Một chiều hè chúng tôi đến xóm Bưng, xã Ngòi Hoa, xóm ven lòng hồ sông Đà. Dọc con đường là những mái nhà sàn. Đến thăm gia đình anh Bùi Văn Nhình, điều làm tôi ngạc nhiên là không có chiếc điếu cày ở bàn uống nước. Mọi người chỉ ngồi uống nước chè hay nước lá cây nói chuyện với nhau. Thấy tôi thắc mắc anh Nhình cho biết: Năm nay tôi 30 tuổi, từ ngày sinh ra, từ ông bà, bố mẹ rồi đến thanh niên chúng tôi đều không hút thuốc. Các cụ bảo thuốc không có lợi cho sức khỏe chỉ thêm bệnh tật. Rồi họ nói chuyện người này người kia hút thuốc lào, thuốc lá bị bệnh. Hút thuốc không chỉ hại cho mình mà cho vợ, con mình. Người lớn không hút thuốc nên chúng tôi bảo nhau cái gì có lợi thì học tập, làm theo, cái gì có hại cho cơ thể thì thôi.

Rót cho tôi bát nước lá cây, ông Bùi Văn Tĩnh, bác anh Nhình kể: Ngày trước xóm này cũng có người hút thuốc đấy. Họ đi làm ở ngoài về cũng tập theo người ta hút thuốc lá. Tết cũng mua về nhà mời anh em, bạn bè. Khi mời có người hút, người không. Nhưng khi hết Tết, xóm họp phản đối chuyện hút thuốc và tuyên truyền với gia đình cấm không cho người ấy mang thuốc về nhà hút ảnh hưởng đến trẻ nhỏ và thanh niên trong xóm. Từ đó họ không dám mang thuốc về xóm nữa. Từ thói quen không hút thuốc của người già và thanh niên trong xóm nên mỗi khi có người mang thuốc lá, thuốc lào đến xóm hút là mọi người cùng phản đối. Vì lợi ích chung của cộng đồng, các cấp chính quyền đẩy mạnh tuyên truyền về tác hại của khói thuốc.

Tiếp chúng tôi tại nhà, ông Bùi Văn Mịa, trưởng xóm Bưng cho hay: Từ nếp của ông bà để lại về chuyện không hút thuốc nên các thế hệ sau cũng không hút thuốc. Tuy không thành quy ước của xóm nhưng nhiều thế hệ đã nghiêm chỉnh thực hiện và là cơ sở để xét gia đình văn hóa. Cùng với đó là sự tuyên truyền mạnh mẽ từ các cấp chính quyền về tác hại khói thuốc nên mọi người tránh xa. Nhiều con em đi làm xa về chỉ dám lén lút hút chứ không dám công khai. ông Bùi Văn Nhàn, Chủ tịch UBND xã Ngòi Hoa cho biết: Việc xóm Bưng không khói thuốc đã thành nếp từ nhiều năm nay. Cũng từ xóm Bưng, chúng tôi đẩy mạnh tuyên truyền trên loa đài, qua các cuộc họp, hội nghị về tác hại khói thuốc đến sức khỏe con người đến các xóm trong xã. Từ đó, ý thức của người dân đã được nâng lên trong việc không sử dụng thuốc lá.

                                                                 Việt Lâm