Sáng 21/5, Quốc hội làm việc tại Hội trường, cho ý kiến về một số
nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Giáo dục (sửa đổi). Một trong những
vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm thảo luận, đó là chương trình, sách giáo
khoa giáo dục phổ thông. Đây là vấn đề được xã hội hết sức quan tâm.
Quang cảnh Quốc hội. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Tránh tình trạng loạn sách giáo khoa
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi
đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình cho biết, có ý kiến đề nghị xây dựng một
chương trình, một bộ sách giáo khoa dùng chung cho cả nước. Ủy ban Thường vụ Quốc
hội cho rằng, hiện nay quy định về chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ
thông trong dự thảo Luật đã cụ thể hóa tinh thần các nghị quyết của Đảng và
Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Theo đó, việc giảng dạy và học tập phổ thông chuyển từ giáo dục
thiên về truyền thụ kiến thức sang giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực,
phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh. Với quan điểm này, trên nền
tảng một chương trình giáo dục phổ thông thống nhất dùng chung trong cả nước
do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành; sách giáo khoa là tài liệu học tập,
cụ thể hóa chương trình, giúp giáo viên và học sinh sáng tạo trong
phương pháp dạy và học, nhằm tiếp thu tốt nhất kiến thức của chương
trình giáo dục phổ thông.
Hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố chương trình giáo
dục phổ thông thống nhất trong cả nước và đang soạn thảo ban hành bộ
sách giáo khoa theo chương trình này, sẽ hoàn thành sau năm 2022. Vì vậy,
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị được giữ quy định một chương trình thống nhất,
mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa như trong dự thảo Luật. Để bảo đảm
chất lượng của chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông, dự thảo Luật
quy định rõ vai trò, trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, UBND các
địa phương, Hội đồng quốc gia thẩm định chương trình, sách giáo khoa và Hội đồng
thẩm định tài liệu giáo dục cấp tỉnh. Đồng thời, Luật cũng quy định quy
trình chọn sách giáo khoa tại địa phương do UBND tỉnh quyết định theo
quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Đại biểu Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) cho rằng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội
cần hết sức cân nhắc trong quá trình tiếp thu giải trình các quy định dự thảo
Luật về chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Những quy định như việc
xuất bản sách giáo khoa tuân theo quy định của pháp luật, cơ sở giáo dục được lựa
chọn sách giáo khoa theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo… nhưng
quy định này là gì thì không rõ.
"Đây là những điểm hạn chế của dự thảo luật, có thể dẫn đến trường
hợp loạn sách giáo khoa, mỗi trường một kiểu, mạnh ai nấy làm, học một đường,
thi một nẻo”, đại biểu Nguyễn Tạo nói.
Ông cũng chỉ ra rằng, quy định UBND cấp tỉnh tổ chức biên soạn tài
liệu giáo dục của địa phương còn rất chung chung, không rõ là tài liệu gì, có
giá trị như sách giáo khoa không, có gì khác với sách tài liệu tham khảo? Đại
biểu đề nghị có các quy định cụ thể, rõ ràng về chi phí, quy trình biên soạn,
chỉnh sửa chương trình giáo dục phổ thông, sách giáo khoa; việc lựa chọn sách
giáo khoa trong các cơ sở giáo dục phổ thông…
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nhìn nhận, chương trình giáo dục
phổ thông thống nhất trong cả nước và được tổ chức thực hiện linh hoạt, phù hợp
với điều kiện cụ thể của địa phương và của cơ sở giáo dục; địa phương chủ động
biên soạn tài liệu lịch sử, văn hóa, kinh tế, xã hội để bổ sung vào chương
trình cơ sở giáo dục vận dụng; xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện
cụ thể của nhà trường là phù hợp với điều kiện hiện nay. Theo đại biểu, xã hội
hóa việc biên soạn sách giáo khoa là cần thiết nhưng Bộ Giáo dục và Đào tạo cần
làm rõ sách giáo khoa phải được sử dụng ổn định lâu dài, không thể sử dụng mỗi
năm rồi lại thay sách khác, gây lãng phí.
Mặt khác, sách tham khảo do giáo viên bộ môn lựa chọn nhưng phải
quy định cụ thể, rõ ràng để phòng ngừa giáo viên lợi dụng sách tham khảo để dạy
thêm, học thêm, học sinh nào không học thêm thì không biết làm bài tập kiểm
tra, gây bức xúc trong phụ huynh. Sách giáo khoa giảng dạy phải được công bố có
thời hạn trước khi năm học mới khai giảng để học sinh chủ động tìm sách để học,
không để thiếu sách cục bộ, gây khó cho học sinh và giáo viên như thời gian
qua.
Các đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn về thành phần Hội đồng thẩm định
quốc gia chương trình sách giáo khoa. Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, nên có sự cân
nhắc về thành phần của Hội đồng, có thể giao cho Thủ tướng thành lập sẽ đa dạng
thành phần hơn. Thời gian qua, xã hội rất quan tâm về tính khách quan của Hội đồng
này khi thẩm định sách giáo khoa, nhất là xã hội hóa trong biên soạn
sách.
Liên quan đến vấn đề này, đại biểu Dương Minh Tuấn (Bà Rịa – Vũng
Tàu) băn khoăn việc Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa là người thành lập Hội
đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa để thẩm định sách giáo khoa, đồng thời
là người phê duyệt sách giáo khoa để sử dụng trong các cơ sở giáo dục phổ thông
sau khi Hội đồng quốc gia thẩm định.
"Tôi cho rằng không logic lắm trong điều kiện một chương trình,
nhiều sách giáo khoa. Tôi đề nghị Chính phủ phải thành lập hội đồng hoặc nếu
không thành lập Hội đồng thì Chính phủ phải phê duyệt sách giáo khoa sau khi Hội
đồng thông qua. Tôi không dám nói Bộ trưởng không làm nổi nhưng cần có sự khách
quan trong vấn đề lớn này; đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu thêm”, đại biểu
Dương Minh Tuấn bày tỏ.
Nhiều gia đình vẫn khoán trắng trách nhiệm giáo dục cho nhà trường
Ở một góc độ khác, đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) nhìn về sự
kết nối giữa nhà trường - gia đình - xã hội và triết lý giáo dục. Theo đại biểu,
qua gần một năm rưỡi lấy ý kiến, dự thảo Luật Giáo dục (sửa đổi) đang trên đường
về đích, song, còn một số ý kiến cần tiếp tục thảo luận. Sự vận động của đời sống,
trong đó vai trò của gia đình và xã hội chưa được nhận thức một cách đầy đủ, nhằm
đảm bảo sự kết nối thực chất với nhà trường, để tạo nên hành lang an toàn, môi
trường tốt nhất cho giáo dục.
Theo đại biểu, khi những tiêu cực trong thi cử ở một số nơi bị
phát hiện, xử lý, đã đặt giáo dục vào tâm điểm của dư luận suốt thời gian dài,
thì trong một chiều hướng khác, vai trò của gia đình trong vụ việc trên cần được
suy xét đến tận cùng gốc rễ của vấn đề. Cái sai của người lớn từ trong gia đình
đến xã hội không chỉ là hệ lụy quá lớn cho giáo dục mà còn góp phần nhào nặn
nên nhân cách của con em mình, sẽ đau xót, thậm chí phẫn nộ khi nhắc lại vấn đề
này.
Trách nhiệm của gia đình là tạo điều kiện cho con em hoàn thành
chương trình giáo dục bắt buộc theo quy định, tuy nhiên, việc tạo điều kiện đó
lại đi theo một cách thức phi giáo dục, như vậy, gia đình ở khía cạnh này có là
thành trì bảo vệ các em khỏi cái xấu trong xã hội, hay là nơi khởi phát những
giá trị lệch lạc trong quá trình hình thành nhân cách của các em, đại biểu Phạm
Trọng Nhân đặt vấn đề.
Ông cho rằng, hiện nay, nhiều gia đình vẫn khoán trắng trách nhiệm
giáo dục cho nhà trường, trong khi chưa chú trọng xây dựng và gìn giữ nếp cư xử
giữa các thành viên trong gia đình. Do đó, những hành xử thiếu quy chuẩn của trẻ
con sẽ rất bất công nếu đổ hết cho nhà trường. Đặt câu hỏi về việc chúng ta đã
thực sự xây dựng được một môi trường giáo dục lành mạnh, an toàn, ngăn chặn những
hoạt động xấu của người học mà Luật hiện hành đã chế định từ 20 năm trước, hay ở
góc độ nào đó có những diễn biến phức tạp hơn, đại biểu nhìn nhận, sức đề kháng
của trẻ em trước các thói hư, tật xấu còn yếu ớt, trong khi những hành xử lệch
chuẩn giữa con người với nhau trong các mối quan hệ xảy ra hàng ngày, hàng giờ,
trong mọi ngóc ngách và không ít trường hợp xảy ra trong chính ngôi nhà của các
em.
"Vì sao có sự nảy nở ngày càng nhiều gia đình văn hóa, nhưng những
hành vi lệch chuẩn, phi giáo dục lại có cơ hội bẽn rễ trong đời sống”, đại biểu
nêu.
Theo đại biểu Phạm Trọng Nhân, khi gia đình và xã hội chưa thể hiện
hết trách nhiệm thì một mình nhà trường không đủ sức gồng gánh cho sự nghiệp
giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực. Mục tiêu, phương pháp đã có, nhưng dường như
thiếu điều để tạo nên hướng đi minh định và không gì khác hơn là triết lý giáo
dục. Xã hội phải định hình rõ được triết lý giáo dục, để từ đó đối tượng, mục
tiêu và phương pháp giáo dục trong dự luật sẽ đi theo tinh thần triết lý đó.
TheoBaotintuc
Phát triển bởi ICT GROUP.
