Qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra và kiểm sát xét xử, mới đây, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh đã kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh một số vấn đề nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật trong công tác thẩm định giá đất (TĐGĐ).

Theo đồng chí Ngô Bảo Ngọc, Viện trưởng VKSND tỉnh, hiện nay, các vụ việc, tội phạm tham nhũng, kinh tế liên quan đến lĩnh vực đất đai khá phổ biến. Trong quá trình nắm tình hình, thực hiện công tác điều tra, các cơ quan chức năng của tỉnh đã phát hiện một số vụ việc có tính chất nghiêm trọng, gây thất thoát tài sản nhà nước phải xử lý hình sự. Điển hình như vụ án Hà Công Thẻ, nguyên Chủ tịch UBND huyện Mai Châu cùng các đồng phạm bị truy tố, xét xử về tội "vi phạm các quy định về quản lý đất đai” theo quy định tại Điều 229, Bộ luật Hình sự.

Theo đó, để có căn cứ tính tiền thuê đất hàng năm đối với ông Trịnh Văn Yên, trú tại phường Kỳ Sơn (TP Hòa Bình) là chủ đầu tư dự án "Trồng rừng gắn với phát triển kinh tế đa dạng và du lịch nông nghiệp” tại huyện Mai Châu. Ngày 4/7/2017, ông Nguyễn Quang Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Mai Châu đã ký Văn bản số 656/UBND-TNMT đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) xem xét, lập phương án giá đất cụ thể để trình UBND tỉnh phê duyệt. Quá trình chuẩn bị thực hiện định giá đất cụ thể theo Công văn số 656/UBND-TNMT của UBND huyện Mai Châu, Sở TN&MT đã không thu thập các tài liệu thể hiện vị trí, diện tích, loại đất và thời hạn sử dụng của thửa đất cần định giá; không thu thập các tài liệu thể hiện thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng chi tiết đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và các quy định khác có liên quan đến việc quản lý, sử dụng của thửa đất cần định giá theo quy định mà ban hành Văn bản số 1100/STNMT-QLĐ, ngày 24/7/2017 đề nghị Hội đồng thẩm định giá đất (HĐTĐGĐ) xem xét, tổ chức thẩm định trình UBND tỉnh phê duyệt.

Khi tiến hành thẩm định phương án giá đất, Tổ giúp việc của HĐTĐGĐ cụ thể và HĐTĐGĐ cụ thể tỉnh đã không thẩm định "việc áp dụng nguyên tắc định giá đất theo quy định tại khoản 1, Điều 112 của Luật Đất đai trong xây dựng phương án giá đất” theo điểm a, khoản 1, Điều 14, Thông tư liên tịch số 87/ 2016/TTLT-BTC-BTNMT, ngày 22/6/ 2016 hướng dẫn việc thẩm định dự thảo bảng giá đất của Hội đồng thẩm định bảng giá đất, thẩm định phương án giá đất của HĐTĐGĐ. Từ đó dẫn đến không phát hiện được loại đất UBND huyện Mai Châu thu hồi, cho thuê có đất rừng phòng hộ, không thuộc thẩm quyền cho thuê của UBND huyện và không theo kế hoạch sử dụng đất năm 2016, 2017 của UBND huyện Mai Châu đã được UBND tỉnh phê duyệt để kịp thời   kiến nghị, tránh để xảy ra sai phạm kéo dài.

Theo đồng chí Ngô Bảo Ngọc, Viện trưởng VKSND tỉnh, để đảm bảo phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật trong lĩnh vực TĐGĐ, tránh xảy ra những vụ việc tương tự như trên về trước mắt cũng như lâu dài, UBND tỉnh cần chỉ đạo cơ quan chức năng, chính quyền địa phương tập trung nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước; thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về công tác quản lý đất đai nói chung, công tác TĐGĐ nói riêng.

Cùng với đó, VKSND tỉnh cũng đã kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh áp dụng một số biện pháp để phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến công tác TĐGĐ. Trong đó, kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt thi hành Luật Đất đai năm 2024 và các hướng dẫn mới có liên quan đến nội dung TĐGĐ. Công khai, minh bạch thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, bảng giá đất và giá đất cụ thể đã phê duyệt; chỉ đạo tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp và nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ về TĐGĐ. Khi xác định giá đất cụ thể phải tuân thủ các quy định của Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành; yêu cầu các đơn vị đề nghị xem xét, lập phương án giá đất cụ thể phải cung cấp đầy đủ các tài liệu theo quy định để thẩm định, đối chiếu, rà soát nhằm phát hiện và kiến nghị xử lý, phòng ngừa vi phạm, tội phạm; kết quả xác định giá đất cụ thể phải đảm bảo khách quan, sát giá thị trường tại thời điểm định giá, đảm bảo lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất; lựa chọn đơn vị tư vấn, định giá đất có đủ năng lực, đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật hiện hành.

Chỉ đạo tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn và xử lý vi phạm liên quan đến lĩnh vực TĐGĐ; chỉ đạo tiến hành rà soát toàn bộ các dự án được giao đất, cho thuê đất rừng trên địa bàn tỉnh nhằm sớm phát hiện các dấu hiệu vi phạm (nếu có) để kịp thời có biện pháp chấn chỉnh, uốn nắn và ngăn chặn; chỉ đạo cơ quan đăng ký đầu tư thực hiện có hiệu quả chức năng quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư tại địa phương, tăng cường giám sát, đánh giá đầu tư, nhất là đối với các dự án sử dụng diện tích đất lớn, đầu tư không hiệu quả; xử lý nghiêm cá nhân, tập thể vi phạm và để xảy ra vi phạm theo quy định của pháp luật...

Trước những kiến nghị này, vừa qua, đồng chí Bùi Văn Khánh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp Sở Tài chính và các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất thực hiện; giao Sở Nội vụ chủ trì, phối hợp các đơn vị, cá nhân có liên quan nghiên cứu, thực hiện việc kiểm điểm đối với các cá nhân thuộc Sở TN&MT; các thành viên HĐTĐGĐ cụ thể và Tổ giúp việc HĐTĐGĐ cụ thể vì đã để xảy ra sai phạm liên quan đến việc TĐGĐ, cho thuê đất trái với quy định pháp luật xảy ra tại huyện Mai Châu.