(Phát biểu tại hội truờng ngày 03/11/2016 của bà Nguyễn Thanh Hải, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh ta)
(HBĐT) - Để đánh giá chung về báo cáo tôi nhất trí như nhiều đại biểu đã phát biểu trước tôi cũng như ý kiến của các cơ quan thẩm tra. Tuy nhiên qua nghiên cứu báo cáo tôi nhận thấy có sự mất cân đối lớn về thời lượng mà báo cáo giành cho các phân tích đánh giá về lĩnh vực kinh tế khi so sánh với thời lượng mà báo cáo giành cho lĩnh vực xã hội. Đây cũng chính là một trong những hạn chế đã được nhiều đại biểu Quốc hội góp ý qua nhiều kỳ họp. Khi thảo luận về báo cáo kinh tế - xã hội cần lưu ý rằng báo cáo của chúng ta có tiêu đề là báo cáo kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, dường như chúng ta đang quá tập trung mọi quan tâm tới với việc phát huy mọi nguồn lực, giải pháp, biện pháp để thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế, điều này vô cùng quan trọng. Nhưng chất lượng tăng trưởng như thế nào, tính bền vững của tăng trưởng ra sao còn phụ thuộc rất nhiều vào sự quan tâm nỗ lực của chúng ta trong các giải pháp trong lĩnh vực xã hội. Như các chính sách về nguồn lực tương xứng dành cho an sinh xã hội bảo vệ môi trường, giáo dục văn hóa đạo đức xã hội. Nếu chúng ta chú trọng hài hòa những giải pháp tốt đồng bộ giữa phát triển kinh tế - xã hội thì các kết quả chúng ta đạt được trong lĩnh vực kinh tế sẽ phát huy và được bền vững hơn. Đi vào góp ý các vấn đề cụ thể, tôi xin phát biểu về tác động của bán hàng đa cấp lên đời sống của một bộ phận người dân.
Theo báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tại Mục 2 trang 7 nêu: "Còn diễn ra nhiều vụ lừa đảo, bán hàng đa cấp tín dụng đen gây bức xúc xã hội". Từ thực tế vừa qua thấy rằng đằng sau dòng chữ ngắn gọn đó là những con số, những hiện tượng xã hội hết sức đáng lo ngại như lừa đảo, lừa lòng tin của nhau dẫn tới tranh chấp, kiện tụng. Có thể nói không sai rằng bán hàng đa cấp như một cơn bão lốc tạo nên một cơn ác mộng tàn phá sự thanh bình của nhiều làng quê yên tĩnh, chất phác đã làm giảm sút lòng tin của con người với nhau và ảnh hưởng tới đạo đức xã hội. Thực tế cho thấy đối tượng mà các công ty đa cấp nhắm tới để phát triển mạng lưới thường là những người nội trợ, người lao động, người về hưu. Đặc biệt khi đi giám sát ở một số địa phương tôi thấy có một thực tế hết sức đáng lo ngại đó là những người dân thuộc diện được nhận tiền đền bù giải tỏa hỗ trợ của nhà nước, của các doanh nghiệp để ổn định nghề nghiệp, ổn định cuộc sống sau khi thu hồi đất lại chính là những đối tượng mà các công ty kinh doanh bán hàng đa cấp hướng tới để phát triển mạng lưới lừa đảo.
Theo con số của Bộ Công Thương công bố Việt
Nguyên nhân thứ nhất là do các công ty bán hàng đa cấp thường không quan tâm tới việc đầu tư, nâng cao chất lượng sản phẩm giảm giá thành mà chỉ quan tâm tới việc quảng cáo, đánh vào tâm lý thích làm giàu nhanh của người dân.
Thứ hai, lợi nhuận của bán hàng đa cấp không đến từ việc bán hàng, bán sản phẩm mà lại đến từ việc bán sản phẩm, đến việc lôi kéo được người tham gia vào mạng lưới đa cấp. Ví dụ, Công ty đa cấp Trường Giang nhập khẩu sản phẩm TruongGiang Calcium Kid là sản phẩm bổ sung can xi cho trẻ em giá chỉ 12.000 đồng nhưng được rao bán cho người tham gia là 990.000 đồng, mức chênh lệch giữa giá nhập và giá bán là 82,5 lần. Chẳng hạn một người A tham gia vào mạng lưới bắt buộc phải mua 10 sản phẩm, tức là bỏ 9.900.000 đồng để mua 10 sản phẩm chỉ có giá trị 120.000 đồng. Nhưng sau đó người này bán được 10 sản phẩm này sẽ nhận được số tiền hoa hồng rất cao, đó là 5 triệu đồng, trường hợp không bán được cũng không lấy lại được tiền. Vì vậy, người khi tham gia vào bán hàng đa cấp mặc dù sau đó đã biết mình bị lừa nhưng vì muốn thu hồi lại số tiền nên bằng mọi cách phải đi lừa lại người khác để lấy lại số tiền. Điển hình là vụ Công ty Liên Việt vừa qua đã lừa đảo, lôi kéo 60.000 người tham gia nộp vào Liên Việt 1.900 tỷ đồng, khoảng 65% số tiền thu được đã chi cho hoa hồng, riêng Tổng giám đốc Liên Việt - Lê Xuân Giang thu lợi 500 tỷ đồng, hiện vụ án đã được điều tra. Tuy nhiên, không biết có bao nhiêu người dân do thiếu hiểu biết, thiếu thông tin còn đang sống dở, chết dở vì công ty đa cấp này. Các cơ quan quản lý nhà nước đã thiếu quan tâm, thiếu phối hợp, không kịp thời phát hiện trong suốt một thời gian dài để xử lý nên hậu quả không biết bao giờ mới khắc phục xong.
Thực chất bán hàng đa cấp không phải là xấu nhưng những biến tướng của nó lại rất xấu và đặc biệt rất khó kiểm soát, vì hành lang pháp lý của chúng ta hiện nay còn chưa đủ mạnh, chưa theo kịp quản lý nhiều mô hình biến tướng, rất phức tạp, đặc biệt xuất hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này đôi khi còn chồng chéo và có dấu hiệu buông lỏng, hoạt động thanh tra, kiểm tra chưa hiệu quả, chế tài xử phạt còn rất thấp, thẩm quyền xử phạt chưa hợp lý, v.v...
Với những phân tích nêu trên tôi kính mong Chính phủ quan tâm một số vấn đề sau:
Thứ nhất, Chính phủ cần có báo cáo gửi đến các đại biểu Quốc hội về thực trạng bán hàng đa cấp tại kỳ họp thứ ba tới đây.
Thứ hai, Chính phủ cần tiến hành rà soát hệ thống văn bản pháp luật đảm bảo tính thời sự, linh hoạt, mềm dẻo, đủ sức để theo kịp các diễn biến phức tạp của các hình thức bán hàng đa cấp trên thị trường, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân nhận diện những dấu hiệu của công ty đa cấp lừa đảo.
Thứ ba, tổ chức đánh giá tác động của công ty bán hàng đa cấp lên xã hội, có bao nhiêu doanh nghiệp đa cấp đã mang lại lợi ích thực sự cho đất nước cũng như hê lụy khôn lường lên xã hội do bán hàng đa cấp gây ra.
Cuối cùng, như đã đề cập ở trên, đó là hiện tượng các công ty đa cấp luôn hướng tới những khu vực mà người dân vừa nhận được tiền đền bù để phát triển mạng lưới nên rất có thể trong thời gian tới đây người dân tại khu vực 4 tỉnh miền Trung vừa nhận được tiền đền bù, hỗ trợ do thiệt hại về môi trường gây ra sẽ là địa bàn mà các công ty đa cấp này hướng tới. Chính vì vậy tôi rất mong Chính phủ đặc biệt quan tâm và sớm giải quyết vấn đề này.
Minh Hiếu
VP Đoàn ĐBQH Hòa Bình (TH)
Bùi Đức Hinh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh
Phát triển bởi ICT GROUP.
