Nhắc đến ẩm thực Trung Hoa không thể không kể đến món bún qua cầu (Guoqiao Mixian) - một đặc sản trứ danh của tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Món ăn này không chỉ hấp dẫn bởi hương vị đậm đà mà còn mang một câu chuyện thú vị về nguồn gốc và cách thưởng thức độc đáo.

Đến thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam, được người bản địa giới thiệu, theo lối lên từ tòa nhà chợ hoa Đấu Nam, chúng tôi lên tầng 5 để thưởng thức món bún qua cầu nức tiếng tại nhà hàng Shang Yun Duan. Bún qua cầu có lịch sử hàng trăm năm, gắn liền với câu chuyện về một người vợ hết lòng chăm sóc chồng dùi mài kinh sử. Chuyện xưa lưu truyền lại, ở ngoài thành Mông Tự, phía Nam tỉnh Vân Nam có hồ nước với hòn đảo nhỏ nằm giữa lòng hồ. Một đôi vợ chồng nhà nông nghèo rất yêu thương nhau. Người chồng lên đảo chơi thấy đẹp nên quyết định ở lại dùi mài kinh sử chờ ngày lên kinh đô ứng thí. Người vợ thường làm món bún chồng yêu thích đem qua cầu ra đảo cho chàng. Nhưng vì đường dài, chàng sĩ tử chăm chỉ học hành quên ăn, bát bún thường bị nguội.

Thấy chồng học hành vất vả, người vợ nảy ra ý tưởng chuẩn bị nước dùng thật nóng, cho thêm một lớp mỡ gà nổi lên trên để giữ nóng. Các nguyên liệu khác như bún, thịt, cá, trứng, rau, gia vị… xếp thành từng phần riêng. Khi dùng, người chồng chỉ cần cho lần lượt các nguyên liệu vào tô nước dùng nóng hổi. Nhờ sức nóng của tô nước dùng, nguyên liệu chín dần. Chàng sĩ tử dùi mài kinh sử đỗ đạt, không quên công lao chăm sóc của vợ hiền. Tiếng lành đồn xa, người trong vùng đua nhau hỏi công thức món bún giúp chàng trai ôn luyện thành tài. Cái tên bún qua cầu ra đời từ đó, nổi tiếng đến ngày nay.

Theo quản lý của nhà hàng Shang Yun Duan, có thể nói bún qua cầu ăn ở Vân Nam là ngon nhất, vì Vân Nam là nơi nổi tiếng với các loại nấm. Ngày nay, món bún qua cầu được xem là một trong những đặc sản của tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Không chỉ người dân địa phương yêu thích món bún qua cầu, mà du khách mỗi lần tới Vân Nam đều thưởng thức món ăn độc lạ này. Để có nước dùng sóng sánh lớp mỡ vàng óng nhưng ăn không ngấy, các đầu bếp đã phải rất kỳ công ninh nhừ gà già trong 5 - 6 tiếng.

Chúng tôi cũng không phải ngoại lệ khi nóng lòng chờ thưởng thức món ăn này. Khi những suất bún được bày ra, ấn tượng đầu tiên là tô nước dùng được đựng trong chiếc tô sứ to như nồi lẩu, món ăn kèm và gia vị phong phú, hấp dẫn. Từng đĩa nhỏ thịt, cá, rau củ, nấm, trứng, gia vị cùng tô bún được để riêng trong khay lớn. Mỗi thứ một chút xíu, được chọn kỹ càng, tươi ngon, mùa nào thức ấy, nhất là được bày biện đẹp mắt, đủ màu sắc, người dùng tự thả từng thứ vào bát và thưởng thức. 

Anh Nguyễn Trọng Tuệ, du khách đến từ tỉnh Bắc Ninh chia sẻ: "Món bún qua cầu có hương vị đậm đà, nóng hổi, vị ngọt thanh của nước dùng, sự mềm mại của bún gạo, hương thơm đặc trưng từ các loại thịt và rau. Điều thú vị là dù mất vài phút cho nguyên liệu vào và đợi chín nhưng bát nước dùng vẫn còn giữ được độ nóng làm chín nguyên liệu. Một tô bún có giá 40 - 50 nhân dân tệ (khoảng 120.000 - 160.000 đồng). Vừa ở ngoài trời dưới thời tiết lạnh mà được xì xụp tô bún nóng hổi đúng là mãn nguyện vô cùng”.

Ngày nay, không chỉ ở Trung Quốc mà nhiều nơi trên thế giới đã đưa bún qua cầu vào thực đơn phục vụ những thực khách yêu thích ẩm thực Trung Hoa. Nếu có dịp ghé thăm Vân Nam, bạn nên một lần trải nghiệm món bún trứ danh này, để cảm nhận trọn vẹn hương vị truyền thống và văn hóa ẩm thực đặc sắc của Trung Quốc.