Ngày 20/7/1962, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 34/LCT công bố Pháp lệnh quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Cảnh sát nhân dân (CSND) và Pháp lệnh quy định chế độ cấp bậc hàm sỹ quan, hạ sỹ quan CSND nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa. Đây là sự kiện quan trọng đánh dấu sự trưởng thành của lực lượng CSND từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đồng thời là cơ sở pháp lý để xây dựng lực lượng CSND tiến lên chính quy, đáp ứng yêu cầu giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trong giai đoạn mới của cách mạng và ngày 20/7 hàng năm trở thành ngày truyền thống của lực lượng CSND Việt Nam. 60 năm qua, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, lực lượng CSND Công an tỉnh đã lập nhiều chiến công xuất sắc trong sự nghiệp bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng, bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhân dân. 

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, lực lượng CSND cùng với các lực lượng Công an tỉnh đã kiên quyết đấu tranh chống thù trong, giặc ngoài bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền cách mạng, đập tan âm mưu phá hoại của các tổ chức phản động. Điển hình như phá tổ chức phản động Đại Việt quốc dân Đảng do Phùng Đăng Đống cầm đầu, tổ chức Đại Việt duy dân do Lý Đông A làm trưởng với âm mưu lật đổ chính quyền cách mạng còn non trẻ trong những năm 1945 - 1946. Lực lượng CSND cùng các cấp, các ngành và Nhân dân trong tỉnh đã xây dựng phong trào "bảo mật phòng gian”, phong trào "bảo vệ trị an” sâu rộng, bảo vệ an toàn khu căn cứ cách mạng, bảo vệ vững chắc hậu phương, cùng với quân đội Nhân dân bảo vệ các chiến dịch quân sự, bảo vệ hàng vạn dân công ngày đêm đi phục vụ chiến dịch Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên Phủ, bảo vệ những nơi hành quân, đóng quân của bộ đội, nơi tập kết vũ khí, khí tài, đạn dược, đảm bảo an toàn để vận chuyển cho tiền tuyến, góp phần vào thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, giải phóng tỉnh Hòa Bình lần thứ nhất và lần thứ hai, phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ cho đến ngày toàn thắng, lập lại hòa bình ở miền Bắc.

Ngay khi miền Bắc được giải phóng, lực lượng CSND triển khai hàng loạt công tác cấp bách, tổ chức khoanh vùng, trấn phản, củng cố an ninh các vùng, địa bàn xung yếu, quan trọng. Quét vét hầu hết bọn phản cách mạng, bọn tay sai cho Pháp và Mỹ, xóa bỏ căn bản cơ sở xã hội và điều kiện địch có thể lợi dụng, bảo đảm thành công nhiệm vụ cải tạo xã hội cũ, chủ động chống lại âm mưu mở rộng chiến tranh của Mỹ, Ngụy. Tập trung lực lượng bóc gỡ hết mạng lưới gián điệp cài lại của Pháp và Mỹ. Cùng với công tác giữ gìn an ninh chính trị, công tác đấu tranh chống tội phạm hình sự cũng được đẩy mạnh. Lực lượng Cảnh sát đã khám phá hàng trăm vụ án cướp của, giết người, trộm cắp, tham ô tài sản xã hội chủ nghĩa. Điển hình: vụ lợi dụng chuyển séc để tham ô ở công trường 116 - Mai Châu; vụ Nguyễn Công Trình - Giám đốc Xí nghiệp điện nước Lạc Sơn tham ô tập thể 24.000 đồng; vụ Phạm Xuân Mợi và đồng bọn gây thiệt hại 44.480 đồng ở trại nghiên cứu nông nghiệp; vụ trộm 10.000 đồng ở chi điểm ngân hàng Lạc Thủy; vụ Đỗ Xuân Bảy ở Ty Giáo dục Hoà Bình giết vợ... Công tác đấu tranh chống tội phạm hình sự đã góp phần rất lớn cho công tác phòng, chống tội phạm trong điều kiện chiến tranh phá hoại diễn ra khắp nơi ở trong nước và trên địa bàn tỉnh. Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của Đảng "Tất cả vì miền Nam ruột thịt, vì thống nhất Tổ quốc”, hàng trăm cán bộ, chiến sỹ CSND Công an tỉnh đã tình nguyện vượt Trường Sơn vào chi viện cho miền Nam, góp phần cùng với Nhân dân cả nước đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào, kết thúc bằng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Thực hiện Nghị quyết của Quốc hội khóa V, tháng 4/1976, Công an tỉnh Hòa Bình và Công an tỉnh Hà Tây được hợp nhất thành Công an tỉnh Hà Sơn Bình. Ngay sau khi ổn định tổ chức, Ty Công an đã triển khai nhiệm vụ xây dựng thế trận an ninh nhân dân, đẩy mạnh phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc, tích cực đấu tranh phòng ngừa tội phạm, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, phục vụ đắc lực cho công cuộc phát triển KT-XH trên địa bàn tỉnh. Nổi bật là: Khám phá vụ án tham ô ở Công ty điện máy và vật liệu xây dựng Hòa Bình, bắt Vũ Trọng Quyền là quyền Chủ nhiệm công ty và đồng bọn có thủ đoạn gian dối lập khống chứng từ để tham ô số tiền 7.600 đồng và nhiều tài sản của Nhà nước; vụ án làm giả giấy tờ, giả danh bộ đội lừa đảo chiếm đoạt tài sản công dân; Công an huyện Lạc Sơn do đồng chí Bùi Văn Hiếm, Trưởng Công an huyện chỉ huy đã dũng cảm tiêu diệt tên tội phạm nguy hiểm Quách Đức Hợp khi tên tội phạm ngoan cố dùng vũ khí chống đối không chịu đầu hàng, thu giữ 288 viên đạn, 6 quả lựu đạn... Trong thời gian thi công công trình Nhà máy thủy điện Hòa Bình, lực lượng Cảnh sát đã tham mưu phối hợp bảo vệ an toàn hàng nghìn tấn thiết bị vật tư. Trong đó có thiết bị siêu trường, siêu trọng, bảo vệ an toàn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các phái đoàn cao cấp của các nước đến thăm và làm việc. Kịp thời khám phá một số vụ án lớn tiêu biểu như: vụ án Cao Thế Tưởng, Thuyền trưởng tàu HBD27 cùng đồng bọn tham ô, cố ý huỷ hoại tài sản xã hội chủ nghĩa tại Công ty vận tải đường sông Hà Sơn Bình (năm 1980)...

Bước vào thời kỳ đổi mới, Công an tỉnh chủ động trong đấu tranh với các đối tượng chính trị, dùng chiêu bài "diễn biến hòa bình” đòi đa nguyên, đa đảng, lợi dụng tôn giáo, dân tộc tiến hành các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia. Nắm chắc di biến động và các hoạt động của đối tượng chính trị, hình sự, kinh tế, số bất mãn, tiêu cực, có tiền án, tiền sự trên địa bàn. Mở nhiều đợt tấn công, truy quét tội phạm hình sự, triệt phá hàng trăm băng, ổ nhóm tội phạm nguy hiểm hoạt động theo kiểu "xã hội đen”, tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm kinh tế, tham nhũng, môi trường. Đặc biệt, đã phá nhiều đường dây ma tuý với số lượng lớn, thu hàng nghìn bánh heroin và nhiều vật chứng có liên quan. Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân tham gia phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc, củng cố và tăng cường thế trận an ninh nhân dân kết hợp với thế trận quốc phòng toàn dân, góp phần vào sự bình yên cuộc sống, hạnh phúc của Nhân dân. 

Trải qua 60 năm xây dựng và chiến đấu, lực lượng CSND Công an tỉnh không ngừng lớn mạnh về mọi mặt. Khi đất nước có chiến tranh cũng như thời bình, cán bộ, chiến sỹ CSND đã dũng cảm, mưu trí tham gia chiến đấu chống thù trong giặc ngoài, nhiều đồng chí đã hy sinh anh dũng và mang trong mình thương tích vì độc lập của Tổ quốc, vì hạnh phúc và sự bình yên của Nhân dân. Với những chiến công trên, lực lượng CSND Công an tỉnh đã được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý, đó là: 1 Huân chương Hồ Chí Minh, 1 Huân chương Quân công hạng nhì, 1 Huân chương Quân công hạng ba, 2 Huân chương Chiến công hạng nhất, 4 Huân hương Chiến công hạng nhì, 3 Huân chương Chiến công hạng ba, 3 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng ba, 8 bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và hàng trăm lượt tập thể, hàng nghìn lượt cá nhân được Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an, UBND tỉnh và các cấp, các ngành khen thưởng, Nhân dân khen ngợi, cảm phục. 

Những phần thưởng cao quý đó là sự ghi nhận, là nguồn động viên to lớn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về sự phấn đấu, hy sinh gian khổ nhưng rất vinh quang của biết bao thế hệ cán bộ, chiến sỹ lực lượng CSND Công an tỉnh; của biết bao liệt sỹ, đồng chí thương binh, cán bộ lão thành và toàn thể cán bộ, chiến sỹ lực lượng CSND đã, đang ngày đêm trên trận tuyến thầm lặng, giữ gìn sự bình yên cho Nhân dân. Những thành tích, chiến công của lực lượng CSND Công an tỉnh trong những năm qua đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển KT-XH, đẩy mạnh CNH-HĐH, xây dựng tỉnh Hòa Bình ngày càng giàu mạnh.