Cán bộ, nhân viên Đại sứ quán và đại diện cộng đồng người Việt đón Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tại sân bay Vnukovo. (Ảnh: Trọng Đức/TTXVN)

Theo Đặc phái viên TTXVN, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam vừa về tới thủ đô Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus từ ngày 8-14/12.

Nhân dịp này, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu đã trả lời phóng viên về những kết quả nổi bật của chuyến thăm.

Hiện thực hóa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Liên bang Nga

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cho biết trong chuyến thăm chính thức Liên bang Nga, qua các hoạt động quan trọng của Chủ tịch Quốc hội, các nhà lãnh đạo Liên bang Nga rất mong đợi và cho rằng chuyến thăm này có ý nghĩa quan trọng đối với quan hệ hai nước. Mục đích của chuyến thăm nhằm thúc đẩy và tiếp tục hiện thực hóa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Liên bang Nga.

Tại các buổi hội đàm, hội kiến và gặp gỡ của các nhà lãnh đạo hai nước đã mang lại nhiều kết quả. Các nhà lãnh đạo Liên bang Nga nhấn mạnh chủ trương và thực hiện việc nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện đối với Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Văn Giàu, các nhà lãnh đạo Nga nhiều lần khẳng định giữa hai nước có mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời, đặc biệt Liên bang Nga nằm trong Liên bang Xô Viết trước đây, là một trong những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào tháng 1/1950.

Phía Nga đánh giá trong suốt chặng đường gần 70 năm qua nhiều thăng trầm, quan hệ hợp tác phát triển giữa hai nước thường xuyên được củng cố và tăng cường vì sự phồn vinh của mỗi nước.

Phía Nga đánh giá quan hệ chính trị giữa hai nước tiếp tục phát triển tốt đẹp, thể hiện qua các chuyến thăm cấp cao gần đây: Trong hơn một năm qua, chuyến thăm Liên bang Nga của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng (vào tháng 9/2018 trên cương vị Tổng Bí thư); chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Liên bang Nga D. Medvedev (tháng 11/2018) và chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Duma Quốc gia Nga (Hạ viện) Vyacheslav  Volodin (tháng 12/2018), chuyến thăm Liên bang Nga của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (tháng 5/2019) rất thành công, tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy hợp tác song phương trên tất cả các lĩnh vực.

Vấn đề quan trọng khác trong quan hệ hợp tác, các nhà lãnh đạo Nga cho rằng chúng ta hợp tác sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học- công nghệ, quốc phòng-an ninh. Bạn khẳng định với độ tin cậy chính trị mở đường cho các quan hệ hợp tác khác, rõ nét nhất trong hợp tác kinh tế.

Trong quan hệ kinh tế thương mại đầu tư giữa hai nước, hợp tác năng lượng, dầu khí của hai nước tiếp tục là trụ cột quan trọng. Có thể nói từ khi Liên minh kinh tế Á Âu ký Hiệp định thương mại tự do với Việt Nam vào năm 2016, hoạt động thương mại hai chiều song phương tăng lên rất nhanh. Năm 2015, kim ngạch hai chiều khoảng 2,5 tỷ USD, nhưng đến hết năm 2018 đã tăng lên 4,5 tỷ USD, tức là gần gấp đôi. Đây là số liệu của Việt Nam.

Còn theo số liệu thống kê của Liên bang Nga, kim ngạch thương mại song phương năm 2018 là 6,1 tỷ USD. Liên bang Nga cũng đánh giá rằng hai nước còn nhiều tiềm năng, lợi thế có thể đẩy mạnh hợp tác, cũng như đưa kim ngạch song phương lên mục tiêu là 10 tỷ USD.

Các nhà lãnh đạo Liên bang Nga nhiều lần nêu rõ năm 2019 là Năm chéo Việt Nam tại Liên bang Nga và Năm chéo của Liên bang Nga tại Việt Nam. Năm 2020 tại hai nước có nhiều sự kiện lớn lịch sử của đất nước: Nga kỷ niệm 75 năm Ngày Chiến thắng phát xít; Việt Nam kỷ niệm 45 năm Giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước, kỷ niệm 75 thành lập nước. Đặc biệt, hai nước trong tháng 1/2020 kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao...

Nhân những sự kiện này, các nhà lãnh đạo hai nước muốn mỗi nước cần tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, qua đây sẽ tác động được mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, đồng thời là cơ hội để giáo dục cho các thế hệ, nhất là lớp trẻ hiểu rõ về mối quan hệ rất tốt đẹp giữa hai nước.

Trong chuyến thăm chính thức lần này, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân vinh dự được Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Valentina Ivanovna Matviyenko mời phát biểu tại phiên họp toàn thể của Hội đồng. Có thể nói đây là điều hiếm có ở Hội đồng Liên bang. Chủ tịch Quốc hội đã trình bày bài phát biểu đề cập nhiều vấn đề bạn đánh giá rất cao và cũng rất xúc động.

Trong bài phát biểu về quan hệ Việt Nam-Liên bang Nga, được phát trực tiếp trên kênh truyền hình của Hội đồng Liên bang Nga (vmeste-rf.tv), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhắc lại sự ủng hộ mạnh mẽ, sự hỗ trợ vô giá của nhân dân Liên Xô và nhân dân Nga dành cho nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước những năm gần đây.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh người Việt Nam dành tình cảm sâu đậm với nước Nga, tình cảm đó xuất phát không chỉ từ sự ủng hộ và hợp tác, mà còn từ sự đồng điệu trong tâm hồn, thể hiện qua giao lưu, kết nối văn hóa giữa nhân dân hai nước...

Chủ tịch Quốc hội tin tưởng rằng quan hệ Ðối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Liên bang Nga tiếp tục được củng cố và phát triển; hợp tác giữa Quốc hội hai nước ngày càng hiệu quả và thiết thực, đóng góp vào sự phồn vinh, thịnh vượng của mỗi nước...

Trong khuôn khổ chuyến thăm lần này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Chủ tịch Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga Vyacheslav Volodin tham gia chủ trì Phiên họp lần thứ nhất của Ủy ban hợp tác liên nghị viện giữa Quốc hội Việt Nam và Duma Quốc gia Liên bang Nga.

Ngài Volodin cho rằng cùng với hợp tác song phương, hai bên còn gặp gỡ, tiếp xúc bên lề các diễn đàn quốc tế, khu vực. Và như vậy hợp tác nghị viện cần phải được tăng cường.

Đối với Liên bang Nga, Việt Nam là nước bạn bè truyền thống, anh em. Liên bang Nga luôn mong muốn phát triển quan hệ với Việt Nam đạt những kết quả đáng kể trong tất cả các lĩnh vực hợp tác để phát triển nền kinh tế hai đất nước. Đây  là hợp tác mới, được triển khai trên cơ sở Thỏa thuận đã ký giữa Chủ tịch Quốc hội Việt Nam và Chủ tịch Duma Quốc gia Nga vào cuối năm 2018. Trong khuôn khổ song phương, cơ chế Ủy ban hợp tác liên nghị viện Việt Nam và Liên bang Nga là cơ chế hợp tác nghị viện cao nhất và là lần đầu tiên Quốc hội Việt Nam thiết lập với nghị viện quốc gia khác.

Tại Phiên họp lần thứ nhất Ủy ban liên nghị viện hai nước, hai bên tập trung trao đổi chủ đề hợp tác trên các diễn đàn đa phương; trao đổi vấn đề rà soát, đánh giá lại việc ký kết và thực thi các điều ước quốc tế mà giữa hai nước ký kết; qua đó nghiên cứu và đưa ra những kiến nghị từ thực tiễn triển khai và áp dụng trong lĩnh vực pháp luật. Vấn đề khác trong phiên họp đầu tiên này hai bên cũng bàn nhiều về hợp tác khoa học công nghệ; hợp tác về quốc phòng, an ninh...

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cùng đại diện một số bộ liên quan có cuộc làm việc với Phó Thủ tướng Liên bang Nga, đặc biệt là lĩnh vực dầu khí, lĩnh vực năng lượng còn một số vấn đề hai bên cần tiếp tục xử lý.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng dành thời gian gặp gỡ và tiếp xúc với đại diện hội hữu nghị, những cựu chiến binh Nga tại Việt Nam. Những người đóng góp rất lớn công sức trí tuệ của mình cùng quân đội của chúng ta trong những năm tháng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Chủ tịch Quốc hội dành thời gian tiếp Chủ tịch Đảng Cộng sản Nga. Qua những cuộc gặp gỡ này, chúng ta thấy các bạn Nga có tình cảm rất đặc biệt, hữu nghị truyền thống, thủy chung với người dân Việt Nam. Chủ tịch Quốc hội cũng dành thời gian một ngày thăm Cộng hòa Tatastan - thuộc Liên bang Nga, nơi có thể nói là khai thác dầu và chế biến dầu khí đứng hàng đầu nước Nga và nhiều ngành công nghiệp phát triển có thể hợp tác với các địa phương của Việt Nam.

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu cho biết Chủ tịch Quốc hội Việt Nam thăm chính thức Cộng hòa Belarus lần này là chuyến thăm rất đặc biệt, khi Belarus vừa bầu cử Thượng viện, Hạ viện. Mặc dù vậy công tác chuẩn bị của bạn được tổ chức rất chu đáo. Trong chương trình phía Belarus bố trí Chủ tịch Quốc hội Việt Nam gặp gỡ các nhà lãnh đạo cao nhất của Belarus: hội kiến Tổng thống, Thủ tướng; hội đàm với Chủ tịch Thượng viện, Chủ tịch Hạ viện.

Tại các buổi hội kiến, hội đàm cấp cao, các nhà lãnh đạo Belarus đều đánh giá chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội nước ta lần này tạo động lực lớn cho quan hệ hai nước, đồng thời nâng tầm quan hệ hai nước.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, trong các cuộc làm việc, lãnh đạo hai nước đều nhấn mạnh mối quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp lâu đời, đến nay hai bên hợp tác nhiều mặt hiệu quả thiết thực.

Đồng thời, nhấn mạnh hiện nay kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước chưa tương xứng với tiềm năng và mong muốn của cả hai bên, vì thế  hai bên cần tìm ra những phương hướng hợp tác mới để thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại. Theo thống kê của bạn, năm 2018 kim ngạch song phương khoảng 153 triệu USD (số liệu Việt Nam thống kê là trên 92 triệu USD).

Cho rằng tiềm năng hợp tác còn rất lớn. Phía Belarus mong muốn hai bên tìm ra những phương thức, những cơ chế hợp tác mới để có thể thúc đẩy hợp tác, đặc biệt là hợp tác kinh tế rõ nét hơn. Chủ tịch Quốc hội Việt Nam nêu vấn đề hai bên có thể liên doanh sản xuất những mặt hàng có nhu cầu tại Việt Nam.

Tháng 9/2019, Belarus đã khánh thành Nhà máy Liên doanh sản xuất xe ôtô tải tại Việt Nam. Hiện nhu cầu của Belarus là nhập cao su, thay vì nhập cao su về để chế biến ra những sản phẩm cao su, có thể đặt nhà máy tại vùng cao su ở Việt Nam, khi đó chắc chắn giá thành sẽ hạ hơn. Cùng với đó là hợp tác chế biến sản phẩm nông nghiệp như cà phê, chè, hoa quả nhiệt đới của Việt Nam...

Phía Belarus mong muốn thiết lập một kênh xuất nhập khẩu giữa hai nước; mong muốn Việt Nam mở rộng nhập phân kali vì bạn có nguồn cung rất lớn. Ngoài ra, Belarus cũng có thế mạnh về sữa, liên doanh ở Việt Nam đang hoàn thiện về mặt thủ tục...

Trong chuyến thăm, hai bên thảo luận và thống nhất nhiều biện pháp cụ thể nhằm đưa hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư phát triển hơn nữa, trước hết là phối hợp triển khai hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á Âu. Bạn nhấn mạnh trong quan hệ kinh tế, hai nước có khả năng bổ trợ, hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển. Cả hai nước cần tiếp tục nỗ lực đẩy mạnh hợp tác hướng tới phấn đấu nâng kim ngạch song phương lên 500 triệu USD.

Theo gợi ý của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, hai bên cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp giao lưu tìm hiểu cơ hội hợp tác lẫn nhau. Chủ tịch Quốc hội khẳng định Việt Nam hoan nghênh các doanh nghiệp của Belarus đầu tư vào Việt Nam và sẵn sàng tại điều kiện cho các doanh nghiệp Belarus hợp tác đầu tư kinh doanh hiệu quả, ổn định lâu dài.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đề cập vấn đề diễn biến về Biển Đông và được bạn ủng hộ. Theo Chủ tịch Quốc hội, Việt Nam hoan nghênh nỗ lực của tất cả các nước đóng góp tích cực vào việc giữ gìn hòa bình, ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn tự do hàng hải, hàng không, vì hợp tác và phát triển trong khu vực; mong muốn Belarus ủng hộ lập trường, nguyên tắc của Việt Nam và ASEAN là giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), góp phần duy trì hòa bình, ổn định và phát triển trong khu vực.

Tóm lại, chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội nước ta tại Liên bang Nga và Cộng hòa Belarus là hoạt động đối ngoại cuối cùng của năm 2019. Chuyến thăm này được đánh giá rất thành công.

Trong các cuộc hội kiến, hội đàm cấp cao, các nhà lãnh đạo đã trao đổi, thảo luận sâu rộng, toàn diện nhiều lĩnh vực, từ quan hệ chính trị, kinh tế và các lĩnh vực khác đều đạt được sự thống nhất cao. Những vấn đề lớn chúng ta đề cập, như quan điểm về vấn đề Biển Đông đều được các bạn ủng hộ.

Công tác đón tiếp của bạn thật sự trọng thị và xúc động, bạn nâng cấp rất cao. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đến Cộng hòa Tatastan thuộc Liên bang Nga, khi làm việc với Tổng thống có Phó Chủ tịch Hội đồng Liên bang cùng tham dự.

Tại Belarus, Phó Chủ tịch Thượng viện đã ra sân bay đón, và khi Tổng thống hội kiến với Chủ tịch Quốc hội có cả Chủ tịch Thượng viện, Chủ tịch Hạ viện, Phó Tổng thống, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao cùng tham dự. Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam thăm chính thức hai nước lần này có sự tham gia của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu.../.