(HBĐT) - Xác định tính chất, tầm quan trọng của công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư (BT, GPMB&HTTĐC), những năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản để lãnh đạo, điều hành, tổ chức thực hiện, nhất là chỉ đạo các cấp, ngành chú trọng thực hiện Kết luận số 140, ngày 13/10/2014 của BTV Tỉnh ủy về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32, ngày 20/5/2003 của Tỉnh ủy về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác đền bù GPMB để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư. 

Nhằm tạo sự đồng bộ, thống nhất về cơ chế, chính sách đối với tất cả các dự án, UBND tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo (BCĐ) công tác BT, GPMB&HTTĐC. Đối với các dự án trọng điểm cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện, UBND tỉnh thành lập các BCĐ riêng của từng dự án. BCĐ công tác BT, GPMB dự án hồ chứa nước Cánh Tạng (Lạc Sơn) là một điển hình. Đây là dự án trọng điểm, thời gian thực hiện và hoàn thành chỉ trong 3 năm. Trong khi khối lượng bồi thường rất lớn, phải bố trí TĐC cho 652 hộ, di chuyển hơn 1.800 ngôi mộ, địa bàn thực hiện rộng, quá trình triển khai gặp nhiều khó khăn, nhất là ở giai đoạn đầu chưa nhận được sự đồng thuận của người dân. Trước thực tế đó, BCĐ của tỉnh do đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban đã sâu sát trong kiểm tra, giao ban đánh giá tiến độ thực hiện từng tuần, kịp thời giải quyết vướng mắc, khó khăn; chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh và huyện tăng cường tuyên truyền, vận động, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, tập trung tháo gỡ điểm nghẽn.

Đồng chí Nguyễn Ngọc Điệp, Chủ tịch UBND huyện Lạc Sơn cho biết: Huyện đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc tuyên truyền, vận động để nhân dân nhận thức rõ về ý nghĩa, tầm quan trọng của dự án. Do vậy, sau một số khó khăn, đến nay, dự án đã được người dân ủng hộ. Hàng trăm hộ đã nhận tiền đền bù GPMB để về nơi ở mới và tổ chức di dời mồ mả, giúp dự án triển khai theo kế hoạch.

Công tác tuyên truyền, vận động là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng, thể hiện tính dân chủ trong công tác BT, GPMB&HTTĐC. UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành quan tâm tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tập trung vào những nội dung cụ thể, nhất là khi có các quy định, chính sách mới liên quan đến BT, GPMB. Đồng thời, giao Sở TN&MT hệ thống hóa các quy định của pháp luật để ban hành cuốn sổ tay về trình tự thu hồi đất, BT, GPMB gửi tới các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh, Hiệp hội doanh nghiệp, UBND các huyện, thành phố, các xã, phường, thị trấn nhằm phổ biến sâu rộng pháp luật tới cán bộ, nhân dân. Thông qua tuyên truyền, vận động, thuyết phục đã góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, hạn chế đơn thư, khiếu nại. 

Đặc biệt, UBND tỉnh kịp thời ban hành các quy định về bảng giá đất các loại, giá đất cụ thể, bộ đơn giá bồi thường về tài sản khi Nhà nước thu hồi đất. Ban hành quy định về BT, HT&TĐC, trong đó quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ của các sở, ban, ngành và UBND cấp huyện. Các quy định về chế độ, chính sách bồi thường, hỗ trợ đất đai, tài sản khi Nhà nước thu hồi đất đã được thể chế chi tiết, phù hợp với thực tế địa phương, đúng quy định của pháp luật.

 Xác định được tính chất quan trọng của công tác dân chủ, công khai, minh bạch, UBND tỉnh ban hành Quy chế mẫu thực hiện dân chủ trong công tác BT, GPMB khi thu hồi đất và quy chế dân chủ trong công tác BT, GPMB, qua đó giúp người dân được tham gia ý kiến nhiều hơn, hiểu rõ về quyền lợi, nghĩa vụ trong công tác BT, GPMB&HTTĐC, hạn chế khiếu nại, khiếu kiện phát sinh.

Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và tăng tính phân cấp, tạo chủ động cho UBND cấp huyện, UBND tỉnh đã ủy quyền cho huyện ban hành thông báo thu hồi đất, phê duyệt giá đất cụ thể, quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, nhờ vậy, góp phần đẩy nhanh tiến độ BT, GPMB trên địa bàn tỉnh.

Kết quả, từ năm 2003 đến nay, toàn tỉnh đã hoàn thành BT, GPMB đối với 1.154 dự án; thu hồi 3.025,9 ha đất các loại của 187 tổ chức, 28.951 hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất. Tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ đã chi trả trên 2.914 tỷ đồng, trong đó đã hoàn thành nhiều dự án trọng điểm như: đường Hồ Chí Minh, đường dây 500 kV Nho Quan - Hòa Bình - Sơn La đi qua địa bàn tỉnh; dự án đường Hòa Lạc - Hòa Bình... Tỉnh đang tập trung chỉ đạo BT, GPMB một số dự án trọng điểm, gồm: hồ chứa nước Cánh Tạng; cầu Hòa Bình 3 và đường dẫn; cầu Hòa Bình 2; nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng... Bên cạnh đó, các chủ đầu tư đã hoàn thành việc thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hơn 80 dự án, diện tích trên 790 ha, tập trung chủ yếu ở các huyện: Lương Sơn, Kim Bôi, Lạc Thủy. Quá trình thực hiện BT, GPMB các dự án đã bố trí TĐC cho 1.802 hộ có đất thu hồi ở các huyện và TP Hòa Bình.

Mặc dù đạt được kết quả quan trọng, song công tác BT, GPMB của tỉnh vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Về vấn đề này, theo chia sẻ của đồng chí Bùi Đức Hậu, Giám đốc Sở GTVT, những năm qua, công tác GPMB đối với một số dự án giao thông quan trọng còn chậm, quá trình triển khai gặp nhiều vướng mắc, như dự án đường 435 đoạn qua phường Thái Bình; dự án cầu Hòa Bình 3, cầu Hòa Bình 2; dự án đường kết nối đường Hồ Chí Minh và quốc lộ 12B đi quốc lộ 1 chưa hoàn thành GPMB; việc bố trí TĐC một số dự án chưa kịp thời, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện các dự án. Do vậy, rất cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cấp, ngành, nhất là cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc giải quyết những điểm nghẽn.

Ngoài ra, vấn đề tạo việc làm cho người lao động có đất nông nghiệp bị thu hồi chưa được quan tâm triệt để. Việc bố trí vốn, kinh phí chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ tại một số dự án chậm. Công tác tuyên truyền, vận động có lúc, có nơi thiếu sâu sát; trình tự thực hiện thu hồi đất, BT, GPMB tại một vài dự án chưa đảm bảo làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án...

Chính vì vậy, phát huy vai trò của hệ thống chính trị, đẩy mạnh sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể trong công tác BT, HT&TĐC; tăng cường tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất để triển khai dự án... là những nhiệm vụ quan trọng được Tỉnh ủy, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo thực hiện trong thời gian tới.