Ngày 24/3, nước Nga tổ chức quốc tang, tưởng nhớ hơn 130 người đã vĩnh viễn ra đi sau trong vụ tấn công khủng bố man rợ và đê hèn ở Moskva.

Khoảng 20h20 tối 22/3, thời điểm mà người dân Moskva đang chuẩn bị bước vào những ngày nghỉ cuối tuần như thường lệ sau một ngày làm việc thứ Sáu "ngắn”, những loạt đạn đã vang lên ở nhà hát Crocus City Hall nằm trong quần thể trung tâm thương mại, triển lãm và biểu diễn Crocus City bên cạnh đường vành đai ôtô MKAD giữa thủ đô Moskva và tỉnh Moskva. Hơn 130 người dân vô tội, trong đó có cả trẻ em, mãi mãi không được về nhà, cùng hơn 140 người khác bị thương khi những kẻ mặc đồ ngụy trang nổ súng và gây ra vụ nổ ở nhà hát này ngay trước buổi biểu diễn của nhóm nhạc Picnic, dẫn tới một thảm kịch khủng khiếp chưa từng có ở nước Nga trong nhiều năm. Các nhạc sĩ chưa kịp lên sân khấu - họ đang ở trong phòng thay đồ khi tiếng súng nổ trong khán phòng có sức chứa 7.500 người này.

Có thể thấy, vụ tấn công khủng bố nghiêm trọng nhất trong vòng 13 năm qua ở Moskva này đã được chuẩn bị và lên kế hoạch kỹ lưỡng kể từ địa điểm, thời điểm tấn công cũng như kịch bản thực hiện. Cuộc tấn công diễn không chỉ vào một ngày thứ Sáu an bình cuối tuần mà còn ngay sau cuộc bầu cử tổng thống lần thứ tám được xem là thành công của nước Nga, vốn đem lại một niềm lạc quan nhất định trong cả nước, cũng khiến cho người dân phần nào chủ quan, lơ là trên góc độ an ninh, an toàn. Địa điểm tấn công - nhà hát Crocus City Hall cũng là nơi ít được quan tâm hơn về an ninh so với khu vực trung tâm thủ đô Moskva, nhưng cũng là địa điểm thường xuyên diễn ra các hoạt động hội chợ, hay biểu diễn có đông người tham gia. Những kẻ tấn công, ban đầu nổ súng để gây sự chú ý và sau đó đã cho phát nổ một loại bom cháy khiến đám cháy bùng phát nhanh chóng và gây đổ sập phần mái nhà hát, hòng gây hoảng loạn và thương vong tối đa cho khoảng 6.000 người trong khán phòng. 10 phút sau phát súng đầu tiên, đám cháy đã bùng phát trong tòa nhà do một vụ nổ và chỉ trong nửa giờ, hầu hết tòa nhà đã chìm trong biển lửa, mái nhà bị sập một phần. Khoảng 21h30 theo giờ Moskva, vụ nổ thứ hai xảy ra trong tòa nhà đang cháy và phải tới sáng hôm sau lực lượng cứu hỏa mới có thể dập tắt.

Nhìn khung cảnh đổ nát của nhà hát Crocus City Hall, tôi không khỏi nghẹn lòng và bồi hồi vì khu triển lãm Crocus City là nơi chúng tôi hằng năm đều đến tác nghiệp. Chính Crocus City Hall cũng là nơi trước đây được người Việt thuê để tổ chức các buổi biểu diễn của các ca sĩ, nghệ sĩ Việt Nam sang LB Nga phục vụ kiều bào ở Moskva. Đây là mất mát vô cùng lớn đối với nhân dân Nga, đúng như tâm trạng khi trên đường đến địa điểm tác nghiệp, tôi thấy tất cả các bảng quảng cáo điện tử trên đường đều hiện thị hình ảnh cây nến cùng dòng chữ "Chúng tôi đau buồn 22.3.2024”. Chủ nghĩa khủng bố, đặc biệt là nhằm vào người dân vô tội, đáng phải lên án trên toàn thế giới. Hơn nữa, vụ khủng bố bi thảm này còn được lên kế hoạch để gây thương vong tối đa cho người dân vô tội, đặc biệt, qua lời khai của một trong những kẻ tình nghi là thủ phạm bị bắt, rằng hắn nã súng tàn sát người vô tội vì được trả 500.000 ruble (khoảng 5.400 USD).

Tuy nhiên, đúng như Tổng thống LB Nga Vladimir Putin đã khẳng định trong thông điệp chia buồn gửi người dân ngày 23/3, rằng nước Nga luôn trở nên mạnh mẽ hơn khi trải qua những thử thách khó khăn nhất và nay cũng sẽ là như vậy. Người dân Nga vừa thể hiện tinh thần dân tộc, sự đoàn kết qua cuộc bầu cử tổng thống thì nay, một lần nữa, sự thống nhất, gắn kết và sẻ chia lại nổi bật qua những việc làm cao đẹp. Tính cách Nga không chỉ được thể hiện qua việc làm của các nhân viên cứu hỏa, lực lượng tình trạng khẩn cấp, bác sĩ, hay nhân viên Ủy ban Điều LB Nga, liên tục nỗ lực để nhanh chóng khắc phục thảm họa này. Ngay trong đêm 22/3, tất cả những người bị kẹt trong tòa nhà khi thoát ra ngoài đã được đưa bằng taxi miễn phí về nhà. Hãng taxi công nghệ Yandex đã đưa ra quyết định kịp thời này để hỗ trợ cho những người gặp nạn. Hàng loạt các ngân hàng Nga, như Sberbank, VTB, Alfa, Sovcombank, Gazprombank, Ngân hàng Bưu điện … tuyên bố sẵn sàng xóa toàn bộ các khoản nợ cho những người thiệt mạng và bị thương trong vụ tấn công khủng bố. Và ngay từ sáng sớm 23/3, dòng người xếp hàng hiến máu tại các cơ sở y tế ở thủ đô Moskva đã kéo dài hàng trăm mét, thậm chí có nơi dài tới 1 km. Bất chấp trời mưa rét, hàng người đến để hiến máu cứ dài thêm. Trong số này còn có cả các thanh niên, tình nguyện viên cung cấp nước, đồ uống và bánh kẹp cho những người hiến máu. Đối với họ, điều thực sự ý nghĩa lúc này là làm được một điều gì đó, thực hiện được trách nhiệm nào đó cho những người bị hại để tăng thêm hy vọng sống sót.

Đây không phải là lần đầu tiên nước Nga hứng chịu những vụ khủng bố kinh hoàng, có những vụ khủng bố trở thành nỗi đau không thể nguôi ngoai trong lòng người Nga. Tối 23/10/2002, một nhóm ly khai khủng bố đã bắt khoảng 850 người làm con tin tại nhà hát Dubrovka ở Moskva. Tổng cộng 130 con tin bị sát hại trong thời gian bị giam giữ 2 ngày 3 đêm, trước khi lực lượng an ninh Nga có thể chế ngự các phần tử tấn công. Đó còn là nỗi đau mang Beslan. Ngày 1/9 cách đây 20 năm, hơn 30 tay súng đã tấn công Trường phổ thông số 1 ở thị trấn Beslan, CH Bắc Ossetia thuộc Nga đúng vào thời điểm diễn ra lễ khai giảng năm học mới, bắt giữ hơn 1.200 học sinh, phụ huynh và giáo viên. Đây được xem là một trong những vụ khủng bố kinh hoàng nhất trong lịch sử đương đại của nước Nga, với tổng cộng 334 người thiệt mạng, trong đó có 183 trẻ em, và hơn 800 người bị thương. Nỗi đau vẫn âm ỉ, nhưng người Nga không khuất phục trước khủng bố. 

Những đóa hoa, thú bông ngay từ trưa 23/3 đã được người dân đem đến khu vực Crocus City để bày tỏ tình đoàn kết, lòng tiếc thương đối với những nạn nhân của vụ khủng bố và trong ngày 24/3, khi trên toàn nước Nga tổ chức quốc tang, dòng người đem hoa, nến và thú bông đến khu vực này sẽ còn nhiều hơn nữa để thể hiện tinh thần Nga, một tinh thần bất diệt đã được kiểm chứng trong thời kỳ Chiến tranh giữ nước vĩ đại.