Ngày 7/5 vừa qua, tại Trụ sở Liên hợp quốc tại Geneva (Thụy Sĩ), đoàn đại biểu Việt Nam do Thứ trưởng Ngoại giao Đỗ Hùng Việt dẫn đầu đã tham gia Phiên đối thoại về Báo cáo quốc gia của Việt Nam theo Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Tại Phiên đối thoại, cộng đồng quốc tế đã đánh giá cao thành tựu về nhân quyền của Việt Nam.

Ngay từ khi giành được độc lập, thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do, và quyền mưu cầu hạnh phúc”. Kể từ đó đến nay, Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm thúc đẩy và bảo đảm quyền con người được thực hiện.

Từ một quốc gia phụ thuộc vào viện trợ nước ngoài, Việt Nam đã trở thành một trong những nước xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới, và góp phần vào duy trì an ninh lương thực trong khu vực và thế giới. Từng nằm trong nhóm các nước nghèo nhất thế giới, nhưng Việt Nam đã vươn mình trở thành một trong các nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất.

Trong giai đoạn từ năm 1989 tới 2023, GDP bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng gấp 40 lần. Trong vòng 20 năm kể từ năm 1993, hơn 40 triệu người đã thoát cảnh đói nghèo. Và trong vòng 15 năm kể từ năm 2005, tỷ lệ nghèo đa chiều đã giảm một nửa. Những kết quả trên đây được bạn bè quốc tế ghi nhận và đánh giá cao.

Năm 2022, trong chuyến thăm Việt Nam, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã khẳng định những kết quả đó là "minh chứng rõ nét cho sự quật cường và nỗ lực của người dân Việt Nam, và cho các chính sách lấy người dân làm trung tâm của phát triển”.

Liên quan đến Cơ chế UPR, đến nay Việt Nam luôn tham gia đầy đủ các chu kỳ báo cáo và thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các khuyến nghị nhận được (các đợt đánh giá định kỳ phổ quát chu kỳ 1, 2 và 3 của Việt Nam đã lần lượt được thực hiện vào tháng 5/2009, 2/2014 và 1/2019).

Trên cơ sở triển khai hiệu quả các khuyến nghị đã được chấp thuận trong chu kỳ 3, Việt Nam đã xây dựng Kế hoạch tổng thể với phân công cụ thể cho các cơ quan liên quan cũng như cơ chế rà soát tiến độ, và đánh giá kết quả. Báo cáo Chu kỳ IV của Việt Nam cho thấy đã có 239 trên tổng số 241 (99,2%) các khuyến nghị được chấp thuận đã được hoàn thành hoặc triển khai một phần.

Cụ thể, Việt Nam đã có những nỗ lực quan trọng để tăng cường các khuôn khổ pháp lý nhằm bảo đảm tốt hơn quyền con người. Đồng thời, tiến trình xây dựng pháp luật ngày càng minh bạch và bao trùm với sự tham gia rộng rãi của người dân. Tiêu biểu như trong quá trình dự thảo Luật Đất đai sửa đổi, thông qua các kênh trực tiếp và trực tuyến, đã có hơn 12 triệu lượt góp ý và phản hồi về dự thảo.

Trước sự phát triển nhanh chóng của truyền thông đại chúng, internet và mạng xã hội ở Việt Nam đã giúp tăng cường tự do báo chí, tự do ngôn luận, và quyền tiếp cận thông tin.

Trong giai đoạn thực hiện báo cáo Chu kỳ IV, số lượng người sử dụng internet ở Việt Nam đã tăng 21%, đạt hơn 78 triệu người dùng. 25 triệu thuê bao di động được đăng ký mới, và mạng 4G đã bao phủ xấp xỉ 99,8% dân số Việt Nam.

Song song đó Việt Nam luôn đề cao quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng, đồng thời thúc đẩy sự bình đẳng giữa các tôn giáo và nghiêm cấm mọi hình thức kỳ thị, phân biệt đối xử vì lý do tôn giáo. Tháng 12/2023, Tòa thánh Vatican đã bổ nhiệm Đại diện Thường trú đầu tiên và thiết lập Văn phòng đại diện thường trú tại Việt Nam, một bước tiến đáng kể trong quan hệ Việt Nam-Vatican.

Việt Nam cũng quan tâm đến các quyền tự do lập hội, chăm sóc sức khỏe, an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo, bình đẳng giới, phát triển bền vững,... Hiện nay ở Việt Nam có khoảng 72.000 hội đang hoạt động và có những đóng góp đáng kể vào quá trình phát triển kinh tế-xã hội cũng như góp phần hỗ trợ tích cực đời sống người dân trong nước.

Các gói an sinh xã hội trị giá gần 88.000 tỷ đồng, chiếm 1% GDP quốc gia, đã được phân bổ hiệu quả cho các nhóm cụ thể. Tính đến cuối năm 2023, bao phủ bảo hiểm y tế đã chiếm khoảng 94% dân số Việt Nam… Nếu như năm 2021 chỉ số bình đẳng giới của Việt Nam xếp thứ 87 trong số 146 quốc gia thì đến năm 2023, Việt Nam đã tăng lên 15 bậc, xếp thứ 72.

Theo Báo cáo Phát triển Con người mới nhất của UNDP, xếp hạng chỉ số phát triển con người của Việt Nam tiếp tục tăng từ 115 lên 107. Việt Nam được xếp trong nhóm có chỉ số phát triển con người cao. Những kết quả trên đây cho thấy những nỗ lực không ngừng nghỉ của Việt Nam trong vấn đề bảo đảm quyền con người, nhất là trong giai đoạn dịch COVID-19 hoành hành trong những năm vừa qua.

Tuy nhiên với thái độ thù địch, thiếu thiện chí, nhằm thực hiện mưu đồ đen tối chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam, một số tổ chức, cá nhân đã lợi dụng sự kiện Việt Nam thực hiện Báo cáo quốc gia theo Cơ chế UPR chu kỳ IV của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc để không ngừng tấn công, đưa thông tin sai lệch về quyền con người ở Việt Nam.

Như việc xuyên tạc rằng: "tình trạng nhân quyền ở Việt Nam ngày càng tệ đi và lần này cũng như vậy, sau buổi báo cáo này tình trạng nhân quyền vẫn như vậy chứ không thể cải thiện được”. Ngay trong ngày 7/5, khi phái đoàn Việt Nam chính thức tham gia Phiên đối thoại một nhóm người Việt Nam ở nước ngoài do thiếu thông tin, có cái nhìn thiếu thiện chí, cực đoan, phản động đã xuống đường biểu tình trước Trụ sở Liên hợp quốc đưa ra những yêu sách vô lý.

Cuộc biểu tình được tổ chức khủng bố Việt Tân livestream trên mạng xã hội và có sự xuất hiện năng nổ, nhiệt tình của Nguyễn Văn Đài, người đã từng bị Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội vào tháng 4/2018 xét xử sơ thẩm về tội "Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, theo quy định” tại Điều 79,

Khoản 1, Bộ luật Hình sự năm 1999 và phải chịu mức án 15 năm tù và bị phạt quản chế 5 năm kể từ ngày chấp hành xong hình phạt. Tháng 6/2018, Nguyễn Văn Đài đã xuất cảnh sang Đức nhưng với bản chất cố hữu sẵn có từ đó tới nay Nguyễn Văn Đài thường xuyên có những hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước ta.

Dễ dàng nhận thấy mục tiêu của cuộc biểu tình nói trên là nhằm xuyên tạc tình hình nhân quyền ở Việt Nam, đồng thời chống phá Đảng, Nhà nước ta, hạ thấp uy tín của Việt Nam trước cộng đồng quốc tế. Tại cuộc biểu tình nói trên các yêu sách đưa ra vẫn lặp lại những luận điệu quen thuộc và vô căn cứ như đòi nhà cầm quyền "ngưng bắt bớ, đàn áp người dân”, "trả tự do cho những người bất đồng chính kiến, tù nhân lương tâm”.

Những người được nhóm biểu tình xướng tên vẫn là những "gương mặt thân quen” trong các chiến dịch xuyên tạc về nhân quyền ở Việt Nam, đó là Lê Đình Lượng, Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Thúy Hạnh. Nực cười là khi hô vang tên Lê Thị Công Nhân, người điều hành biểu tình còn vô tình hoặc không biết nên gọi nhầm là Phạm Công Nhân, song cả nhóm biểu tình vẫn đồng loạt hô theo mà không một ai lên tiếng đính chính! Thực tế những đối tượng chống phá, phản động được nêu tên tại cuộc biểu tình đều đã được cộng đồng biết đến nhờ các tội trạng được xét xử công khai trước đó. Như với Lê Thị Công Nhân, năm 2007 đã bị Tòa án nhân dân Thành phố Hà Nội xét xử về tội "Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” (Điều 88 - Bộ luật Hình sự) cùng với Nguyễn Văn Đài và phải chấp hành hình phạt 4 năm tù giam, quản chế 3 năm sau khi chấp hành xong bản án.

Hoặc như đối tượng Lê Đình Lượng đã có hành vi lôi kéo người khác vào tổ chức khủng bố Việt Tân, lợi dụng mạng xã hội đăng tải, chia sẻ nhiều bài viết xuyên tạc, bóp méo sự thật nhằm lật đổ chính quyền nhân dân. Năm 2018, Tòa án nhân dân tỉnh Nghệ An xét xử Lê Đình Lượng về tội "Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” và xử phạt Lê Đình Lượng 20 năm tù, phạt quản chế bị cáo 5 năm kể từ ngày chấp hành xong án phạt tù.

Với đối tượng Trần Huỳnh Duy Thức, năm 2010 Hội đồng xét xử phúc thẩm Tòa án nhân dân Tối cao bác đơn kháng cáo kêu oan, y án 16 năm tù giam, 5 năm quản chế tại địa phương đối với y. Còn Nguyễn Thúy Hạnh, năm 2021 đã bị cơ quan chức năng khởi tố, tạm giam về tội "Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” quy định tại Điều 117 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Điểm sơ qua một số thông tin như vậy cũng đủ cho thấy các đối tượng mà cuộc biểu tình bênh vực, bảo vệ đều có hành vi vi phạm pháp luật, được xét xử công khai, minh bạch, đúng người, đúng tội.

Dù vậy, với những kết quả đã đạt được, được cộng đồng quốc tế công nhận và đánh giá cao, có thể khẳng định mọi âm mưu, thủ đoạn hòng xuyên tạc, chống phá của các tổ chức, cá nhân thiếu thiện chí, cực đoan, phản động sẽ không thể thay đổi được thực tế và thành tựu cũng như những nỗ lực của Việt Nam trong công tác nhân quyền suốt nhiều năm qua.

Thời gian tới, Đảng, Nhà nước ta xác định tiếp tục tập trung xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh cải cách hành chính công và củng cố dân chủ ở cơ sở; tiếp tục thực hiện các nghĩa vụ trong khuôn khổ các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên; tiếp tục thúc đẩy đối thoại và hợp tác với các nước và các cơ chế nhân quyền Liên hợp quốc trên tinh thần bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế; đẩy mạnh giáo dục về quyền con người, thông qua đào tạo, nâng cao năng lực cho các cán bộ, công chức, doanh nghiệp và người dân; tiếp tục thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc và các quốc gia; cải thiện khả năng thụ hưởng các quyền dân sự, chính trị, kinh tế, xã hội, và văn hóa cho mọi người dân, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương…

Việt Nam cũng khẳng định quan điểm sẵn sàng giải đáp, cung cấp thông tin xác thực, nhấn mạnh nguyên tắc đối thoại, hợp tác, tôn trọng khác biệt; đồng thời nhấn mạnh không có một mô hình chung cho tất cả các nước, mỗi nước tùy theo đặc thù, điều kiện của mình sẽ có con đường phát triển riêng. Việt Nam tự tin tiếp bước trên con đường đã chọn để xây dựng đất nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, người dân được thụ hưởng các quyền con người cơ bản./.