Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã thẳng thắn chỉ ra 27 biểu hiện suy thoái. Trong 9 biểu hiện suy thoái về tư tưởng - chính trị có biểu hiện số 3 được chỉ rõ: "Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập LLCT; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”.

Những năm qua, công tác giáo dục LLCT được tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đạt kết quả quan trọng, góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực hoàn thành nhiệm vụ cho cán bộ, đảng viên. Năm 2018, Trung tâm Bồi dưỡng chính trị các huyện, thành phố đã mở 305 lớp, 17.690 học viên; 6 tháng đầu năm nay mở 105 lớp, 5.219 học viên. Trường Chính trị tỉnh năm 2018 và 2019 đã mở 34 lớp, 2.052 học viên. 

Tuy nhiên, những hạn chế cũng đã được thẳng thắn chỉ ra. Theo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên về việc học tập LLCT chưa đầy đủ, ý thức học tập chưa cao, động cơ học tập chưa đúng đắn. Công tác đào tạo, bồi dưỡng LLCT có lúc, có nơi chưa nhận được sự quan tâm đúng mức của cấp ủy, chính quyền. Việc viết bài thu hoạch, cấp giấy chứng nhận ở một số chương trình chưa đảm bảo theo quy định. Chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng LLCT có mặt còn hạn chế, nhất là việc vận dụng lý luận vào thực tiễn. 

Trong 5 năm 2015 – 2019, TP Hòa Bình đã có 9.962 cán bộ, đảng viên tham gia các chương trình đào tạo, bồi dưỡng tại Trung tâm Bồi dưỡng chính trị thành phố. Thành ủy Hòa Bình đánh giá: Một số cấp ủy cơ sở, cơ quan, đơn vị còn xem nhẹ việc đào tạo, bồi dưỡng LLCT cho cán bộ, đảng viên. Ý thức tự giác, tính kỷ luật của một số học viên trong quá trình học tập LLCT chưa cao, mang tính đối phó, nên hiệu quả chưa đạt yêu cầu. Một số cán bộ, đảng viên còn ngại học tập LLCT, coi việc học LLCT là bắt buộc và liên quan đến bổ nhiệm, chính sách được hưởng... Huyện Kim Bôi cũng đánh giá có tình trạng cán bộ trẻ lười học LLCT.

Là người gắn bó nhiều năm với công tác giáo dục LLCT, từ thực tế công tác, Phó Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy Kỳ Sơn, nguyên Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng chính trị huyện Triệu Thị Minh Nguyệt nhận xét: Một số biểu hiện cần khắc phục như khi có triệu tập đi học không tham gia hoặc tham gia không đầy đủ. Lúc khai mạc, đầu giờ thì đông nhưng cuối giờ lại vắng. Trong lớp không tập trung lắng nghe, tư duy. Viết bài thu hoạch qua loa hoặc sao chép cốt cho đủ... 

Ngay cả các lớp đào tạo, bồi dưỡng LLCT do Đảng ủy Khối Các cơ quan tỉnh mở, theo đánh giá của Bí thư Đảng ủy Khối Đoàn Văn Thu, vẫn còn cán bộ, đảng viên có tư tưởng học LLCT để đối phó, hoàn thiện hồ sơ, bằng cấp, chứ chưa vì nhu cầu tự thân. Công tác giáo dục LLCT, học tập, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong một số cấp ủy còn mang tính hình thức, chưa được coi trọng đúng mức. 

Ngoài nhận thức và sự quan tâm đến công tác LLCT, nguyên nhân của những hạn chế được cơ quan chức năng xác định còn từ phía công tác giảng dạy, tài liệu học tập, quản lý và đánh giá việc học... Chất lượng đội ngũ giảng viên chuyên trách, giảng viên kiêm chức chưa đồng đều, số ít chưa ngang tầm nhiệm vụ. Chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục LLCT chậm đổi mới, chưa theo kịp yêu cầu, chưa gắn nhiều với thực tiễn... Công tác giáo dục LLCT cũng gặp khó khăn về cơ sở vật chất, kinh phí, chế độ đối với giảng viên...

Hệ quả của lười học LLCT được Đảng ta xác định rất nguy hại. Suy thoái về tư tưởng - chính trị dễ dẫn đến những suy thoái khác và "tự diễn biến", "tự chuyển hoá". Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, lợi dụng internet phát triển, các thế lực thù địch ra sức xuyên tạc, lan truyền nhận thức lệch lạc, quan điểm sai trái. Do vậy, việc khắc phục tình trạng lười học, ngại học, học qua loa, chiếu lệ LLCT là vấn đề cấp thiết để phòng ngừa, ngăn chặn suy thoái theo Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XII) và xây dựng đội ngũ cán bộ theo Nghị quyết số 26-NQ/TW. 

Để phòng ngừa, ngăn chặn các biểu hiện suy thoái, Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XII) đưa ra nhóm nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là công tác chính trị tư tưởng. Trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức trong toàn Đảng về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tập, nghiên cứu, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Có kế hoạch học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận bắt buộc hàng năm đối với cán bộ, đảng viên gắn với việc cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới phù hợp từng đối tượng, từng cấp, từng ngành, từng địa phương. Đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức dạy và học LLCT gắn với ứng dụng thực tế, tăng cường kiểm tra và quản lý chặt chẽ chất lượng dạy và học.  

Trong Kế hoạch số 172-KH/TU, ngày 7/9/2018 về thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của BCH T.Ư Đảng khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ, Tỉnh ủy giao nhiệm vụ cho Trường Chính trị tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng quy định về quản lý nghiêm chế độ dạy và học LLCT, khắc phục tình trạng ngại học, lười học hoặc học qua loa, chiếu lệ. 

Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh Nguyễn Văn Vân cho biết: Trường cập nhật các văn bản của T.Ư, của tỉnh; tăng cường nghiên cứu, tìm hiểu thực tiễn để việc học thiết thực hơn. Bồi dưỡng phương pháp giảng dạy tích cực cho giảng viên, lấy học viên làm trung tâm. Trường có 33 giảng viên, trong đó 22 thạc sĩ, 2 nghiên cứu sinh. 100% giảng viên giảng dạy được phương pháp tích cực và đây là tiêu chí để đánh giá giảng viên. Trường cũng quan tâm hoàn thiện hơn quy chế đào tạo. Để khắc phục tình trạng ngại học, lười học, học qua loa, chiếu lệ, cần quan tâm và siết chặt lại công tác học tập LLCT; đa dạng hóa hình thức đào tạo phù hợp từng nhóm đối tượng. Thực hiện nghiêm các văn bản chỉ đạo của T.Ư, Tỉnh ủy, nhất là Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XII) gắn với Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị; nhận thức đúng đắn về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng LLCT; gắn quy hoạch với đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm cán bộ. Nâng cao năng lực của các cơ sở đào tạo LLCT. Học viên cần có động cơ học tập đúng đắn, xác định là nhiệm vụ tự thân, học không chỉ để lấy bằng.  

Trước thực tế một số tài liệu bồi dưỡng LLCT cũ, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đề nghị T.Ư sớm biên soạn, cập nhật, bổ sung cho phù hợp tình hình thực tế. Cấp ủy, chính quyền các địa phương ổn định tổ chức bộ máy, tăng cường cơ sở vật chất cho các Trung tâm Bồi dưỡng chính trị. Cơ sở đào tạo, bồi dưỡng LLCT đổi mới phương pháp quản lý và giảng dạy.  

Góp thêm giải pháp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Kỳ Sơn, nguyên Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị huyện cho rằng, cần tuyên truyền, triển khai thực hiện nghiêm túc các văn bản về giáo dục LLCT đi cùng với kiểm tra việc thực hiện. Tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy, nhất là đội ngũ giảng viên kiêm chức vì đội ngũ này ngại sử dụng phương pháp dạy học mới. Đổi mới thi, kiểm tra, viết bài thu hoạch như kết hợp giữa tự luận và xử lý tình huống. Chấm dứt tình trạng cứ tham gia lớp bồi dưỡng là mặc nhiên được cấp chứng chỉ. Đưa kết quả học tập là tiêu chí đánh giá cán bộ. Nghiên cứu chế độ hỗ trợ đối tượng không hưởng lương tham gia lớp bồi dưỡng LLCT.  

Đối với Đảng bộ Khối Các cơ quan tỉnh đã ban hành và tiếp tục chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/ĐU, ngày 27/3/2017 về đổi mới công tác tư tưởng, đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả biểu hiện "tự diễn biến”, "tự chuyển hóa” trong nội bộ. Trong đó, yêu cầu các cấp ủy Đảng tăng cường hơn nữa công tác giáo dục LLCT, nghiên cứu lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Tổ chức nghiêm túc việc học tập, quán triệt, nghiên cứu chuyên sâu các nghị quyết, chỉ thị liên quan đến lĩnh vực của ngành và nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị. Tập trung quán triệt sâu sắc tới từng cán bộ, đảng viên về tư tưởng chỉ đạo của mỗi nghị quyết, gắn với trách nhiệm thực hiện của mỗi đảng viên trong từng chi bộ. Các chi bộ định kỳ sinh hoạt chuyên đề về Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XII), chú trọng phân tích, làm rõ các biểu hiện suy thoái, coi đây là một tiêu chí phân loại chất lượng Đảng bộ, chi bộ hằng năm. 

Ngày 14/9/2019, dự kỷ niệm 70 năm Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh cần quyết tâm đổi mới mạnh mẽ hơn nữa công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; kiên quyết khắc phục tình trạng ngại học, lười học LLCT, học để đối phó, học cốt để lấy bằng cấp trong Đảng và xã hội. Cần xác định rõ đối tượng đào tạo, tránh chạy theo số lượng...