Mối quan hệ Việt Nam-Nhật Bản phải nói là lương duyên từ thế kỷ 17, thời chính quyền Mạc phủ Tokugawa phái cử những Shuinsen (Châu ấn thuyền) sang buôn bán ở Hội An-giờ đây đã trở thành Di sản Văn hóa thế giới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio.

Có những lúc thăng trầm trong lịch sử nhưng vượt lên trên hết, ngày nay, quan hệ hai nước luôn phát triển mạnh mẽ, gắn bó, đặc biệt tin cậy, hợp tác thực chất và hiệu quả, xuất phát từ nhu cầu và nguyện vọng của nhân dân hai nước. Việc hai nước có nhiều nét tương đồng về văn hóa, con người và lịch sử, sẽ là nền tảng hết sức thuận lợi, xung lực cho thúc đẩy hợp tác thời gian tới.

Chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Thủ tướng Phạm Minh Chính càng có ý nghĩa hơn khi là vị lãnh đạo nước ngoài đầu tiên "xông đất" kể từ khi Thủ tướng Kishida Fumio-Thủ tướng thứ 100 của "Xứ sở Mặt trời mọc" nhậm chức. Ðiều này thể hiện Nhật Bản hết sức coi trọng phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với Việt Nam. Chưa bao giờ, mối quan hệ đó lại phát triển tốt đẹp và sâu sắc như hiện nay, trong thời điểm chỉ còn hai năm nữa là hai nước kỷ niệm tròn nửa thế kỷ thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023). "Hai đời Thủ tướng Nhật Bản gần đây khi nhậm chức đều chọn Việt Nam là nước đầu tiên tới thăm. Còn lần này, Thủ tướng Việt Nam lại là vị lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến Nhật Bản dưới thời Thủ tướng mới. 

Ba lần đầu tiên ấy đã thể hiện mối quan hệ song phương hết sức tốt đẹp. Ngay năm ngoái, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide cũng đến thăm Việt Nam bất chấp giữa đại dịch Covid-19. Ðiều đó cho thấy, cơ chế hoạt động để thúc đẩy mối quan hệ này luôn được duy trì, dù trong điều kiện khó khăn nhất". Ðó là những chia sẻ từ đáy lòng của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại buổi đối thoại với các nhà đầu tư lớn của Nhật Bản khiến giới doanh nhân hai nước hết sức phấn chấn, tin tưởng vào sự bứt tốc ngoạn mục thời gian tới.

Trên những nền tảng tốt đẹp đó, không khí buổi hội đàm của hai nhà lãnh đạo Chính phủ mở đầu hết sức thân tình, ấm áp tình nghĩa như những bạn bè gắn bó lâu ngày mới gặp lại. Bởi, Thủ tướng Phạm Minh Chính từng là Chủ tịch Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Việt-Nhật, còn Thủ tướng Kishida Fumio từng là thành viên và giữ chức Tổng Thư ký Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Nhật-Việt trong thời gian dài. Thủ tướng Kishida là người bạn thân thiết, rất am hiểu và có tình cảm với Việt Nam, ngay sau khi chào mừng nhà lãnh đạo Chính phủ Việt Nam, ông đã chân thành nói: "Tôi rất vui mừng được đón Thủ tướng Phạm Minh Chính-người bạn thân thiết của tôi, vị khách quý nước ngoài đầu tiên của chính quyền mới Nhật Bản... 20 năm qua, là thành viên Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Nhật-Việt, với tôi, Việt Nam là một đất nước đặc biệt và có lương duyên với Nhật Bản". Về phần mình, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ cảm xúc: "Ngài là người bạn thân thiết của nhân dân Việt Nam... Với vai trò là người tiên phong nâng cấp quan hệ Ðối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản trước đây, việc Ngài trở thành người lãnh đạo cao nhất của Chính phủ Nhật Bản hiện nay khiến tôi càng vững tin vào tương lai tươi sáng của hợp tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản. Tôi cảm nhận rõ bầu không khí thân tình, tin cậy, ấm áp như gió mùa xuân ngay từ khi đặt chân đến Tokyo và khi gặp lại Ngài hôm nay...".

Nhờ thiện chí hợp tác, quyết tâm đưa mối quan hệ hợp tác hai nước sang một chương mới, nhờ "thiên thời, địa lợi, nhân hòa", cuộc hội đàm của hai Thủ tướng đã thành công hết sức tốt đẹp, đạt nhiều kết quả cụ thể. Trong bầu không khí hữu nghị, thân tình và tin cậy, hai Thủ tướng nhất trí về phương hướng lớn và các biện pháp nhằm mở ra một giai đoạn phát triển mới trong quan hệ hai nước; nhất trí thúc đẩy hợp tác phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội trước tác động tiêu cực của dịch Covid-19 thông qua phối hợp chặt chẽ triển khai các dự án lớn. Khẳng định mạnh mẽ Chính phủ Việt Nam tiếp tục tạo môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch, tích cực hỗ trợ doanh nghiệp, giữ vững cam kết đối với các nhà đầu tư, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu một số đề xuất cụ thể về thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực, được Thủ tướng Nhật Bản đánh giá rất cao và đồng tình.

Chúng tôi cũng hết sức ấn tượng khi Thủ tướng Kishida khẳng định mạnh mẽ sẽ hỗ trợ toàn diện Việt Nam trong phòng, chống dịch Covid-19. Hai Thủ tướng nhất trí tích cực thúc đẩy các chương trình hợp tác sử dụng vốn ODA của Nhật Bản trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch Covid-19 nhằm đáp ứng các nhu cầu mới phát sinh, tương xứng tiềm năng to lớn của quan hệ song phương. Về vấn đề này, trong buổi tiếp Chủ tịch Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) Kitaoka Shinichi, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Nhật Bản cung cấp cho Việt Nam các khoản ODA thế hệ mới với cách làm và biện pháp mới, cùng ưu đãi tối đa, đủ lớn, linh hoạt để sử dụng trong nhiều lĩnh vực và với thủ tục đơn giản nhất, tập trung vào sáu lĩnh vực then chốt. Các lãnh đạo cấp cao Nhật Bản cũng đón tiếp Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn cấp cao Việt Nam hết sức trọng thị, thân tình, mong muốn thực chất đẩy mạnh hợp tác với Việt Nam. Chủ tịch Thượng viện Nhật Bản Santo Akiko bày tỏ ấn tượng về sự phát triển của mối quan hệ hai nước, trong đó có việc hợp tác phòng, chống dịch Covid-19, nhất là khi Nhật Bản khó khăn, Việt Nam sẵn sàng giúp đỡ, thể hiện tinh thần quan hệ chân thành giữa hai bên. Nhật Bản cũng là nước hết sức đặc biệt khi bất kể đảng phái nào cũng đều nhất quán quan điểm ủng hộ thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác nhiều mặt với Việt Nam.

Hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư luôn là trụ cột, điểm sáng, bông hoa tươi thắm trên nền tảng quan hệ chính trị, ngoại giao hết sức tốt đẹp, tin cậy của hai nước. Trong lịch trình đầy bận rộn từ sáng đến tối, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự các hội nghị, diễn đàn hợp tác giữa doanh nghiệp hai nước, tiếp rất nhiều tập đoàn, tổ chức kinh tế lớn của Nhật Bản. Tại các cuộc tiếp xúc này, Thủ tướng đã giới thiệu với các tập đoàn kinh tế "xương sống" của Nhật Bản, mà hầu hết đang có các dự án lớn ở Việt Nam, về một Việt Nam đang nỗ lực kiểm soát đại dịch, phục hồi phát triển kinh tế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng; cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi, ưu đãi nhất để các tập đoàn mở rộng quy mô đầu tư. Ðiều ấn tượng là các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Nhật Bản đều tin tưởng vào triển vọng phục hồi, phát triển của Việt Nam; mong muốn mở rộng, làm ăn lâu dài, bền vững ở Việt Nam. Trong chuyến thăm này, việc hợp tác giữa các địa phương cũng được đẩy mạnh khi mà ngay ngày hoạt động đầu tiên, Thủ tướng đã dành gần trọn cả ngày để đến tỉnh Tochigi (cách Tokyo hơn 100 km về phía bắc), để dự các hoạt động giao lưu, xúc tiến hợp tác giữa tỉnh Tochigi với tỉnh Vĩnh Phúc và một số địa phương khác của hai nước. Ðoàn chúng tôi cũng hết sức ấn tượng khi chứng kiến chính quyền và nhân dân Tochigi đón tiếp hết sức trọng thị và thân tình, người dân đứng hàng dài suốt mấy phố, tay cầm cờ Việt Nam và Nhật Bản vẫy chào đoàn.

Chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Thủ tướng Phạm Minh Chính được báo giới và dư luận Nhật Bản đặc biệt quan tâm với số lượng phóng viên "áp đảo" của nước chủ nhà. Trước chuyến thăm, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã trả lời phỏng vấn hàng loạt vấn đề đang thu hút sự quan tâm của các hãng thông tấn, báo chí hàng đầu Nhật Bản như: Kyodo, NHK, Asahi Shimbun, Yomiuri Shimbun... Chúng tôi được biết, các nhà lãnh đạo Nhật Bản, chính giới, các nhân sĩ, trí thức, cộng đồng doanh nghiệp hai nước đều đánh giá chuyến thăm Nhật Bản của Thủ tướng Phạm Minh Chính thành công hết sức tốt đẹp, mở ra một chương mới, đưa quan hệ Ðối tác chiến lược sâu rộng hai nước lên một tầm cao mới