Công ty may Hồ Gươm, xã Phong Phú (Tân Lạc) hoạt động hiệu quả, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động địa phương.

Trong bối cảnh khó khăn, tăng trưởng kinh tế (tốc độ tăng GRDP) không đạt mục tiêu đề ra. Năm 2021 đạt 2,86%, thấp hơn tốc độ tăng trưởng 3,7% của năm 2020. Năm 2022 đạt 9,47% (riêng quý IV bắt đầu suy giảm). 6 tháng đầu năm 2023, tốc độ tăng trưởng GRDP của tỉnh chỉ đạt 0,73%, dự kiến cả năm 2023 đạt 3,87%; bình quân 3 năm đạt 5,4%. Để đạt mục tiêu tăng trưởng bình quân GRDP từ 9%/năm trở lên thì năm 2024, 2025 cần phải có tốc độ tăng trưởng bình quân đạt gần 15%; còn nếu chỉ đạt mức tăng trưởng 9% thì bình quân 5 năm 2021 - 2025, tốc độ tăng trưởng GRDP đạt gần 7%.

Ngành nông nghiệp vẫn duy trì và phát triển, trung bình 2 năm 2021 - 2022 tốc độ tăng trưởng đạt 4,69%, 6 tháng đầu năm 2023 đạt 3,45%. Tuy nhiên, ngành công nghiệp - xây dựng bị ảnh hưởng rất nặng nề, cụ thể, năm 2021 đạt 1,39%, năm 2022 tăng 16% và 6 tháng đầu năm 2023 giảm 2,05%; lĩnh vực dịch vụ tăng trưởng thấp, năm 2021 đạt 5,6%, năm 2022 đạt 10,11% và 6 tháng đầu năm 2023 đạt 3,59%.

Thu ngân sách Nhà nước (NSNN) chưa cao, năm 2021 đạt 5.615 tỷ đồng, năm 2022 đạt 5.275 tỷ đồng, 6 tháng đầu năm 2023 đạt 1.890,7 tỷ đồng, bằng 36% dự toán Thủ tướng Chính phủ giao, bằng 26% dự toán Nghị quyết HĐND tỉnh giao và bằng 73% so với cùng kỳ năm 2022. Riêng thu tiền sử dụng đất chỉ đạt 120,3 tỷ đồng, đạt 6% dự toán Thủ tướng Chính phủ giao, đạt 3,4% dự toán HĐND tỉnh và bằng 15% so với cùng kỳ năm 2022. Tổng thu ngân sách nửa nhiệm kỳ đạt 12.782 tỷ đồng. Như vậy, mục tiêu thu ngân sách 10.000 tỷ đồng vào năm 2025 là một thử thách rất lớn.

Kế hoạch đầu tư công (ĐTC) được giao trong 3 năm 2021 - 2023 là 19.285 tỷ đồng, đến ngày 30/6/2023 giải ngân được 7.827 tỷ đồng, đạt 40,58% (đạt 26% kế hoạch trung hạn 5 năm). Cụ thể, năm 2021 kế hoạch vốn giao 3.818 tỷ đồng, giải ngân được 3.372 tỷ đồng, đạt 88%; năm 2022 kế hoạch vốn giao 5.248 tỷ đồng, giải ngân được 3.516 tỷ đồng, đạt 67%; năm 2023 kế hoạch vốn giao 10.220 tỷ đồng, đến 30/6/2023 giải ngân được 923 tỷ đồng, đạt 9%.

Đối với thu hút đầu tư và phát triển doanh nghiệp: Từ năm 2021 đến tháng 6/2023 đã quyết định chủ trương đầu tư cho 138 dự án với tổng vốn đăng ký trên 85 nghìn tỷ đồng, trong đó có một số dự án lớn, điển hình là dự án Nhà máy xi măng Xuân Thiện công suất 10 triệu tấn năm, tổng vốn đầu tư 29.800 tỷ đồng; dự án sản xuất vi mạch điện tử của Công ty CP Meiko đến từ Nhật Bản, tổng vốn đầu tư 200 triệu USD, bằng 1/3 vốn đầu tư FDI hiện có trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh đó, tỉnh quyết định chấm dứt hoạt động của 54 dự án, tạo cơ hội cho nhà đầu tư khác nghiên cứu, khảo sát. Đến tháng 6/2023, trên địa bàn tỉnh có 734 dự án đầu tư, vốn đăng ký gần 202 nghìn tỷ đồng; có 47% (336) dự án đã đưa vào hoạt động khai thác, 36% (265) dự án đang triển khai các thủ tục xây dựng, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất đai, giải phóng mặt bằng; 45 dự án đang đầu tư xây dựng dở dang; 70 dự án chậm triển khai, 18 dự án đã đầu tư đưa vào hoạt động nhưng nay dừng hoạt động. Trong hơn 2 năm có 1.152 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng vốn đăng ký gần 28.452 tỷ đồng, 302 doanh nghiệp quay trở lại thị trường. Lũy kế đến tháng 6/2023 có 4.468 doanh nghiệp với số vốn đăng ký 73.548 tỷ đồng (3.440 doanh nghiệp có kê khai nộp thuế).

Tại hội nghị sơ kết giữa nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh, Tỉnh ủy đã đề ra 14 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, trong đó có 4 nhóm giải pháp lớn với 18 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể về phát triển kinh tế, thu hút đầu tư, phát triển doanh nghiệp. Theo đồng chí Nguyễn Văn Phúc, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT, bên cạnh việc hoàn thành quy hoạch tỉnh tầm nhìn đến năm 2050 trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, cần tập trung vào những giải pháp quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh giải ngân vốn ₫ầu tư công (ĐTC), cải thiện môi trường kinh doanh.

Kế hoạch đầu tư trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 được Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ giao cho tỉnh 29.984 tỷ đồng, cộng với 700 tỷ đồng tiết kiệm chi thường xuyên để dành cho ĐTC thì vốn trung hạn là 30.684 tỷ đồng. Hai năm rưỡi qua, tỉnh giải ngân được 7.826 tỷ đồng, như vậy, từ nay đến hết năm 2025 còn phải giải ngân 22.858 tỷ đồng, bằng 74% kế hoạch vốn ĐTC trung hạn 2021 - 2025. Với hệ số ICOR trong thời gian qua khoảng từ 3,7 - 3,9 thì số vốn ĐTC trên sẽ tạo ra khoảng 6.000 tỷ GRDP.

Để giải ngân hết số vốn ĐTC trung hạn, cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn đẩy nhanh và nâng cao chất lượng công tác lập, thẩm định dự án, dự toán thiết kế; tập trung chỉ đạo, giải quyết những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, xử lý các vướng mắc về nguồn đất đắp, đồng thời tăng cường kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ĐTC; kịp thời, linh hoạt điều chỉnh kế hoạch vốn giữa các dự án.

Tập trung giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư đã được quyết định chủ trương hoàn thiện tất cả thủ tục hành chính về xây dựng, quy hoạch, đất đai để sớm khởi công dự án. Trước mắt ưu tiên, tập trung 8 dự án trọng điểm và dự án FDI sản xuất vi mạch của Công ty Meiko có tổng vốn đầu tư trên 65.000 tỷ đồng. Nếu trong nửa nhiệm kỳ còn lại, nhóm dự án này giải ngân được khoảng 50% vốn đầu tư thì sẽ tạo ra được khoảng 8.500 tỷ đồng GRDP, cộng với khoảng 6.000 tỷ đồng được tạo ra từ vốn ĐTC trung hạn, thì bình quân 2 năm còn lại tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 9% là có thể thực hiện được. Bên cạnh đó cần lựa chọn những nhà đầu tư có năng lực thực hiện các dự án có tác động lan tỏa, đóng góp lớn vào thúc đẩy tăng trưởng và thu NSNN trên địa bàn; đồng thời rà soát, thu hồi các dự án chậm triển khai, không triển khai, dự án có dấu hiệu giữ đất, chờ cơ hội để chuyển nhượng, dự án vi phạm quy định của pháp luật. Ngoài ra cần hiện tốt các giải pháp nhằm tăng thu NSNN, đặc biệt là nguồn thu từ đất. 

Lê Chung