(HBĐT) - Theo thông tin từ Sở NN&PTNT, hiện, bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động ở phía Bắc biển Đông với xu hướng mạnh hơn, di chuyển phức tạp hơn; lượng mưa ở hầu hết các khu vực được dự báo bằng hoặc cao hơn trung bình nhiều năm. Trường hợp xảy ra mưa lớn dồn dập như đang diễn ra tại Trung Quốc, nguy cơ lũ lớn trên một số lưu vực sông ở nước ta là hiện hữu, đặt ra thách thức lớn cho đảm bảo an toàn đê điều, phòng chống thiên tai.

Hệ thống đê toàn tỉnh có 42,109 km, trong đó có 3 tuyến đê cấp III dài 9,2 km là các đê: Đà Giang, Quỳnh Lâm, Ngòi Dong bảo vệ bờ phải, bờ trái của TP Hòa Bình, được UBND tỉnh xác định là các tuyến đê trọng điểm cần ưu tiên trong công tác hộ đê hàng năm; 2 tuyến đê cấp IV dài 23,73 km và 3 tuyến đê cấp V dài 9,179 km do địa phương trực tiếp quản lý, thuộc các huyện Lương Sơn, Yên Thủy và TP Hòa Bình.

Trong những năm qua, hệ thống đê điều được quan tâm xây mới, nâng cấp mở rộng và ngày càng kiên cố. Đặc biệt là các tuyến đê Đà Giang, Quỳnh Lâm, Ngòi Dong trên sông Đà hiện đã được nâng cấp mở rộng kết hợp giao thông đô thị, với kích thước mặt đê Đà Giang rộng 9 m, mặt đê Quỳnh Lâm rộng 12 m, mặt đê Ngòi Dong rộng 9 m, có khả năng đảm bảo chống lũ với tần suất 0,33%. Ngoài ra, các tuyến đê: Yên Trị, Phú Cường, Trung Minh, Thanh Lương, Xuân Dương cũng được đầu tư nâng cấp với tần suất chống lũ 5%, góp phần đảm bảo an toàn cho khu vực dân cư các xã ven sông Đà, sông Bôi, sông Đáy.

Kế hoạch phòng, chống thiên tai tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 đánh giá hiện trạng các vị trí đê điều trọng điểm, xung yếu, qua đó cho thấy, đoạn từ K0+982 đến K1+187 đê Đà Giang (đoạn đường chui qua cầu Hòa Bình), tuyến đê đã hoàn thành thi công nâng cấp mở rộng kết hợp làm đường giao thông. Nếu Nhà máy thủy điện (NMTĐ) Hòa Bình xả lũ mực nước đạt báo động II (+22m), tràn vào khu vực gây mất an toàn cho giao thông; khi nước lũ tiếp tục dâng cao trên mực nước thiết kế +24,15m, nước có khả năng tràn vào khu vực phường Phương Lâm, Đồng Tiến qua vị trí cửa khẩu gây mất an toàn cho dân cư và các đơn vị hành chính thuộc địa bàn 2 phường.

Đối với đoạn từ K2+500 - K2+538 đê Đà Giang, hiện đang khoan, đào và tháo dỡ một phần kè bảo vệ đê để thi công cầu Hòa Bình 2. Khi NMTĐ Hòa Bình xả lũ, mực nước sông Đà dâng cao trên mức báo động I (+21m) và tiếp tục có khả năng dâng cao, gây sạt lở mái đê phía sông do dòng chảy.

Đoạn từ K2+130 - K2+164,4 đê Quỳnh Lâm, vị trí từ K2+130 - K2+164,5 đã thi công hoàn thành nối dài cống tiêu số 3 vào tháng 12/2018, chưa trải qua thử thách lũ. Nếu mưa lớn kéo dài, NMTĐ Hòa Bình xả lũ, kết hợp mực nước suối Chăm dâng cao đạt mức báo động II (+22m) và tiếp tục có khả năng dâng cao, nước sẽ tràn vào các khu vực dân cư, đơn vị hành chính thuộc địa bàn các phường: Phương Lâm, Đồng Tiến, Quỳnh Lâm.

Đối với đê Ngòi Dong, hiện tuyến đê đã hoàn thành các hạng mục chống lũ; tuy nhiên, cống tiêu C34 tại vị trí K0+830 vẫn chưa trải qua quá trình thử thách phòng chống lũ; khi mực nước đạt trên báo động I (+21,5m) và tiếp tục có khả năng dâng cao, nước sẽ tràn vào trong đồng, gây ngập lụt hoa màu, tài sản, mất an toàn cho các khu vực dân cư phường Thịnh Lang, Tân Thịnh…

Để chủ động ứng phó với thiên tai và đảm bảo an toàn cho hệ thống đê điều, thời gian qua, các sở, ngành chức năng và UBND các huyện, thành phố đã tích cực kiểm tra, rà soát, xử lý vi phạm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi, đê điều, xây dựng công trình tại bãi sông trên địa bàn quản lý. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến văn bản pháp luật về đê điều, giúp người dân hiểu, chấp hành và chú trọng giải tỏa việc lấn chiếm mái đê, hành lang đê. Kiểm tra, rà soát phương án hộ đê, bảo vệ trọng điểm đê xung yếu theo phương châm "4 tại chỗ”. Căn cứ phương án hộ đê, các huyện, thành phố chuẩn bị đủ số lượng, chủng loại vật tư, thiết bị, phương tiện dự trữ cho từng tuyến; trong đó có kế hoạch huy động vật tư, thiết bị, phương tiện trong Nhân dân và các cơ quan, doanh nghiệp đóng trên địa bàn trong trường hợp có sự cố xảy ra.

Mới đây, Sở NN&PTNT đã có văn bản đề nghị các các địa phương, đơn vị liên quan xây dựng phương án ứng phó khẩn cấp đối với tình huống xuất hiện lũ lớn, lũ vượt tần xuất thiết kế. Có phương án sơ tán, đảm bảo an toàn dân cư, cơ sở hạ tầng bãi sông khi xảy ra lũ lớn; xác định phương án di dân khẩn cấp trong trường hợp vượt khả năng đảm bảo chống lũ của hệ thống đê, phương án sơ tán dân vùng hạ du khi NMTĐ Hòa Bình mở 8 cửa xả lũ trở lên. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý, ngăn chặn, xử lý dứt điểm các vi phạm pháp luật về đê điều, tổ chức giải tỏa, thanh thản các bãi tập kết kinh doanh vật liệu, công trình, nhà xưởng trái phép ở bãi sông, lòng dẫn để đảm bảo không gian thoát lũ, chứa lũ. Tổ chức lực lượng, thực hiện nghiêm công tác tuần tra, canh gác bảo vệ đê điều trong mùa mưa lũ…