Bài 2: Âm nhạc chiêng đường phố
Theo quyết định của UBND tỉnh, ngày 1/10/2011 Sở VH - TT&DL đã huy động 1.400 nghệ nhân ở các huyện và thành phố trong tỉnh. Đồng thời mời 200 nghệ nhân các tỉnh: Thanh Hóa, Sơn La, Phú Thọ, Gia Lai và TP Hà Nội tham gia trình tấu và trình diễn âm nhạc chiêng đường phố trong khuôn khổ lễ kỷ niệm 125 năm thành lập tỉnh. Các đoàn nghệ nhân trình tấu, trình diễn chiêng; đi đầu là những xe chở các biểu tượng văn hóa dân tộc; xuất phát từ ngoại ô vào trung tâm thành phố tới trước Cung Văn hóa tỉnh, đoàn tách ra làm hai đội hình lớn. Khoảng 300 nghệ nhân tụ lại ở vòng trong vừa diễn tấu chiêng vừa nhảy múa với những chiếc cồng đại, có đường kính rộng 1,2 m, nặng 35kg, do đó không thể xách mà tấu được, phải treo lên giá đẩy đi suốt dọc đường phố. Vừa đi vừa tấu tiếng cồng vang lên chuẩn mực, trầm hùng. Tiếng cồng bắt nguồn từ âm nhạc lễ, âm nhạc tuồng của đoàn Hà Nội. Sôi nổi, cuốn hút như bốc lửa của tiếng chinh chiêng và nhịp nhảy múa của các nghệ nhân nam nữ Ba Na, Gia Lai, Tây Nguyên. Vòng đơn, vòng kép, múa quạt, xòe vòng của các cô gái Thái Mai Châu nhịp nhàng, thướt tha, xinh đẹp.
Vòng ngoài gồm 1.400 nghệ nhân là các cô gái Mường đã tạo nên những đội hình, hình tượng một vòng hoa, một trái tim và như một dòng sông đầy nước bạc trong xanh từ từ chảy dào dạt lòng người.
Các gia đình ở khu phố đều mở cửa đón tiếng chiêng. Hàng nghìn người xếp hàng, tụ tập ở hai ven đường reo vui, cổ vũ đoàn nghệ nhân diễn tấu chiêng đường phố.
Nhiều thanh niên, phóng viên, nhiếp ảnh, quay phim đã coi thường hiểm nguy trèo lên cành cây, mái nhà quan sát mong chớp kịp, ghi được những thần thái của các nghệ nhân, đội hình, hình tượng hoành tráng, mới mẻ của văn hóa chiêng đường phố mới diễn ra lần đầu tiên ở tỉnh ta.
Nhân dân huyện Cao Phong đang sở hữu gần 1.000 chiếc chiêng quý giá và có hàng nghìn nghệ nhân trình tấu thành thạo âm nhạc chiêng.
Cảnh quan môi trường giàu có, tươi đẹp. Núi non, hang động thâm trầm, đặc sắc in đậm dấu ấn lịch sử nghìn năm miền đất tình người. Núi Cột Cờ, hang động Hàm Rồng, truyện tình “Vườn hoa núi cối”… dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước. Nhân dân cần cù lao động sáng tạo, huyện Cao Phong đang trở thành một khu kinh tế mới “Mía đường, cam ngọt” có giá trị lớn. Nhiều doanh nghiệp, chủ trang trại đã trở nên giàu sang. Đời sống của nhân dân từng bước được nâng cao.
Với những tiềm lực kinh tế dồi dào, giá trị văn hóa lâu đời, phong phú, đặc sắc và khát vọng vươn lên của con người, nếu huy động, tận dụng được sức mạnh của văn hóa chắp cánh vươn cao. Nghệ thuật, báo chí, truyền hình và lễ hội: “Trái chín ước mơ”, những biểu tượng “Mía tím, cam vàng” và âm nhạc đường phố góp sức tuyên truyền, quảng bá rộng rãi. Chắc chắn những giá trị quý báu của truyền thống lịch sử dân tộc, văn hóa, cảnh quan môi trường, kinh tế “mía ngọt, cam đường” thơm ngon, ngọt mát, giàu dinh dưỡng sẽ phát triển nhanh, mạnh góp phần xây dựng quê hương giàu mạnh, trường tồn.
Chiêng/âm nhạc chiêng đường làng đã hình thành khoảng trên dưới 1.000 năm. Chiêng đường làng hình thành được bảo tồn - phát triển thêm hình thức chiêng đường phố là sự khởi nguồn khôn khéo, thông minh từ tâm lý, phong tục, tập quán của người dân tộc “Sống ở rừng, chết nhờ rừng”. Mở đường, dựng nhà; nhà dựng được tựa lưng vào thềm xanh mây núi, mặt nhìn ra đồng ruộng bát ngát tươi xanh, gió thổi rì rào, suối reo róc rách sáng lên hồn thơ, tiếng nhạc làng quê hồn người. Nhờ vậy, mà âm nhạc chiêng đường làng, đường phố thấm đượm, sâu sắc tính phổ biến, toàn dân. Trở thành một giá trị văn hóa giàu tính nhân bản, là linh hồn, sức sống trường tồn của con người và cộng đồng dân tộc. Ngày nay, âm nhạc chiêng đường làng, đường phố được hun đúc, tăng thêm sức mạnh tuyên truyền giáo dục tinh thần “Đoàn kết là sức mạnh” quảng bá văn hóa du lịch, phát triển kinh tế. Rất cần được quan tâm giữ gìn, phát huy, kế thừa, phát triển góp sức xây dựng văn hóa, con người phát triển toàn diện, xây dựng phát triển bền vững đất nước.
NSƯT Bùi Chí Thanh
(Số 117, tổ 1, phường Chăm Mát, TP Hòa Bình)
(HBĐT) - Những năm qua, cùng với thực hiện chương trình MTQG xây dựng NTM, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong tỉnh luôn quan tâm, chú trọng đến việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá thông qua nâng cao chất lượng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”.
(HBĐT) - Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết T.ư 5 (khóa VIII), sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam ở huyện Lạc Sơn đã có chuyển biến tích cực. Nhận thức về văn hóa của các cấp, các ngành và toàn dân được nâng lên. Đời sống văn hóa của nhân dân các dân tộc trong huyện ngày càng phong phú. Nhiều giá trị văn hoá của dân tộc Mường được phát huy, chuẩn mực văn hóa, đạo đức được hình thành. Văn hóa gia đình, dòng họ, cộng đồng đã được phát huy; nhiều phong tục, tập quán của đồng bào dân tộc Mường được nghiên cứu, sưu tầm và phục dựng. Các hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt tâm linh của người dân được quan tâm...
(HBĐT) - Trong thời gian vừa qua, trên các phương tiện thông tin đại chúng quảng bá rất sôi nổi và đậm nét về du lịch Hà Giang, trong đó, phải kể đến quảng bá về “Lễ hội hoa tam giác mạch”. Tôi, người viết bài này rất chú ý đến “Lễ hội hoa tam giác mạch” bởi lẽ cái tên hoa tam giác mạch rất ấn tượng, kèm theo nhiều hình ảnh sinh động, thu hút khách du lịch tới thăm mà rất đông là các bạn trẻ là sinh viên các trường đại học và cao đẳng phía Bắc. Hơn thế, tỉnh Hà Giang mở một gian triển lãm giới thiệu về “Lễ hội hoa tam giác mạch” rất ấn tượng tại khu vực hồ Hoàn Kiếm, Thủ đô Hà Nội (cạnh Bưu điện thành phố). Thế là nhằm đúng dịp tỉnh Hà Giang tổ chức “Lễ hội hoa tam giác mạch”, chúng tôi lên đường.
(HBĐT) - Nơi thon thả vai núi Chóp Vung ngả ra, vòng tay vâm váp con sông Đà ôm vào - đó là làng tôi. Không rõ núi - sông đã quện với nhau như thế từ bao giờ, chỉ biết sông - núi đã tạo nên hình dáng làng Mường quê tôi như một cái mâm đồng, trên đó, mùa nào thức ấy, tầng tầng, lớp lớp những hoa thơm, trái ngọt một vùng bản địa. Đã có một thời làng có chợ bờ sông, có cây đa, bến nước, sân đình... Ngày nay tất cả chỉ còn trong ký ức lớp NCT.
(HBĐT) - Không quàn xác người qua đời và tổ chức tang lễ quá 48 tiếng; các hủ tục lạc hậu gây lãng phí, tốn kém trong việc cưới dần loại bỏ; nhiều hoạt động văn hoá - văn nghệ mang đậm bản sắc dân tộc trong các lễ hội được giữ gìn và phát huy... Đó là những điểm nhấn trong thực hiện nếp sống văn hoá mới ở Mường Thàng - Cao Phong những năm qua.
(HBĐT) - Ngày 18/11, tại Trung tâm Điều dưỡng người có công Kim Bôi, Sở VH-TT&DL tổ chức kiểm kê Mo Mường trên địa bàn huyện Kim Bôi.