Trước lúc đi xa, trong Di chúc, Người còn căn dặn: “Đối với những người đã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình (cán bộ, binh sỹ, dân quân, du kích, thanh niên xung phong...), Đảng, Chính phủ và đồng bào phải tìm mọi cách cho họ có nơi ăn, chốn ở yên ổn, đồng thời phải mở lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần tự lực cánh sinh. Đối với các liệt sĩ, mỗi địa phương (thành phố, làng, xã) cần xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta. Đối với cha mẹ, vợ con (của thương binh và liệt sĩ) mà thiếu sức lao động và túng thiếu thì chính quyền địa phương (nếu ở nông thôn thi chính quyền xã và hợp tác xã nông nghiệp), phải giúp đỡ họ có công ăn việc làm thích hợp, quyết không để họ bị đói, rét”...

Tháng 6/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ thị chọn một ngày trong năm làm “Ngày thương binh” để nhân dân ta có dịp tỏ lòng hiếu nghĩa, yêu mến thương binh, gia đình liệt sĩ và những người có công với đất nước. Thực hiện chỉ thị của Người, Hội nghị trù bị gồm đại biểu các cơ quan, ban, ngành ở T.ư và địa phương đã họp ở xã Phú Minh (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) bàn bạc, nhất trí đề nghị lấy ngày 27/7/1947 làm “Ngày TB - LS”. Từ đó, ngày 27/7 hằng năm trở thành “Ngày TB - LS” trong cả nước.

Tấm lòng của Chủ tịch Hồ Chí Minh với TB -LS không chỉ thể hiện qua lời nói mà còn bằng những việc làm cụ thể. Vào những dịp này, Người đã gửi thư kèm những món quà (do đồng bào, đồng chí gửi biếu Người) đến anh chị em thương binh, các gia đình liệt sĩ; đồng thời nhắc nhở trách nhiệm, động viên và biểu dương những địa phương, cơ quan, đơn vị và các cá nhân đã hết lòng giúp đỡ thương binh và gia đình liệt sĩ.

Suốt 24 năm trên cương vị người đứng đầu Nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh dành sự quan tâm đặc biệt đến TB -LS là những người cống hiến xương máu, hy sinh tính mạng để bảo vệ độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân. Người hết lòng lo lắng tích cực kêu gọi và nêu ra nhiều sáng kiến phát động các phong trào giúp đỡ anh, chị em thương binh, bệnh binh và các gia đình liệt sĩ bằng mọi cách có thể.

Tháng 2/1948, Người gửi thư cho các cháu nhi đồng phát động phong trào công tác Trần Quốc Toản nhằm giúp đỡ các gia đình bộ đội, gia đình TB - LS... Tháng 7/1951, Người phát động phong trào đón thương binh về làng với những nội dung cụ thể, rõ ràng, thiết thực: “Chính quyền, đồng bào và các đoàn thể nhân dân trong mỗi xã phải tùy theo sự cố gắng và khả năng chung của mỗi xã mà đón một số anh em thương binh. Giúp lâu dài chứ không phải chỉ giúp một thời gian. Không phải giúp bằng cách góp gạo nuôi thương binh nhưng giúp bằng cách này:

1. Mỗi xã trích một phần ruộng công, nếu không có ruộng công thì mượn ruộng của những đồng bào có hằng tâm, hằng  sản, nếu không mượn được ruộng thì chính quyền, đoàn thể và đồng bào trong xã chung sức phát vỡ một số đất mới để giúp thương binh.

2. Chính quyền, đoàn thể và đồng bào trong xã tổ chức việc cày, cấy, chăm nom, gặt hái những ruộng đất ấy. Hoa lợi để nuôi thương binh.

3. Tùy theo số ruộng đất trích được, mượn hoặc khai khẩn được mà đón nhiều người hoặc ít người thương binh về xã... Kế hoạch tỉ mỉ sẽ do Chính phủ cùng Mặt trận Liên Việt định sau. Với lòng hăng hái và cố gắng của đồng bào, với sự nỗ lực của cán bộ chính quyền và đoàn thể các địa phương, tôi tin chắc rằng công việc đón anh em thương binh về làng sẽ có kết quả tối đẹp...

Người nêu ra phương châm chỉ đạo trong thực hiện công tác TB -LS rất phù hợp với đạo lý truyền thống của dân tộc và hoàn cảnh đất nước: Đồng bào sẵn sàng giúp đỡ, Chính phủ ra sức nâng đỡ, anh em có quyết tâm    thì anh em nhất định dần dần tự túc được.

Ghi nhớ và thực hiện lời dạy của Người, gần 70 năm qua, Đảng và Nhà nước đã đề ra nhiều chủ trương, chính sách với TB -LS cùng thân nhân của họ. Chính sách TB -LS đã phát triển thành hai Pháp lệnh: Pháp lệnh quy định danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng và Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng cùng hệ thống cơ chế, chính sách là tiền đề quan trọng để thực hiện ngày càng tốt hơn công tác  “Đền ơn đáp nghĩa”.

Ngày 28/4/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 12 về việc tăng cường chăm sóc người có công với cách mạng và hoạt động “đền ơn đáp nghĩa”. Đây là cơ sở để toàn Đảng, toàn dân và các tổ chức chính trị, xã hội tiếp tục thực hiện tốt công tác chính sách, đẩy mạnh phong trào “đền ơn, đáp nghĩa” với những việc làm hiệu quả, thiết thực    như: xây “Nhà tình nghĩa”, “Nhà đồng đội”, quỹ “Đền ơn, đáp nghĩa”, quỹ “Chất độc da cam”... Các phong trào này phát triển ngày càng sâu rộng, mang tính   xã hội hóa cao, góp phần xoa   dịu nỗi đau mất mát, giải quyết khó khăn, ổn định cuộc sống cho các thương, bệnh binh và các gia đình liệt sĩ.

Mặc dù đất nước còn nhiều khó khăn, nhưng hằng năm, Đảng và Nhà nước ta luôn ưu tiên dành hàng chục nghìn tỷ đồng trong NSNN để thực hiện chính sách trợ cấp ưu đãi, chăm lo cho trên 8, 8 triệu người có công, trong đó có trên 1, 4 triệu người đang hưởng trợ cấp ưu đãi hằng tháng.

Cùng với nguồn NSNN các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ, các tổ chức CT -XH, các đơn vị, cá nhân đã tích cực vận động ủng hộ và tổ chức nhiều hoạt động thiết thực để tri ân đối với người có công. Cùng với sự sẻ chia của toàn xã hội, các anh chị em thương binh, bệnh binh, thân nhân liệt sĩ khắc sâu lời dạy của Người “tàn nhưng không phế” đã tiếp tục phát huy truyền thống, khả năng của mình, ra sức lao động, phấn đấu vươn lên, xứng đáng là những “công dân kiểu mẫu”, những “gia đình cách mạng gương mẫu” như mong muốn của Bác Hồ. Nhiều thương binh, bệnh binh, thân nhân liệt sĩ đã trở thành những cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhà khoa học xuất sắc, những doanh nhân thành đạt...

Tư tưởng và tình cảm nặng tình ân nghĩa của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với TB -LS đã được toàn Đảng, toàn dân ta thấm nhuần sâu sắc. Các thế hệ hôm nay và mai sau không bao giờ quên bổn phận thực hiện di huấn của Người đối với TB -LS và người có công.

                                                    (Trích theo Tạp chí Cộng sản)