(HBDT) – Hô̒ Hwa̒ Bi̒nh la̒ hô̒ chưở dác nhân ta̭w lởn nhất Viḙ̂t Nam, ziḙ̂n tác mă̭t dác la̒ 8.000 ha. Hô̒ kỏ nhê̒w dáw kon, to, kánh kwan thiên nhiên hấp zâ̭n gẳn vởi kác diếm zu li̭ch tâm linh. Khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh da̒ tlớ thee̒nh diếm thăm kwan zu li̭ch nối thiểng, thu hút nhê̒w zu keéch tloong va̒ wa̒i nước khi̒ dêểnh thăm Hwa̒ Bi̒nh
Zu kheéch ngẳm kánh tlơ̒i dác hô̒ Hwa̒ Bi̒nh
Hô̒ Hwa̒ Bi̒nh ản vỉ nhơ "Vi̭nh Ha̭ Long tlêênh khṷ”. Ngô̒i tlêênh thiê̒n di zoo̭c loo̒ng hô̒ khôông Da̒, zu kheéch thwá khức ngẳm kánh thiên nhiên, ha̒ng chṷc dáw kon, to, nhấp nhô ấn hiḙ̂n tlêênh mă̭t hô̒, deenh kweenh la̒ kác ză̭i khṷ dả bôl, nhửng la̒ng xỏm kuố ngươ̒i zân diḙ̂ fương khinh khôổng... khôông zan thơ môô̭ng, iên lee̒nh. Dă̭c biḙ̂t tloong xổ rỉ nhê̒w dếm zu li̭ch văn hwả tâm linh, bán zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng, kác hang, dôô̭ng, dáw da̒ ản dâ̒w tư, khai thác tlớ thee̒nh diếm dêểnh hấp zâ̭n zu kheéch tloong va̒ wa̒i nước.
Tlước tiên fái kế dêểnh kác diếm zu li̭ch tâm linh nhơ dê̒n Chuổ Thác Bơ̒, dê̒n Lê Lơ̭i, dê̒n Dôi Kô Kướ Chương... Ni la̒ nhửng diếm zu li̭ch tâm linh zu kheéch chăng thế bó kwa khi̒ dêểnh thăm kwan, thướng ngwa̭n hô̒ Hwa̒ Bi̒nh. Thew chiê̒n thiết, dê̒n Chuổ Thác Bơ̒ thơ̒ ba̒ Dinh Thi̭ Vân va̒ môô̭ch ba̒ mo̭l Zaw ớ xa̭ Vâ̒i Nươ (Da̒ Bắc) da̒ vâ̭n dôô̭ng nhân zân tloong vu̒ng kwiên kóp lương thư̭c, ku̒ng nhê̒w ngươ̒i che̒w thie̒n vươ̭t thác, gêê̒nh dươ lương thư̭c tiếp tể cho kwân Vuô Lê Lơ̭i. Khâw ni̒ mo̭l ha lâ̭p dê̒n thơ̒ dớ tướng nhở kôông ơn hal ba̒. Ha̒ng năm, lḙ̂ hô̭i Dê̒n Bơ̒ khai hô̭i bớ ngă̒i môô̒ng 7 khảng Chiêng dêểnh hết khảng 3 âm li̭ch. Dêểnh ni zu kheéch ản chiêm ngươ̭ng, tham za kác hwa̭t dôô̭ng thơ̒ Mâ̭w linh thiêng, hwiê̒n bỉ, thướng thức nhửng xán vâ̭t dă̭c xán dă̭c chưng kuố diḙ̂ fương nhơ: kả nảng, kả dô̒, thi̭t ka hấp lả cheenh...
Khi̒ dêểnh hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, zu kheéch kỏ thế ngí la̭i ta̭i kác bán zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng ớ ven hô̒ ko̒n lưw zư̭ ản bán xắc zân tôô̭c, nhơ bán Ngo̒i, xa̭ Ngo̒i Hwa (Tân La̭c); xỏm Kẻ, xa̭ Hiê̒n Lương; xỏm Dả Biê, xỏm Mỏ Hém, xa̭ Tiê̒n Fong (Da̒ Bắc), la̒ng Bích Chṷ, xa̭ Thải Thi̭nh (TF Hwa̒ Bi̒nh) hăi khu ngí zươ̭ng kaw kấp Mai Châw Hideaway, xa̭ Tân Mai (Mai Châw), khu zu li̭ch xinh thải Da̒ Bắc Eco Lodge, xa̭ Hiê̒n Lương (Da̒ Bắc)... Mối nơi môô̭ch vé, zu kheéch kỏ thế tham za xinh hwa̭t vởi ngươ̒i zân, thi̒m hiếw văn hwả, văn ngḙ̂, dôốch lướ tla̭i, thướng thức kác mỏn ăn zân tôô̭c, thảm hô̒, che̒w be̒, di bô̭ khảm fả rư̒ng kha̒, tham za hải lo̭... hwa̒ mêê̒nh ku̒ng ngươ̒i zân, zoong la̭i nhửng ngă̒i ngí zươ̭ng bi̒nh iên, ha̭nh fúc.
Wa̒i tha zu kheéch kỏ thế lươ̭ cho̭n khảm fả kác dáw kon, to tlêênh hô̒ nhơ: Kổl Xăi Xỏ, dáw Xenh, dáw Ngo̭c, dáw Zươ̒, dáw Xung... Tloong rỉ, dáw Zươ̒ la̒ diếm dêểnh thu hút kheéch, kỏ nhửng ngôi nha̒ xa̒n thew kiển chúc kố chiê̒n ngươ̒i Mươ̒ng, kỏ kác hwa̭t dôô̭ng zu li̭ch dă̭c xắc nhơ kâw kả, bấch tlải, bơi thiê̒n, dốt lướ tla̭i...
Zu kheéch ươ khảm fả, ma̭w hiếm kỏ thế dêểnh thăm kwan kác hang, dôô̭ng ngwiên xơ nhơ: Dôô̭ng Thác Bơ̒, dôô̭ng Hwa Tiên la̒ nhửng zanh thẳng da̒ ản Bô̭ VH-TT&ZL xếp hang zi tích kấp kwuốc za. Tloong dôô̭ng la̒ nhửng khổi tha̭ch nhṷ muôn hi̒nh, muôn vé, wa̒i kướ dôô̭ng, zu kheéch foỏng tâ̒m mă̭t tha xa gẳm kánh mă̭t hô̒.
Chiê xé khâw chiển tham kwan loo̒ng hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, ba̒ Châ̒n Thu Hương, zu kheéch dêểnh bớ Ha̒ Nô̭i cho mắt: Ni la̒ bâ̭n dâ̒w tiên tôi dêểnh zu li̭ch Hô̒ Hwa̒ Bi̒nh. Tôi thâ̭t xư̭ nga̭c nhiên thẩi foong kánh nơi ni̒ chôổng nhơ Vi̭nh Ha̭ Long thu nhó, khôông khỉ tloong lee̒nh hiểm kỏ. Tôi vươ̒ tham kwan vướ hiếw thêm ản nhê̒w dê̒w wê̒l văn hwả tâm linh, tỉn ngươ̭ng kuố mo̭l Mươ̒ng. Kánh kwan dḙp, kon mo̭l thân thiḙ̂n, chắc chẳn dâ̒n tôi ku̒ng vươ̒ng ô̭i xḙ kwăi la̭i ni zi̭p khânh nhất.
Hô̒ng Ngo̭c
Té tha pơ̭i ká lêênh tlêênh meénh tất ănh hu̒ng Mươ̒ng Dôô̭ng, mḙ̂ Dinh Thi̭ Kiê̒w Zung ớ khu Bo, thi̭ tlẩn Bo (Kim Bôi) pớ khâi ko̒n nhó i ta̒ ản nuôi zươ̭ng pă̒ng ta̒n thiểng hu ngoo̭ch pớ mḙ̂, pớ za̭, nhơ "Tâ̭p bôông bôông”, "za ởi za o̒”, hăi nhơ ta̒n kâw hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh. Ta̒n zai diḙ̂w ni̒ i ta̒ thẩm khu paw tâm hô̒n mḙ̂, tlớ thă̒nh môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw kôô̒ng ti̒nh iêw văn hwả zân tôô̭c. Bi̒ zơ̒ng di̭ mo̒ hơn 20 năm kwa, ti̒nh iêw kwêl hương i ta̒ thúc mḙ̂ Zung ngă̒i ngă̒i ngiên kửw, xưw tâ̒m pơ̭i chwiê̒n la̭i ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng cho thể hḙ̂ khăw ni̒.
Xỏm Mô̭ - bán Mươ̒ng kố ớ xa̭ Bi̒nh Thănh, hwiḙ̂n Kaw Foong ản kôông nhâ̭n pu̒ng zu li̭ch OCOP 4 khaw năm 2024. Pa miểng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng khác i ản chwấn hwả, ha̒ng lwa̭t video kwáng bả ản la̒ kôô̒ng hơn 100 mo̭l zân ớ ta̒n hwiḙ̂n bu̒ng kaw ản tâ̭p hwẩn thiểng Ănh, ki̭ năng tỏn kheéch… chuô ản ẩn tươ̭ng mé la̒ dẩw môốc cho dố nô̭ lư̭c pê̒n pí kuố ta̒n xớ, ban, ngă̒nh. Tloong di̭, ngă̒nh Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch kóp fâ̒n chăng nhó, zoong zu li̭ch nôông thôn tơ̒ng pước tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể bố tlơ̭ cho bu̒ng kaw. Mé, i ko̒n di̭ ta̒n kâw hói chuô kỏ lơ̒i dáp: Bi̒ la̒ po mo̒ tư̒ miểng têểnh i ko̒n chuô kỏ tour, twiển ốn di̭nh? La̒ po mo̒ kheéch têểnh éw, ko̒n mo̭l zân thi̒ tơ̭i mé chuô dẳm ki̒ boo̭ng?
Ta̒n ngă̒i kuổi khảng 5, Dwa̒n ngḙ̂ thwâ̭t ta̒n kác zân tôô̭c tính Hwa̒ Bi̒nh tố tlức biếw ziḙ̂n fṷc bṷ dôô̒ng ba̒w bu̒ng khu, bu̒ng tư̒ khỏ khăn tloong tính. Chăng tlí la̒ ta̒n puối ziếw ziḙ̂n văn ngḙ̂, ni ko̒n la̒ hă̒nh tli̒nh tư̒ ỉ ngiḙ̂ tí lan hôô̭ng zả tli̭ văn hwả, nơng kaw tơ̒i khôổng tinh thâ̒n cho mo̭l zân, kôô̒ng pơ̭i kóp fâ̒n zư̭ zi̒n bán xắc ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ.
Xa̭ Foong Fủ la̒ bu̒ng tất kuố văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. bán Mươ̒ng Kwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ – pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản ta̒n foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n tang kôô̒ng pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng Khu báw tô̒n khôông zan văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng, xỏm Lwi̭ Ái, hưởng têểnh fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, nơng kaw tơ̒i khôổng mo̭l zân.
Ớ bu̒ng Mươ̒ng Chiê̒ng, thi̭ tlẩn Vṷ Bán (La̭c Xơn) kỏ môô̭ch lḙ̂ hô̭i dă̭c xắc ản tố tlức kử 3 năm 1 lâ̒n, di̭ la̒ lḙ̂ hô̭i dê̒n Tlươ̒ng Kha̭. Dê̒n ớ tlêênh pơ̭ khôông Pưới, ớ khân khươ̭ keẻnh tôô̒ng Mươ̒ng Tla̒w, thơ̒ 3 bi̭ thâ̒n Kun Zo̒l la̒ mo̭l chwiên báw tlơ̭ nôông ngiḙ̂p, dă̭i zân la̒ tôô̒ng la̒ na̒, tỏn dác tưởi tôô̒ng na̒, kâl lo̭, lôông kâl pôông, chuông pái, báw tlơ̭ muô̒ ma̒ng, ản nhân zân tloong bu̒ng tôn la̒ thă̒nh hwa̒ng.
