Giải pháp tăng nguồn thu từ hoạt động khoa học và công nghệ (KH và CN) của các trường đại học có thể được hiểu theo hai cách: Một là, đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động KH và CN để tăng tổng kinh phí từ các hoạt động KH và CN. Hai là, tập trung hỗ trợ các hoạt động KH và CN có khả năng mang lại hiệu quả, lợi ích kinh tế cao. Mỗi cách hiểu sẽ có một số, thậm chí một hệ thống giải pháp đi kèm.
Từ nhiều năm nay, Ðảng và Nhà nước đã có những chủ trương, chính sách quan trọng nhằm tăng cường các hoạt động KH và CN trong các trường đại học. Ðối với cách hiểu thứ nhất, Quyết định số 324-CT ngày 11-9-1992 của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng về tổ chức lại mạng lưới các cơ quan nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đã khẳng định, chúng ta cần tổ chức lại mạng lưới cơ quan KH và CN theo các nguyên tắc: Gắn nghiên cứu khoa học với đào tạo; coi các trường đại học và các tổ chức KH và CN là một hệ thống thống nhất, cần có sự sắp xếp, phân công hợp lý và kết hợp chặt chẽ hai bộ phận này nhằm phát huy cao nhất năng lực đội ngũ cán bộ KH và CN của cả nước, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học; gắn nghiên cứu khoa học với sản xuất; tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động nghiên cứu khoa học phục vụ trực tiếp nhu cầu đặt ra của sản xuất; bố trí lại các cơ quan KH và CN theo hướng gắn chặt với các cơ sở sản xuất, rút ngắn chu trình nghiên cứu - triển khai - sản xuất.
Chủ trương này tiếp tục được khẳng định tại Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP ngày 2-11-2005 của Chính phủ về "Ðổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006-2020". Trong đó, một trong những nhiệm vụ và giải pháp đổi mới được đưa ra là: "Nghiên cứu mô hình tổ chức và có kế hoạch cụ thể sáp nhập cơ sở giáo dục đại học với các cơ sở nghiên cứu khoa học để tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo, nghiên cứu khoa học và sản xuất, kinh doanh".
Ðối với cách hiểu thứ hai là tập trung hỗ trợ các hoạt động KH và CN có khả năng mang lại hiệu quả, lợi ích kinh tế. Về thực chất, đây là một hình thức khuyến khích thương mại hóa các sản phẩm khoa học, biểu hiện ở góc độ khác của việc lấy thực tiễn làm tiêu chuẩn để sàng lọc, kiểm nghiệm chất lượng các sản phẩm. Một mặt, nó làm cho người sản xuất kinh doanh quan tâm nhiều hơn đến các sản phẩm của khoa học với tư cách là công cụ làm tăng lợi nhuận. Mặt khác, nó bắt buộc các nhà khoa học phải không ngừng đi sâu vào các quá trình sản xuất, mọi sáng tạo khoa học đều phải gắn chặt với thực tiễn sản xuất và khi đó các sản phẩm khoa học mới có thị trường tiêu thụ. Như vậy, nhà khoa học có thể sống được bằng chuyên môn của mình (nhờ bán được sản phẩm khoa học cho nhà sản xuất); đồng thời, KH và CN sẽ trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Kết quả của quá trình này là: lợi nhuận tăng, hàng hóa nhiều, chất lượng cuộc sống được nâng cao.
Liên quan vấn đề này, trong thời gian qua, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách quan trọng, như: Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Nghị định 115/2005/NÐ-CP về tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các tổ chức KH và CN công lập, Nghị định số 80/2007/NÐ-CP của Chính phủ về doanh nghiệp KH và CN.
Theo chúng tôi, để thật sự tạo điều kiện đưa các kết quả KH và CN vào sản xuất và đời sống, cũng như tăng cường liên kết nghiên cứu giữa các tổ chức nghiên cứu khoa học, các trường đại học và các doanh nghiệp, bên cạnh việc tăng cường thực thi các chính sách đã được ban hành, các cấp thẩm quyền cần xây dựng những chương trình khuyến khích, hỗ trợ sự hợp tác "tay ba", khuyến khích chuyển giao kết quả nghiên cứu; và có thể gọi tên là Chương trình hỗ trợ chuyển giao kết quả nghiên cứu hoặc Chương trình hợp tác nghiên cứu. Mục tiêu của chương trình là hỗ trợ các nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao công nghệ (kể cả công nghệ nhập từ nước ngoài), giúp thương mại hóa kết quả nghiên cứu, công nghệ chuyển giao. Trong đó, yêu cầu đặt ra của chương trình là kết quả cuối cùng của hợp tác các bên phải hình thành một tổ chức - có thể là một doanh nghiệp KH và CN hoặc một trung tâm hợp tác nghiên cứu giữa đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp.
Phương thức hỗ trợ của chương trình là: Tổ chức nghiên cứu khoa học, trường đại học và doanh nghiệp kết hợp xây dựng một đề án chung để thành lập một trung tâm hợp tác nghiên cứu, nêu rõ số vốn ban đầu của các bên tham gia đóng góp (tài sản vô hình, hữu hình), trình lên hội đồng (của Nhà nước, chương trình...) xét duyệt. Chính phủ có thể hỗ trợ một khoản kinh phí (thông qua chương trình) bằng tổng giá trị vốn ban đầu mà các bên có thể góp được, trong vòng một số năm. Ðối tượng của Chương trình hợp tác nghiên cứu là các bên tham gia đồng góp vốn để xây dựng tổ chức, như: các doanh nghiệp (trên cơ sở nhu cầu sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất... đầu tư vào công nghệ mới, mua bản quyền, sáng chế); các trường đại học và viện nghiên cứu (chuyển giao các kết quả nghiên cứu, góp vốn của mình thông qua giá trị các bản quyền và sáng chế, cũng như vốn đầu tư); Chính phủ (hỗ trợ về các nguồn lực, tài chính, chính sách cho các trung tâm kiểu start-up, spin-off này hình thành và phát triển).
Trung tâm hợp tác nghiên cứu này sẽ đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống đổi mới của Việt Nam trong tương lai. Nó giúp liên kết các nhà nghiên cứu và người sử dụng kết quả nghiên cứu từ các trường đại học, khu dịch vụ công và các doanh nghiệp cùng hợp tác, thực hiện những đầu tư để cho ra đời, đưa vào sản xuất và thương mại hóa những sản phẩm hàng hóa mới, có hàm lượng công nghệ cao hơn, có khả năng phát triển ở quy mô lớn nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển lâu dài của đất nước.
Trung tâm hợp tác nghiên cứu trong tương lai sẽ đi đầu trong việc đưa các kết quả KH và CN trở thành sản phẩm mới, lĩnh vực kinh doanh mới, các doanh nghiệp mới cũng như mở ra những lĩnh vực sản xuất mới đóng góp cho sự hưng thịnh của đất nước.
Theo ND
Một lượng lớn khí mêtan đang rò rỉ từ một lỗ hổng khổng lồ vừa được phát hiện ở phía dưới những khối băng vĩnh cửu ở Bắc Băng dương. Nếu tiếp tục rò rỉ nhiều như hiện nay, khối khí mêtan này sẽ thúc đẩy quá trình nóng lên toàn cầu.
Các nhà khoa học Pháp thuộc Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia và Viện nghiên cứu Pasteur vừa phát hiện cơ chế sinh trưởng của tế bào gốc tạo máu ở cá ngựa vằn. Phát hiện được đúc kết thông qua công nghệ "giám sát thời gian thực" đối với phôi cá ngựa vằn.
Một trong những lý do quen thuộc khiến máy tính ngày càng chậm đi theo thời gian đó là phân mảnh ổ đĩa và tràn ngập các file rác. JetDrive là một trong những phần mềm được ra đời để giải quyết vấn đề này.
Thủ tướng Thái Lan hôm qua thông báo nước này sẽ yêu cầu Trung Quốc trợ giúp trong nỗ lực đối phó với mực nước thấp kỷ lục của Mekong, dòng sông liên quan tới cuộc sống của hơn 60 triệu người.
Các nhà khoa học mới đây đã phát hiện ra cấu trúc của virus gây bệnh AIDS. Đây là một phát hiện y học đột phá, từ đó có thể giúp tìm ra các biện pháp điều trị hiệu quả hơn cho căn bệnh này.
Căn phòng đó không bao giờ khóa cửa. Nửa đêm, ngày lễ, tết vẫn sáng đèn. Từ căn phòng này với công sức của các nhà khoa học trẻ, nhiều công trình nghiên cứu đã “trình làng”: cá ngựa vằn phát sáng; bò con sinh ra từ tế bào trứng đông lạnh…
