(HBĐT) - Hướng tới kỷ niệm 65 năm Chiến dịch Hòa Bình thắng lợi và 65 năm tỉnh Hòa Bình hoàn toàn được giải phóng (23/2/1952 - 23/2/2017), Báo Hòa Bình mở chuyên mục kỷ niệm sự kiện lịch sử quan trọng này nhằm khẳng ý nghĩa, tầm vóc, giá trị lịch sử của chiến thắng Hòa Bình trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược; khẳng định đóng góp của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân tỉnh Hòa Bình trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đặc biệt là trong chiến dịch Hòa Bình. Thông qua đó nhằm tuyên truyền, giáo dục về lòng yêu nước, sự biết ơn các thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, quê hương…
Sau thất bại ở chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950, tiếp đó lại bị đánh mạnh ở đường 18, Hà Nam Ninh, quân Pháp lâm vào thế phòng ngự bị động. Để giành lại quyền chủ động, mùa đông năm 1951, quân Pháp mở cuộc tiến công ra Hòa Bình, lập phòng tuyến sông Đà nối liền với tuyến phòng thủ trung tâm nhằm nối lại “Hành lang Đông –Tây” thực hiện khả năng phòng thủ đồng bằng Bắc Bộ, cắt đứt đường liên lạc giữa chiến khu Việt Bắc với Liên khu 3 và 4. ở Hòa Bình, Pháp cho thành lập các “xứ Mường tự trị” để thực hiện “Da vàng hóa chiến tranh” nhằm dùng các lợi ích về kinh tế, chính trị để thuyết phục người dân tộc thiểu số đi lính cho Pháp.
Thực hiện kế hoạch quân sự mới, tướng Đờ Lát đơ Tátxinhi (Tổng chỉ huy quân đội, kiêm Cao ủy Pháp ở Đông Dương) chọn Hòa Bình làm điểm quyết chiến buộc chủ lực của quân đội ta phải tham chiến qua đó giành một thắng lợi quân sự để ổn định tinh thần quân ngụy, tranh thủ thêm viện trợ của Mỹ. Chiến dịch đánh chiếm Hòa Bình do tên Salăng, Phó Tổng chi huy quân đội viễn chinh Pháp ở Đông Dương trực tiếp chỉ huy và chia làm 2 đợt nối tiếp nhau.
Đợt một, bắt đầu từ ngày 9/11/1951, bằng cuộc hành quân “Tuylíp” đánh chiếm khu vực Chợ Bến bao gồm một phần huyện Lương Sơn và huyện Mỹ Đức (Hà Đông). Địch đã huy động 3 binh đoàn, 2 đại đội Commăngđô, một tiểu đoàn dù, có thiết giáp, pháo binh và máy bay yểm trợ. Từ Hà Đông địch tiến quân bằng 2 mũi theo trục đường 21 lấy Chợ Bến làm hợp điểm. Đồng thời, ngày 10/11/1951, 14 máy bay Đacôta đổ 500 quân dù xuống Đồi Xim (Chợ Bến)2 ngày. Trong 2 ngày hành quân đánh chiếm Chợ Bến, giặc Pháp đã bắn, đốt, phá 36 xóm ven đường 21.
Đợt hai, trong 2 ngày 13 - 14/11/1951, địch mở cuộc hành quân “Lôtuýt” đánh chiếm TX Hòa Bình và khu vực đường số 6 - triền sông Đà thuộc 2 huyện Lương Sơn, Kỳ Sơn. Chúng huy động 5 binh đoàn bộ binh cơ động (GM1, GM2, GM3, GM4, GM7), 3 tiểu đoàn dù, hàng trăm xe cơ giới, lừa, ngựa, hàng chục canô, máy bay, phối hợp cả 3 tiến quân bằng đường sông, đường bộ và đổ quân nhảy dù.
Ngày 13/11/1951, cánh quân thứ nhất gồm các đơn vị GM1, GM3 với 200 xe cơ giới, 34 lừa, ngựa từ Xuân Mai lên chiếm đóng Hùng Sơn (Lương Sơn). Cánh quân thứ 2 gồm GM2, GM4 với 500 xe cơ giới đổ quân xuống Trung Hà, Hòa Lạc (Sơn Tây) đánh chiếm Ba Vì. Có một mũi qua Tiến Xuân, Yên Quang, Phú Cường (Kỳ Sơn).
Ngày 14/11/1951, từ Hùng Sơn, cánh quân thứ nhất hành quân thô trục đường 6 rải quân chiếm các cao điểm, còn đại bộ phận tiến lên TX Hòa Bình. Cánh thứ hai tiếp tục đánh chiếm Ba Vì. Một bộ phận của GM2 khoảng 2.000 tên vượt qua Ba Vì đánh chiếm Bãi Vàng (Túy Cổ Hạ) thuộc xã Phú Cường (Kỳ Sơn). Đồng thời, từ phía Trung Hà (Sơn Tây), 12 canô chở GM7, GM4 ngược sông Đà lên TX Hòa Bình. Trong khi hai cánh quân thủy, bộ đang trên đường tiến lên TX Hòa Bình thì hàng chục máy bay địch quần đảo trên bầu trời bắn phá TX Hòa Bình yểm trợ cho 2 cánh quân trên. Từ 11g10 đến 17g, 49 máy bay địch thả 3 tiểu đoàn dù xuống đánh chiếm Thịnh Lang, chiếm núi Ba Vành, khống chế khu vực thị xã. Đánh chiếm cao điểm Tu Vũ thuộc huyện Thanh Sơn (Phú Thọ) ở phía Đông Bắc TX Hòa Bình.
(Còn nữa)
Theo Lịch sử Đảng bộ tỉnh Hòa Bình (1929 - 2010)
Bùi Đức Hinh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh
Phát triển bởi ICT GROUP.
