Đó là: Bộ luật Tố tụng hình sự số 101/2015/QH13, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự số 99/2015/QH13, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam số 94/2015/QH13. Bên cạnh đó, Nghị quyết nêu bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016, đưa ra trình Quốc hội khóa XIV tại kỳ họp thứ nhất, dự kiến diễn ra ngày 20-7 tới.

Các quy định theo hướng có lợi cho người phạm tội

Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Đào Việt Trung đọc Lệnh của Chủ tịch nước và toàn văn Nghị quyết của Quốc hội khoá XIII.

Theo Nghị quyết này, thời hiệu thi hành của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, Bộ luật Tố tụng hình sự số 101/2015/QH13, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự số 99/2015/QH13 và Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam số 94/2015/QH13 được lùi từ ngày 1-7-2016 đến ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 có hiệu lực thi hành, trừ một số quy định có lợi cho người phạm tội.

Khoản 4 Điều 1 của Nghị quyết nêu rõ: Kể từ ngày 1-7-2016, thực hiện các quy định có lợi cho người phạm tội tại khoản 3 Điều 7 Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 và điểm b khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 109/2015/QH13 về việc thi hành Bộ luật Hình sự; tiếp tục áp dụng khoản 2 Điều 1 và các quy định khác có lợi cho người phạm tội tại Nghị quyết số 109/2015/QH13;

Áp dụng các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự số 101/2015/QH13 để thi hành các quy định có lợi cho người phạm tội của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 và Nghị quyết số 109/2015/QH13 tại mục a trên đây.

Theo đó, tiếp tục áp dụng Bộ luật Hình sự số 15/1999/QH10 (được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 37/2009/QH12), Bộ luật Tố tụng hình sự số 19/2003/QH11, Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự số 23/2004/PL-UBTVQH11 (được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Pháp lệnh số 30/2006/PL- UBTVQH11 và Pháp lệnh số 09/2009/PL-UBTVQH12), Nghị định số 89/1998/NĐ-CP ban hành Quy chế về tạm giữ, tạm giam (được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định số 98/2002/NĐ-CP và Nghị định số 09/2011/NĐ-CP của Chính phủ) cho đến ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 có hiệu lực thi hành.

Nghị quyết cũng quy định từ ngày 1-7-2016, các quy định khác tại Nghị quyết số 109/2015/QH13 về việc thi hành Bộ luật Hình sự và tại Nghị quyết số 110/2015/QH13 về việc thi hành Bộ luật Tố tụng hình sự có ghi thời điểm “ngày 1-7-2016” được lùi đến thời điểm “ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 có hiệu lực thi hành”.

Theo Nghị quyết này, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 được bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 và trình Quốc hội khóa XIV tại kỳ họp thứ hai. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 30-6-2016.

Nghị quyết cũng giao Tòa án nhân dân Tối cao hướng dẫn thi hành việc thực hiện các quy định có lợi cho người phạm tội; Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Toà án nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình chịu trách nhiệm thi hành Nghị quyết này.

Tại buổi họp báo, đại diện lãnh đạo Văn phòng Quốc hội, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Bộ Tư pháp, Viện KSND tối cao đã trả lời nhiều câu hỏi của phóng viên.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Đỗ Mạnh Hùng cho rằng, để xảy ra sai sót này có trách nhiệm của đại biểu Quốc hội và cá nhân ông là người đã nhấn nút thông qua. Quốc hội sẽ có quyết định cần thiết, trên cơ sở đó làm rõ hơn nữa trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan của cơ quan soạn thảo, thẩm tra.

Ông Đỗ Mạnh Hùng cho biết, thời gian qua, việc phát hiện ra những sai sót là từ các cử tri, nhà chuyên môn, báo chí. Điều đó một lần nữa cho thấy vai trò quan trọng giám sát của cử tri, của người dân và cơ quan truyền thông đối với hoạt động của Quốc hội, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động lập pháp của Quốc hội trong thời gian tới, ông nói.

Tiếp tục đẩy mạnh tiến trình cải cách tư pháp

Nhiều chuyên gia pháp luật cho rằng, đối với BLHS năm 2015 liên quan nhiều chủ trương rất mới, phải đáp ứng tinh thần Hiến pháp năm 2013, các Công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, gia nhập, đồng thời thể chế hóa chính sách hình sự hóa - phi hình sự hóa các hành vi bị coi là tội phạm.

Về vấn đề này, trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Nhân Dân điện tử, việc lùi thi hành Bộ luật Hình sự 2015 và ba bộ luật, luật liên quan sẽ tác động như thế nào đối với tiến trình thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp đã và đang được Đảng, Nhà nước và nhân dân rất quan tâm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Nguyễn Văn Luật nhấn mạnh: Các bộ luật vừa qua trong quá trình xây dựng cũng đã thể hiện được chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước về cải cách tư pháp. Chúng ta đã nội luật hóa nhiều quy định của các điều ước quốc tế, thể hiện tinh thần rất tiến bộ, văn minh, nhân văn, dân chủ của Đảng và Nhà nước.

Theo ông Nguyễn Văn Luật, việc Quốc hội ra Nghị quyết lùi thi hành các đạo luật này cho thấy: Khi phát hiện ra những sai sót về mặt kỹ thuật ảnh hưởng đến việc áp dụng thống nhất các quy định của BLHS 2015 và các đạo luật có liên quan trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền con người, quyền cơ bản của công dân, Quốc hội quyết định lùi hiệu lực của Bộ luật Hình sự 2015 và các đạo luật liên quan nhằm sửa những khiếm khuyết.

Từ đó, “thực hiện tốt hơn những mục đích tiến bộ về cải cách tư pháp, theo hướng dân chủ, văn minh, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, bảo vệ quyền công dân, thực hiện tốt hơn các cam kết quốc tế. Cũng cần có thời gian để QH, các cơ quan có trách nhiệm rà soát một cách kỹ lưỡng để khắc phục triệt để những sai sót, hạn chế”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh.

Về số liệu sai sót, ông Nguyễn Văn Luật cho biết tới đây sẽ rà soát để báo cáo đầy đủ, với tinh thần không bỏ sót, để lọt dẫn đến tình trạng trình Quốc hội thông qua mà vẫn có sai sót.

Bổ sung phần trả lời, Thứ trưởng Tư pháp Đinh Trung Tụng khẳng định: Về quan điểm, chủ trương, đường lối nhất quán liên quan đến cải cách tư pháp, bảo đảm tính nhân văn, nhân đạo, dân chủ và quyền con người, quyền công dân trong Bộ luật Hình sự 2015. Các sai sót được phát hiện chủ yếu là lỗi kỹ thuật, ảnh hưởng đến việc áp dụng thống nhất các quy định của Bộ luật Hình sự 2015 trong đấu tranh chống tội phạm, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước và công dân.

Đại diện các cơ quan cũng đã khẳng định các bộ luật, luật liên quan cũng lùi thời hạn hiệu lực là do có viện dẫn Bộ luật Hình sự 2015, chứ không phải do các bộ luật, luật này có sai sót.

Phó Viện trưởng Viện KSND tối cao Trần Công Phàn cho biết, dù các bộ luật, luật nói trên phải lùi theo bộ luật Hình sự 2015, tới đây TAND tối cao sẽ hướng dẫn thực hiện các quy định có lợi cho người phạm tội, như quy định bắt buộc ghi âm, ghi hình trong các cơ sở tạm giam, tạm giữ.

Chính các quy định có lợi cho người phạm tội trong Bộ luật Hình sự 2015 cũng sẽ được ưu tiên hướng dẫn để thực hiện ngay, bảo đảm quyền lợi cho người dân và xã hội.

Giải thích thêm việc bỏ phiếu bất thường đối với việc hoãn thi hành Bộ luật Hình sự, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Luật nói, tuy phải gửi phiếu và bỏ phiếu thông qua các trưởng đoàn do thời gian quá gấp, việc bỏ phiếu và kiểm phiếu vẫn bảo đảm quy trình chặt chẽ.

Chung quanh một số câu hỏi của phóng viên một số cơ quan báo chí về việc một số ấn phẩm về Bộ luật Hình sự 2015 đã phát hành, Thứ trưởng Đinh Trung Tụng cho biết sẽ trao đổi với Nhà xuất bản Tư pháp để thực hiện thu hồi, bảo đảm quyền lợi cho cả Nhà xuất bản và người mua trước sự việc ngoài ý muốn vừa qua.

                                                           Theonhandan