Nông dân xóm Sơn Phú, xã Cao Sơn (Đà Bắc) thu hoạch dong riềng.
(HBĐT) - Thời điểm này đang vụ thu hoạch rộ dong riềng, dọc tuyến đường tỉnh 433 qua các xã: Cao Sơn, Tân Minh, Mường Chiềng, Đồng Chum… của huyện Đà Bắc, bên các vạt nương bà con nông dân đang khẩn trương thu hoạch. Bà con phấn khởi bởi năm nay dong riềng được mùa bao nhiêu lại ngán ngẩm bấy nhiêu bởi mất giá…
Chị Đinh Thị Hiền, xóm Sơn Phú, xã Cao Sơn cho biết: Năm ngoái dong riềng bán được giá 1.500 đồng/kg, xe tải của tư thương dưới xuôi nối đuôi nhau lên xếp hàng chờ thu mua dong riềng, có bao nhiêu thương lái thu mua hết. Nhà tôi trồng 5.000 m2 giống cao sản, năm ngoái thu 10 tấn củ, bán được 15 triệu đồng, trừ chi phí còn lãi 10 triệu đồng. Năm nay vẫn diện tích năng suất như vậy nhưng chi phí đầu tư phân chuồng, phân vi sinh nhiều với giá thu mua có 700 đồng/kg, trừ chi phí chăm sóc, phân bón, vụ dong riềng này coi như thất bại. Cao Sơn là xã có diện tích trồng dong riềng lớn nhất huyện Đà Bắc, giá thu mua dong riềng ở xã khá hơn là 700 đồng/kg. đồng chí Triệu Phúc Thi, Chủ tịch UBND xã Cao Sơn cho biết: Năm 2013, toàn xã trồng được 320 ha dong riềng, năng suất bình quân ước đạt 30 tấn/ha. Vẫn biết việc giá cả lên xuống là quy luật của thị trường. Năm nay, giá dong riềng thấp nên tâm lý người dân "bỏ thì thương, vương thì tội". Giá thấp là vậy nhưng xã chỉ đạo bà con vẫn phải thu hoạch giải phóng đất để còn trồng cây màu khác.
Theo đồng chí Phạm Minh Sơn, Trưởng phòng NN&PTNT huyện, cây dong riềng thích nghi tốt với vùng đất khô hạn, đồi núi dốc, ít sâu bệnh, bà con thường trồng xen canh với ngô và một số cây màu khác. Chính vì thế nhiều năm qua, ở Đà Bắc dong riềng không ngừng tăng lên về diện tích và sản lượng. Củ dong riềng được thương lái thu mua đổ về xuôi chủ yếu chế biến lấy bột. Dong riềng được coi là cây trồng thế mạnh, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân Đà Bắc chỉ đứng sau cây ngô, sắn. Thực tế trong hai năm (2011-2012), người trồng dong riềng đã có thu nhập đáng kể từ loại cây trồng này. Năm 2013, toàn huyện trồng được 887 ha, tăng 20% so với năm 2012, năng suất bình quân ước đạt 122 tạ/ha, sản lượng ước đạt 108.214 tấn. Trong khi đó, giá thu mua bình quân toàn huyện 550 đồng/kg, chưa bằng một nửa so với năm 2012 (giá bình quân năm 2012 là 1.500 đồng/kg). Trên địa bàn huyện hiện không có cơ sở thu mua hay chế biến sản phẩm này mà chủ yếu bán cho tư thương dưới xuôi. Trước tình hình giá củ dong riềng thấp như hiện nay, huyện đã cử cán bộ chủ động xuống các xã chỉ đạo thu hoạch giãn vụ, diện tích trồng trước được thu hoạch trước để đảm bảo củ dong riềng khi thu hoạch không bị non quá và cũng không bị già quá mới cho bột tốt.
Theo tìm hiểu, giá dong riềng rẻ như hiện nay có nhiều nguyên nhân, trong đó, chủ yếu là đầu ra của sản phẩm này có nhiều biến động, do nhiều địa phương phía Bắc đồng loạt trồng dong riềng nên lượng củ tăng nhiều. Trong khi đó, các cơ sở chế biến tăng không đáng kể. Ngoài ra còn có yếu tố giá bột tại các thị trường lớn như Hà Nội đều giảm, thậm chí có tình trạng ế bột từ năm 2012 nên giá mua củ dong riềng cũng phải giảm theo.
Với chủ trương phát triển cây dong riềng thành cây mũi nhọn, trong 2 năm (2012-2013), huyện Đà Bắc đã triển khai nhiều giải pháp, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để khuyến khích các tổ chức, cá nhân mở rộng trồng. Cảnh “được mùa, mất giá” đã từng xảy ra với các sản phẩm nông nghiệp khác, nay đã xảy ra với sản phẩm dong riềng Đà Bắc.
Thực trạng này cần có sự vào cuộc của các cấp, ngành để tạo vùng nguyên liệu tập trung và có chiến lược quảng bá sản phẩm, tính đến lợi ích hài hòa giữa nhà nông và doanh nghiệp mới để cây dong riềng thực sự trở thành cây xóa đói giảm nghèo bền vững ở huyện vùng cao Đà Bắc.
Đinh Thắng