Xây dựng "thế trận lòng dân” là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân, được vận dụng một cách linh hoạt trong thực tiễn cuộc sống. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: "Ta làm hợp lòng dân thì dân tin và chế độ ta còn, Đảng ta còn. Ngược lại, nếu cái gì làm trái lòng dân, để mất niềm tin là mất tất cả”.

1. "Thế trận lòng dân” là lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí chiến đấu, phấn đấu của toàn dân tộc được quy tụ, tập hợp, khơi dậy, phát huy, tạo cơ sở vững chắc xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân. 

 Để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiệu quả thì phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó có giải pháp quan trọng là xây dựng "thế trận lòng dân”. Đây là giải pháp cơ bản, lâu dài, quan trọng quyết định các giải pháp khác. 

Khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng có tính cốt tử của "lòng dân” và "thế trận lòng dân”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: "Làm hợp lòng dân thì dân tin và chế độ ta còn, Đảng ta còn. Ngược lại, nếu làm cái gì trái lòng dân, để mất niềm tin là mất tất cả”.

Để xây dựng "thế trận lòng dân” vững mạnh theo đúng chủ trương, Nghị của Đảng, nhất là trên tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII, góp phần đấu tranh, phản bác có chất lượng, hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch, thời gian qua, hầu hết cấp ủy, chính quyền các cấp đã tập trung xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng; đa số cán bộ, đảng viên nghiêm túc thực hiện quy định về trách nhiệm nêu gương tự giác, thường xuyên, gắn với việc thực hiện "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; chú trọng xây dựng, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị các cấp theo hướng gần dân, chăm lo cho dân, tạo sức mạnh và uy tín để củng cố niềm tin trong nhân dân.

Nhìn chung, cấp ủy, chính quyền các cấp đã tiến hành đồng bộ các chủ trương, chính sách, giải pháp xây dựng, củng cố "thế trận lòng dân”, coi đây là nhiệm vụ chiến lược thường xuyên, lâu dài. Tập trung phát triển kinh tế nhanh, bền vững gắn với bảo đảm tiến bộ, công bằng và an sinh xã hội; đẩy mạnh thực hiện các chính sách xóa đói giảm nghèo, ưu đãi đối với địa bàn vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số, người có công với cách mạng; tạo việc làm cho người lao động, tăng lương, miễn giảm thuế; tăng cường phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm mọi quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; chú trọng thực thi quyền con người, quyền công dân; tích cực đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tội phạm, tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, cải cách hành chính… Qua đó tạo sự đồng thuận, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc xây dựng "thế trận lòng dân” thời gian qua có lúc, có nơi vẫn còn những hạn chế, khuyết điểm, bất cập. Sự tác động tiêu cực từ mặt trái của kinh tế thị trường đã dẫn tới sự bất bình đẳng trong xã hội, tình trạng phân hóa giàu - nghèo ngày càng gia tăng, đời sống vật chất của nhân dân, nhất là ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn còn nhiều khó khăn. Một số cơ chế, chính sách chưa phù hợp với nguyện vọng chính đáng của quần chúng nhân dân. Trật tự, an toàn xã hội ở một số nơi chưa được bảo đảm, còn những vấn đề tiêu cực và tệ nạn xã hội. Một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, quan liêu, xa dân, vô cảm trước những bức xúc của nhân dân… Điều này là nguyên nhân làm giảm sút niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước và chế độ.

Cùng với tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những biến động nhanh chóng và khó lường, các thế lực thù địch không ngừng đẩy mạnh chiến lược "diễn biến hòa bình”, thúc đẩy "tự diễn biến”, "tự chuyển hóa” nhằm chia rẽ lòng dân, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc... Điều này đòi hỏi chúng ta phải chú trọng, tăng cường mạnh mẽ và quyết tâm hơn nữa trong xây dựng "thế trận lòng dân” vững chắc, bảo vệ Tổ quốc "từ sớm, từ xa”, giữ nước từ khi nước chưa nguy. Đây là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, đồng thời là yêu cầu cấp bách trong bối cảnh hiện nay; cần tiến hành đồng bộ, toàn diện nhiều nội dung biện pháp, với sự tham gia của mọi cấp, mọi ngành, mọi tổ chức.

2. Việc đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch nhất định phải dựa vào nhân dân, có sự "đồng tâm hiệp lực” của nhân dân. Theo đó, để xây dựng "thế trận lòng dân” vững mạnh trong quá trình đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cần thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản, trọng tâm sau:

Một là, không ngừng thấm nhuần, quán triệt quan điểm của Đảng về vai trò chủ thể, vị trí trung tâm của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Trong suốt quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng, Đảng ta luôn nhất quán với quan điểm "dân là gốc”, nhân dân là chủ thể của mọi công việc xây dựng, phát triển đất nước cũng như bảo vệ Tổ quốc. Kế thừa tinh thần các kỳ Đại hội Đảng trước, Đại hội XIII của Đảng đã tiếp tục xác định: "trong mọi công việc của Đảng và Nhà nước, phải luôn quán triệt sâu sắc quan điểm "dân là gốc”, thật sự tin tưởng, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, kiên trì thực hiện phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, mọi chủ trương, chính sách phải thực sự xuất phát từ cuộc sống, nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, lấy hạnh phúc, ấm no của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu. Thắt chặt mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng; củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa”(1). 

Nhờ thực hiện nghiêm nguyên tắc "dân là gốc” nên trong mọi giai đoạn cách mạng, nhân dân ta luôn một lòng, một dạ đi theo Đảng, ủng hộ chủ trương, đường lối của Đảng, đặc biệt là trong những tình thế "ngàn cân treo sợi tóc” khi Đảng mới ra đời, trong thực hiện sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc trước đây và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Chính niềm tin, sự ủng hộ, đồng lòng của nhân dân đối với Đảng là "bức thành trì” vững chắc nhất chống lại mọi kẻ thù tư tưởng nào của Đảng.

Hai là, quyết tâm mạnh mẽ, triển khai hiệu quả hơn nữa các nội dung, giải pháp xây dựng Đảng và hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh. 

Một trong những nhân tố quan trọng bảo đảm xây dựng thành công "thế trận lòng dân” vững mạnh trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh ngăn chặn các quan điểm sai trái, thù địch đạt kết quả, trước hết Đảng, hệ thống chính trị phải thực sự trong sạch, vững mạnh, thực sự vì nhân dân phục vụ. Nhân dân chỉ thực sự "tâm phục khẩu phục”, toàn tâm toàn ý tin Đảng, tin Nhà nước, đi theo Đảng, ủng hộ mọi quyết sách của Nhà nước khi mà mục tiêu phục vụ nhân dân được thể hiện rõ ràng, nổi bật trong thực tiễn cuộc sống; việc thực hiện chủ trương, biện pháp luôn thống nhất giữa "nói và làm”. Muốn vậy, mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng, công chức, viên chức của Nhà nước phải thực sự làm gương trước quần chúng nhân dân; xứng đáng là những chiến sĩ tiên phong; mẫu mực cả về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống; hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân. 

Để xây dựng Đảng về đạo đức, Đại hội XIII của Đảng đã xác định: "Nêu cao tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên. Đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, thực hiện thường xuyên, sâu rộng, có hiệu quả việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ chí Minh gắn với việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị”(2); đồng thời đề ra yêu cầu: "Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, phục vụ nhân dân và sự phát triển đất nước”(3). Đại hội XIII cũng yêu cầu hình thành cơ chế lựa chọn, đào tạo, thu hút, trọng dụng nhân tài, khuyến khích bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung. Đồng thời, có cơ chế sàng lọc thay thế kịp thời những người không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm pháp luật, đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp, bị xử lý kỷ luật, không còn uy tín đối với nhân dân(4).

Ba là, chăm lo đời sống của nhân dân, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Phải thấm nhuần và thực hiện tốt hơn nữa trên thực tế lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Việc gì lợi cho dân thì phải hết sức làm, việc gì hại cho dân ta phải hết sức tránh. Chúng ta phải yêu dân, kính dân thì dân mới yêu ta, kính ta”(5). Việc chăm lo cho đời sống của nhân dân phải được cụ thể hóa, triển khai tích cực, thường xuyên và sát sao hơn nữa trong mọi cấp, mọi ngành, mọi lĩnh vực theo đúng tinh thần Đại hội XIII của Đảng đã đề ra: "Mọi hoạt động của hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải phục vụ lợi ích của nhân dân. Giải quyết hài hòa các quan hệ lợi ích trong xã hội; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; không ngừng cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân”(6).

Theo đó, cần quyết liệt hơn nữa trong việc triển khai những chính sách cụ thể, phù hợp với từng đối tượng, thành phần, tầng lớp, như: "chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, nhà ở và phúc lợi xã hội cho công nhân; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân”(7). Tạo điều kiện để nông dân ở các vùng, khu vực phát triển từng bước trở thành cư dân đô thị mà không dẫn đến di cư quy mô lớn; có chính sách hợp lý để chuyển lao động nông thôn sang các ngành phi nông nghiệp, thực hiện thành công mô hình nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh... Trọng dụng, đãi ngộ thỏa đáng đối với nhân tài, các nhà khoa học và công nghệ có trình độ cao; thật sự tôn trọng và tạo điều kiện nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, phản biện của các chuyên gia, đội ngũ trí thức(8). Tôn vinh, khen thưởng kịp thời, xứng đáng những doanh nhân có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc(9). Quan tâm động viên cựu chiến binh, công an hưu trí phát huy truyền thống "Bộ đội Cụ Hồ” và phẩm chất cách mạng nhằm không ngừng nâng chất lượng mọi mặt của đời sống; tiếp tục đóng góp công sức, trí tuệ vào việc xây dựng, bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước, bảo vệ nhân dân và chế độ; tích cực đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Đồng thời "Chú trọng nâng cao phúc lợi xã hội, an sinh xã hội, cố gắng bảo đảm những nhu cầu cơ bản, thiết yếu của nhân dân về nhà ở, đi lại, giáo dục, y tế, việc làm...”(10).

Những vấn đề nêu trên chính là thực tiễn và chân lý chắc chắn nhất, có sức thuyết phục nhất để củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân; để toàn dân luôn một lòng, một dạ đi theo Đảng, ủng hộ Nhà nước; luôn đoàn kết và sẵn sàng, tự nguyện bảo vệ nền tảng tư tưởng, kiên quyết đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch.

Bốn là, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, khẳng định những thành tựu mà đất nước ta đạt được, nhất là trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng. Với những nội dung, cách thức phù hợp với tình hình, bối cảnh mới hoạt động tuyên truyền phải thực sự tác động đến mọi "ngõ ngách cuộc sống”, để các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ luôn nhận thức rõ và đúng sự thật khách quan là: trong những năm qua, với tinh thần yêu nước, đoàn kết, nhất trí, quyết tâm, bản lĩnh, sáng tạo, nỗ lực phấn đấu, nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng đã "đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện, tạo nhiều dấu ấn nổi bật; đất nước phát triển nhanh và bền vững”(11). 

Sự thực là, sau gần 40 năm đổi mới "Chúng ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện hơn... Đất nước chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”(12). Những thành tựu này là kết quả phấn đấu của toàn Đảng, toàn dân ta; khẳng định sự đúng đắn trong chủ trương, đường lối của Đảng; là lý lẽ khách quan, hiệu quả nhất phản bác lại những luận điệu xuyên tác, bóp méo, thổi phồng của các thế lực thù địch và phần tử bất mãn, phản động; là cơ sở vững chắc để nhân dân thêm tin tưởng, đoàn kết, phát huy "thế trận”, tự giác đấu tranh với mọi kẻ thù tư tưởng để bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước, bảo vệ chế độ cùng những thành tựu của sự nghiệp cách mạng.

Năm là, tiếp tục làm tốt công tác dân vận để nhân dân hiểu sâu sắc hơn Đảng không có mục tiêu nào khác ngoài mục tiêu phục vụ nhân dân. 

Cùng với thực hiện đúng những chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "...vận động tất cả lực lượng của mỗi một người dân không để sót một người dân nào góp thành lực lượng toàn dân, để thực hành những công việc nên làm...”(13), các cấp ủy đảng, chính quyền cần phải chú trọng hơn nữa trong khai thác, phát huy những mặt mạnh của mỗi công dân, dù họ thuộc giai cấp, tầng lớp, tôn giáo nào. Không ngừng tạo sự đồng thuận cao, ủng hộ lớn, niềm tin vững mạnh trong toàn thể xã hội trên cơ sở của sự tương đồng: lợi ích của dân tộc - lợi ích của nhân dân - lợi ích của Đảng. Các tổ chức, đoàn thể trong hệ thống chính trị và cán bộ, đảng viên phải luôn thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, động viên quần chúng nhân dân; đồng thời thực hiện tốt yêu cầu mà Đại hội XIII đã nêu đề ra về "Quy định cụ thể gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình...”(14)./.