Ngḙ̂ nhân Mo Bu̒i Văn Lư̭ng, xa̭ Foong Fủ (Tân La̭c) nẳm zư̭ pơ̭i xứ zṷng li̭ch Tle tí ngỏ ngă̒i thôốch cho ta̒n kác kôông wiḙ̂c kuố Mươ̒ng.

Thew ngḙ̂ nhân Ưw tủ Mo Mươ̒ng Bu̒i Văn Lư̭ng, xỏm Mươ̒ng Lâ̒m, xa̭ Foong Fủ (Tân La̭c), li̭ch Tle kỏ bai tlo̒ dă̭c biḙ̂t tloong kuô̭c khôổng kôô̭ng dôô̒ng mo̭l Mươ̒ng la̒ khổi ta̒i xán wê̒l tli thức zân zan bô zả. Pên keḙnh kắch tỉnh li̭ch Tâi thôông zṷng, hết thắi ta̒n hwa̭t dôô̭ng xán xwất, xinh hwa̭t ha̒ng ngă̒i, foong tṷc, ngi lḙ̂, lḙ̂ hô̭i kuố kôô̭g dôô̒ng, ta̒n wiḙ̂c kwan tloo̭ng kuố mô̭i mo̭l, mô̭i tluô̒ ớ nha̒ za di̒nhmo̭l Mươ̒ng ớ Hwa̒ Bi̒nh tê̒w zươ̭ paw kắch tỉnh ngă̒i lee̒nh, xẩw kuố bô̭ li̭ch Tle.

Bô̭ li̭ch Tle kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh gô̒m 12 thé, la̒ pớ ta̒n theenh tle ản pướ zoo̭c, poóch, pa̒w poỏng tú tể. Tlêênh thé tle kỏ khắc ta̒n wă̭ch, chẩm (hôốc chung la̒ ta̒n kỉ tư̭, biếw tươ̭ng) pô̭ dêênh ngă̒i, khảng kôô̒ng pơ̭i ta̒n kác hiḙ̂n tươ̭ng kwi lwâ̭t tloong tư̭ nhiên ha̒ng khảng tloong mo̒ năm. Tlêênh mô̭i thé tle kỏ ta̒n kác bô̭ fâ̭n tlỉnh go̒m: kôốc li̭ch, khôổng li̭ch, mă̭t li̭ch. Hết thắi ta̒n kác thé tle tê̒w khắc 30 khắc chôổng ha̒ ửng pơ̭i 30 ngă̒i tloong 1 khảng. Thew kắch tỉnh li̭ch, ta̒n kác ngă̒i pớ 1-10 hôốc la̒ "ngă̒i kâl”, pớ ngă̒i 11-20 hôốc la̒ "ngă̒i lôô̒ng”, pớ ngă̒i 21-30 hôốc la̒ "ngă̒i kởi”. Ớ bu̒ng Mươ̒ng Pi pô̭ tluổ, ta̒n kác bu̒ng Mươ̒ng khác pô̭ chung, mo̭l Mươ̒ng thươ̒ng tố tlức wiḙ̂c kwan tloo̭ng paw ta̒n ngă̒i tâ̒w khảng (ngă̒i kâl), tleẻnh ta̒n ngă̒i xẩw.

Zấp ni̒, wa̒i xứ zṷng tloong nhân zân, bô̭ li̭ch ản lưw zư̭ ớ Báw ta̒ng Không zan văn hwả Mươ̒ng, Báw ta̒ng tư nhân Văn hwả Mươ̒ng tlêênh diḙ̂ pa̒n thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh nhă̒m báw tô̒n, zởi thiḙ̂w têểnh mo̭l zân pơ̭i zu kheéch. Ngḙ̂ nhân Bu̒i Thănh Bi̒nh, nha̒ xưw tâ̒m văn hwả zân zan zân tôô̭c Mươ̒ng cho la̒: Bô̭ li̭ch chỉnh la̒ tống hơ̭p, dúc kết kwa tư̒ tơ̒i kuố mo̭l Mươ̒ng pớ mâ̭n ngă̒i, dố ản kải khôn kuố kắch ngẳm ngi̭ mo̭l Mươ̒ng tloong kắch ngi̭ wê̒l thể zởi, kwa wiḙ̂c ngỏ bâ̭n dôô̭ng kuố mă̭t tlăng pơ̭i cho̒m khaw doi, tlăng ti tloong tlu ki̒ môô̭ch khảng kôô̒ng pơ̭i bâ̭n dôô̭ng của khaw doi tí fân thơ̒i zan, ngă̒i, zơ̒, twâ̒n, khảng, năm. 12 thé tle kuố bô̭ li̭ch tương ửng 12 khảng. Tloong di̭, xổ ngă̒i tloong khảng gi thew lổi khắc wă̭ch ta̒n ngă̒i thôốch, xẩw, ngă̒i mươ, ngă̒i xỏ pa̭w, ngă̒i kả, ngẳi moong, ngă̒i thôốch lee̒nh hăi ngă̒i kwả xẩw… pớ di̭ tí hăi dẳi ản ngă̒i ti la̒ ăn, ngă̒i la̒ nha̒ mởi, ti zu, ti chẳw hăi la̒ kôông to wiḙ̂c ká ớ tloong Mươ̒ng.

Cho têểnh ta̒n năm kuổi thế kí XX, li̭ch Tle i ản xứ zṷng khắp ta̒n kác Mươ̒ng. Kwá thắi tính zấp ni̒ ko̒n kỏ 5 bô̭ li̭ch tle kố kỏ pớ ha̒ng tlăm năm tlước pơ̭i khwáng hơn 100 bô̭ li̭ch tle khaw chép la̒ mởi ản lưw zư̭, xứ zṷng tloong nhân zân. Tli thức zân zan ni̒ tlú iểw ản ta̒n kác ôông mo pơ̭i môô̭ch xổ mo̭l kaw thuối ớ 4 bu̒ng Mươ̒ng (Pi, Wang, Tha̒ng, Dôô̭ng) nẳm zư̭. Tí bô̭ li̭ch dôô̭c dảw ni̒ chăng bi̭ mai môô̭ch, thất chwiê̒n, tính i ta̒ lâ̭p hô̒ xơ khwa hoo̭c wê̒l zi xán văn hwả. Kôô̒ng pơ̭i lḙ̂ hô̭i Khai ha̭ zân tôô̭c Mươ̒ng, Tli thức zân zan li̭ch Tle kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh ản tlửng nhâ̭n zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kuốc za paw năm 2022.

Dôô̒ng chỉ Lưw Hwi Linh, Fỏ Zảm dôốc Xớ Văn hwả, Thể thaw pơ̭i Zu li̭ch tính Hwa̒ Bi̒nh nhâ̭n di̭nh: Wiḙ̂c báw tô̒n, chăng tí mai môô̭ch zi xán văn hwả li̭ch Tle kâ̒n ản tiếp tṷc tăng kươ̒ng. Thew di̭, tấi mă̭nh twiên tliê̒n, ngiên kửw tí zoong paw thư̭c tiḙ̂n, chwiê̒n dă̭i, ửng zṷng tloong tơ̒i khôổng xinh hwa̭t kuố mo̭l zân. Pên keḙnh di̭, Zoong zi xán văn hwả li̭ch Tle kôô̒ng ta̒n kác zi xán văn hwả dă̭c xắc khác tlớ thă̒nh ta̒i ngwiên zu li̭ch nhân văn, kỏ zả tli̭ văn hwả, ỉ ngiḙ̂ li̭ch xứ gẳn pơ̭i fát tliến zu li̭ch.

KÁC TIN KHÁC

Ẩn tươ̭ng zu li̭ch thă̒nh fổ pên khôông Da̒

Ẩn tươ̭ng mô hi̒nh zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Hwiḙ̂n La̭c Xơn tlung khức báw tô̒n zi xán văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng

Xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng ớ hwiḙ̂n Tân La̭c

---

Tô̭l Ngḙ̂ nhân Ưw tủ tâm hwiết xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c

Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.

Hwiḙ̂n Kaw Foong: Khai thác lơ̭i thể tí fát tliến zu li̭ch pê̒n bư̭ng

Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.

Hwiḙ̂n Mai Châw khơi nguô̒n văn hwả dớ fát chiến zu li̭ch

Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn nhân rôô̭ng mô hi̒nh kác kâw la̭c bô̭ báw tô̒n, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả

Vươ̒ la̒ diếm kă̭p văn hwả, kác kâw la̭c bô̭ (KLB) báw tô̒n fát hwi zả tli̭ văn hwả tlêênh diḙ̂ ba̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn ko̒n lad dươ̭c thưư̭c hă̒nh, môi tlươ̒ng cho ngḙ̂ nhân, nhưửng ngươ̒i am hiếw va̒ iêw thích văn hwả zân tôô̭c xinh hwa̭t, tâ̭p liḙ̂n, tlaw dối kinh ngiḙ̂m, ki̭ năng va̒ chiê̒n ră̭i cho thể hḙ̂ tlé.

Tliê̒n thôông hi̒nh ắnh văn hwả, kon mo̭l tính Hwa̒ Bi̒nh

Tính Hwa̒ Bi̒nh ản hăi dẳi têểnh la̒ bu̒ng tất kỏ bê̒ tă̒i li̭ch xứ, văn hwả, môô̭ch tloong ta̒n kải tlă̭ng kuố mo̭l Viḙ̂t kố, kư tlủ ớ tơ̒ tính khải Bắc mé ta̭p tlung kho̭m nhất ớ tính Hwa̒ Bi̒nh kôô̒ng nê̒n "Văn Hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng i ta̒ kết tinh dêênh kải thôốch kuố bu̒ng tất, kon mo̭l Hwa̒ Bi̒nh

Lưw zư̭ zả tli̭ nê̒n “Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” nối thiểng thể zởi

Hwa̒ Bi̒nh la̒ bu̒ng tất kố pớ mâ̭n ngă̒i, kôô̒ng pơ̭i ta̒n tlải khṷ pôl nổl doo̭c thew hưởng Dôông Nam, ti tôi pơ̭i tlải khṷ Tlươ̒ng Xơn ớ pên khải Tâi i ta̒ la̒ tha dêênh tư̒ bô̒n diḙ̂, thung lṷng kôô̒ng hḙ̂ thôổng, thư̭c bâ̭t foong fủ. Ngăl pớ thơ̒i tiê̒n xứ, kon mo̭l i ta̒ khởm té tha khôổng ớ nơi ni̒ tlêênh meénh tất ni̒, tí la̭i môô̭ch nê̒n văn hwả nối thiểng thể zởi - "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” (VHHB).