghĩa Việt Nam sẽ phải làm gấp đôi khối lượng công việc.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng.