Chiều 7/9, UBND tỉnh Bình Thuận tổ chức buổi họp báo cung cấp thông tin về tầm quan trọng của dự án hồ chứa nước Ka Pét tại huyện Hàm Thuận Nam; đồng thời, cung cấp thông tin làm rõ việc chuyển đổi hơn 600 ha rừng để làm hồ nước này.

Theo đó, dự án Hồ chứa nước Ka Pét được Quốc hội Quyết định chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 93/2019/QH14 ngày 26/11/2019 và điều chỉnh, bổ sung chủ trương đầu tư tại Nghị Quyết số 101/2023/QH15 ngày 24/6/2023. Dự án hồ chứa nước Ka Pét có tổng mức đầu tư dự án là 874,089 tỷ đồng; trong đó, vốn ngân sách Trung ương là hơn 519,9 tỷ đồng và ngân sách địa phương hơn 354 tỷ đồng. Hồ có tổng dung tích hơn 51 triệu m3 và thời gian thực hiện dự án là tới năm 2025.

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận, mục tiêu đầu tư dự án đã được xác định rất rõ là cấp nước tưới cho khoảng 7.762 ha đất sản xuất nông nghiệp của huyện Hàm Thuận Nam; cấp nước thô khoảng 2,63 triệu m3/năm cho khu công nghiệp Hàm Kiệm II; tạo nguồn nước thô để cấp cho sinh hoạt của khoảng 120.000 người dân khu vực huyện Hàm Thuận Nam và thành phố Phan Thiết; đồng thời, phòng, chống lũ và cải tạo môi trường, điều tiết nước cho vùng hạ du khu vực huyện Hàm Thuận Nam và tỉnh Bình Thuận; tăng dòng chảy trong mùa khô, góp phần cải thiện môi trường sinh thái vùng hạ du nhất là đoạn qua thành phố Phan Thiết, góp phần phát triển du lịch, dịch vụ của tỉnh...

Tổng diện tích sử dụng đất của dự án là hơn 697 ha; trong đó, diện tích đất lâm nghiệp là 679 ha (đất có rừng là 619 ha, gồm rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất, đất nằm ngoài quy hoạch 3 loại rừng và đất không có rừng); còn lại là diện tích đất sản xuất nông nghiệp.

Theo ông Lê Thanh Sơn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận, dự án đã được các chuyên gia, các nhà khoa học phân tích kỹ và báo cáo tại rất nhiều kỳ họp, qua hội đồng thẩm định cấp Nhà nước, qua nhiều đoàn kiểm tra của cơ quan trung ương. Sở cũng đã thành lập đoàn kiểm tra và khẳng định nhiều cây gỗ quý, cổ thụ, có kích thước lớn được lan truyền nhiều trên mạng xã hội thời gian qua đều nằm ngoài diện tích dự án. 

Đối với vấn đề khai thác gỗ, ông Sơn cho biết, sau khi cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án đầu tư, phê duyệt đánh giá tác động môi trường, hoàn tất thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng, các ngành chức năng sẽ được lập phương án khai thác rừng. Sau khi phương án khai thác được duyệt thì cấp có thẩm quyền sẽ lập phương án đấu giá. Nhà đầu tư trúng đấu giá sẽ nộp tiền vào ngân sách và khai thác lâm sản. Việc khai thác lâm sản từ dự án sẽ được giám sát chặt chẽ từ đơn vị giám sát và được phân định ranh giới rõ ràng.

Về phương án trồng rừng thay thế, tổng diện tích phải trồng rừng thay thế theo Điều 21 Luật Lâm nghiệp là 1.844 ha. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định 3263/QĐ-UBND ngày 30/12/2020 về việc phê duyệt phương án trồng rừng thay thế đợt I với diện tích là 434 ha; trong đó, 144 ha là rừng tự nhiên. Đối với phần diện tích cần trồng rừng thay thế còn lại là 1.410 ha, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang rà soát để mở rộng thêm vị trí trồng rừng thay thế bổ sung đảm bảo diện tích trồng rừng thay thế của dự án.

Đối với báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) dự án, đã hoàn thành vào tháng 09/2020. Tuy nhiên, do dự án phải điều chỉnh chủ trương đầu tư (Nghị Quyết số 101/2023/QH15 ngày 24/6/2023 tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV) nên các đơn vị liên quan đang phối hợp tổ chức lập lại hồ sơ ĐTM theo quy định để trình Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định.

Ông Dương Văn An, Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận cho biết, Bình Thuận cùng với Ninh Thuận là hai tỉnh khô hạn nhất Việt Nam. Đây là vùng có lượng mưa rất thấp, chỉ 800 - 1.150 mm/năm, nhiều vùng đất khô cằn, hoang hóa, sản xuất nông nghiệp chỉ nhờ vào nước mưa. Chỉ tính nhu cầu nước sản xuất nông nghiệp hàng năm, Bình Thuận cần hơn 500 triệu m3. Do đó, trách nhiệm của tỉnh là lo nước cho dân. Nhiều nhiệm kỳ qua, Bình Thuận tìm mọi cách, vừa xin Trung ương, vừa dùng nguồn lực địa phương xây dựng hệ thống hồ chứa nước, kênh mương thủy lợi trên toàn tỉnh.

Với đặc điểm địa hình Bình Thuận, muốn làm hồ thủy lợi, không ít thì nhiều đều ảnh hưởng đến rừng. Nhưng có hồ, môi trường chắc chắn sẽ tốt lên vì tích được nước, tăng độ ẩm toàn khu vực, tạo môi trường cho cây sinh trưởng. Vị trí 600 ha rừng để làm hồ thủy lợi đã được đơn vị tư vấn chọn rất kỹ dựa vào điều kiện tự nhiên sẵn có. Tỉnh đã phân tích nhiều phương án, từ đó, tính toán dung tích tối ưu cho cả nhu cầu tưới tiêu và lưu vực nước là 51 triệu m3.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, Bình Thuận là một trong những tỉnh khô hạn nhất cả nước. Gần đây nhất vào năm 2020, tỉnh Bình Thuận công bố tình trạng khẩn cấp do hạn hán cấp độ 2 xảy ra trên địa bàn. Toàn tỉnh đã phải cắt giảm gần 14.000 ha diện tích cây trồng trong vụ đông - xuân và hơn 30.000 ha lúa vụ hè - thu không thể sản xuất, chờ mưa và hơn 30.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt. Đặc biệt, vào đầu mùa khô 2023, toàn huyện Hàm Thuận Nam đã phải cắt nước tưới thanh long trong vòng một tháng để đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho người dân. Riêng đối với 2 xã Mỹ Thạnh và Hàm Cần hầu như đất sản xuất nông nghiệp bị thiếu nước trầm trọng, quá trình sản xuất gặp thiên tai nắng hạn gây thiệt hại cho sản xuất của bà con.

Theo ông Nguyễn Hồng Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, nhất là tình hình hạn hán diễn ra khốc liệt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân, với việc đầu tư xây dựng hồ chứa nước Ka Pét có quy mô dung tích chứa hơn 51 triệu m3 để cấp nước với các nhiệm vụ trên sẽ góp phần quan trọng trong việc khắc phục tình trạng khô hạn và phát triển kinh tế - xã hội cho huyện Hàm Thuận Nam và vùng phía Nam Bình Thuận. Mục tiêu của tỉnh Bình Thuận là đến năm 2025 sẽ hoàn thành dự án này theo đúng tiến độ. 

Đây là dự án quan trọng cấp Quốc gia và cũng là mong muốn của lãnh đạo, của nông dân tỉnh Bình Thuận từ hơn 20 năm qua. Công trình hoàn thành là nhân dân vùng hưởng lợi sẽ không còn lo lắng về vấn đề nước cho sản xuất, cho sinh hoạt mà hàng năm cứ đến mùa khô là chồng chất nỗi lo vì không đủ nguồn nước phục vụ cho sản xuất, sinh hoạt và cuộc sống.