Chắc tay súng, vững niềm tin. Ảnh: T.L
(HBĐT) - Hồ Chí Minh là một anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, một chiến sĩ cách mạng lỗi lạc đã đấu tranh và hiến dâng cả đời mình cho Tổ quốc, cho nhân dân, vì độc lập, tự do của các dân tộc, vì lý tưởng cộng sản chủ nghĩa và vì hòa bình, tiến bộ của toàn nhân loại.
Nội dung tư tưởng của Hồ Chí Minh vô cùng phong phú trên mọi lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, y tế, giáo dục, quân sự... Trong đó, tư tưởng đối ngoại Hồ Chí Minh là hệ thống quan điểm, nguyên tắc về các vấn đề chiến lược, sách lược của Việt Nam trong quan hệ quốc tế có vị trí vô cùng quan trọng và giá trị trường tồn. Tư tưởng đối ngoại Hồ Chí Minh được khái quát trên một số nội dung cơ bản như: chiến lược, sách lược về quốc tế và giải quyết các quan hệ quốc tế; về tập hợp lực lượng; về phương châm đối ngoại, phương pháp và nghệ thuật ngoại giao; về mục tiêu đối ngoại... Những nội dung đó không chỉ có giá trị to lớn trong lịch sử mà còn đang là kim chỉ nam soi sáng con đường đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc Việt
Theo Người, mục tiêu đối ngoại phải bảo đảm được lợi ích quốc gia, như: độc lập dân tộc, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, thống nhất đất nước, hạnh phúc, tự do của nhân dân. Người nói "muốn làm gì cũng cần vì lợi ích của dân tộc mà làm" (1). Qua đối ngoại, Hồ Chí Minh muốn gửi đến các nước trên thế giới thông điệp khẳng định: Việt Nam là một nước độc lập; Việt Nam thực hành đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình và hữu nghị với các nước "tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của nhau, không xâm phạm, không can thiệp vào các công việc nội bộ, bình đẳng và hai bên cùng có lợi, chung sống hòa bình" (2).
Hồ Chí Minh đã vượt qua bức ngăn cách Đông - Tây, cũng như những định kiến của phương Đông về phương Tây. Người nhận thức được tình trạng biệt lập và cô lập; sự thiếu tin cậy lẫn nhau giữa các dân tộc phương Đông, cũng như mối quan hệ Việt - Trung và khu vực trong hoàn cảnh các nước này đều là nạn nhân của chủ nghĩa thực dân kiểu cũ. Người nhận xét các dân tộc phương Đông “hoàn toàn không biết đến những việc xảy ra ở các nước láng giềng gần gũi nhất của họ, do đó họ thiếu sự tin cậy lẫn nhau, sự phối hợp hành động và sự cổ vũ lẫn nhau" (3). Đây là nguyên nhân gây nên sự suy yếu của các dân tộc phương Đông; là cơ sở để Người có nhận thức và yêu cầu mới về sự đoàn kết giữa các dân tộc, đặc biệt là giữa giai cấp vô sản thế giới “Quan sơn muôn dặm một nhà, Bốn phương vô sản đều là anh em!” (4). Từ đó, Hồ Chí Minh cổ vũ cho sự hội nhập Đông - Tây, cũng như sự đoàn kết và hợp tác giữa các dân tộc trên thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Theo Hồ Chí Minh, hòa bình là khát vọng, là mơ ước của tất cả các dân tộc tiến bộ trên thế giới. Hòa bình là điều kiện để phát triển đất nước giàu mạnh, bồi bổ sức dân; nhân dân an cư lạc nghiệp, có đời sống ấm no, hạnh phúc. Tư tưởng hòa bình của Người còn xuất phát từ tinh thần nhân đạo, nhân văn cao cả nhằm tránh cảnh “huynh đệ tương tàn”. Trong lời kêu gọi Chính phủ và nhân dân Pháp, ngày 10/1/1947 Người khẳng định: “Chúng tôi muốn hoà bình ngay để máu người Pháp và Việt ngừng chảy. Những dòng máu đó chúng tôi đều quý như nhau” (6). Năm 1964, khi chính quyền Mỹ tiến hành cuộc “chiến tranh đặc biệt” tàn khốc ở miền Nam Việt Nam, Hồ Chủ tịch nói với những người bạn Mỹ: “Chẳng những chúng tôi đau xót vì đồng bào miền Nam chúng tôi phải gian khổ hy sinh, mà chúng tôi cũng thương xót cho các bà mẹ và các người vợ Mỹ đã mất con, mất chồng trong cuộc chiến tranh phi nghĩa ở miền Nam Việt Nam do bọn quân phiệt Mỹ tiến hành” (7).
Trước việc Trung Quốc tuyên bố yêu sách đường 9 đoạn Đường lưỡi bò, dựa trên quyền lịch sử, chiếm đến hơn 80% diện tích Biển Đông (bao gồm cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam), thực hiện hàng loạt hành động "xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam tại Biển Đông và hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa” (8). Đặc biệt từ ngày 2/5/2014, Trung Quốc đã đưa giàn khoan nước sâu Hải Dương - 981 (gọi tắt là HD - 981) di chuyển và hạ đặt trái phép vào sâu vùng biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt
Để giải quyết vấn đề trên, chúng ta cần quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt tư tưởng đối ngoại của Hồ Chí Minh với nguyên tắc: "tôn trọng sự hoàn chỉnh về chủ quyền và lãnh thổ của nhau, không xâm phạm lẫn nhau, không can thiệp nội trị của nhau, bình đẳng cùng có lợi và chung sống hòa bình" (5). Đồng thời yêu cầu mọi người "Phải nhìn cho rộng, suy cho kỹ", tránh những hành động nóng vội; tránh ảo tưởng, trông chờ vào sự giúp đỡ của bên ngoài; phải luôn tỉnh táo để có những đối sách khôn khéo bảo đảm lợi ích của dân tộc cả trước mắt và lâu dài; vận dụng sáng tạo nghệ thuật ngoại giao tâm công của Hồ Chí Minh - thuyết phục người, chinh phục người, tranh thủ người bằng lẽ phải và đạo lý.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đối ngoại đã phát huy hiệu quả to lớn trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và bảo vệ Tổ quốc Việt
(1) Theo Nguyễn Dy Niên: Tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr.112.
(2) Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập10, Nxb CTQG, Hà Nội. 2011, tr.114.
(3)Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 1 , Nxb CTQG, H 2011, Tr 284.
(4) (5) Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập12, Nxb CTQG, Hà Nội. 2011, tr.670, 12.
(6) Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, Hà Nội. 2011, tr.24.
(7) Hồ Chí Minh: Toàn tập, tập 14, Nxb CTQG, Hà Nội. 2011, tr.331.
(8) http://www.mofa.gov.vn, ngày 15/01/2013.
Nguyễn Tiến Đạt
(Khoa Triết học, Trường Đại học Chính trị)
Bùi Đức Hinh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh
Phát triển bởi ICT GROUP.
